کتاب «میان دو آتش» نوشتۀ جاشوا یافا، یکی از آثار اخیر حوزۀ سیاست است که به حواشی رویدادهای زمان حکومت پوتین میپردازد. یافا سعی کرده است با استفاده از زبانی خبری و در قالب رمان، فهم تحولات سیاسی جاری در کتاب «میان دو آتش» را برای مخاطب آسانتر کند.
بازی سیاست و سیاستمداران همواره رازآلود و پر از ابهام بوده است. چه بسیار مردمانی که در تلاشاند از پشتپردۀ اتفاقات سیاسی آگاه شوند و در نهایت چیزی جز بیخبری عایدشان نمیشود یا در بهترین حالت ممکن، خبرهایی ضدونقیض نصیبشان میشود. به قول فروید، ما مردمان حقیر و بینوایی هستیم که بازیچۀ نیروهای برتر از خودمانیم. یافا با استفاده از نقلقولهای بیشماری در تلاش است واقعیت زندگی در روسیه را به تصویر بکشد. با خواندن این کتاب میتوانید به سرگذشت مردمان روس پی ببرید و اتفاقاتی که از زمان شوروی تاکنون، گریبانگیرشان است. خواندن این کتاب برای علاقهمندان به سیاست و دستهای پشتپردۀ آن، خالی از لطف نخواهد بود.
یکی از خوانندگان کتاب، دانشجوی رشتۀ علوم سیاسی است. او مینویسد:
«این کتاب را تصادفی خریدم و پس از خواندن آن، دیدگاه روشنتری نسبت به سیاستهای حکومت روسیه به دست آوردم. اگر به هر نحوی به روسیه، علوم سیاسی یا پوتین و سایر رهبران صاحبمنسب علاقهمندید، این کتاب را از دست ندهید.»
خوانندۀ دیگری با اشاره به نقاط قوت کتاب، مینویسد:
«در سالهای اخیر کتابهای سیاسی بسیاری روانۀ بازار شده است و هر کدام به دنبال کشف حقایق موجود در عصر حاضراند. اما این نوشته با دیگر کتابها تفاوتی اساسی دارد، و آن تجربۀ مستقیم نویسنده است که 7 سال در مسکو بهعنوان خبرنگار مشغول بهکار بوده است. میتوان گفت این کتاب حاوی روایتهای واقعی و زندگیِ زیستۀ اوست.»
فصل اول کتاب اینگونه آغاز میشود:
«کنستانتین ارنست، همچون سالهای گذشته، در آخرین روزهای سال 1999 نیز آماده میشد تا سخنرانی سال نوی ریاستجمهوری را پوشش تلویزیونی دهد. ارنستِ 38 ساله با چهرهای همیشه متفکرانه و بشاش، و موهایی قهوهای که تا شانههایش میرسید ریاست بزرگترین شبکۀ تلویزیونی روسیه را عهدهدار است. باید اذعان کرد کرسی مدیریت شبکۀ یک روسیه به اندازۀ وزارت غیررسمی در این کشور اهمیت و منزلت دارد. ارنست نهتنها تهیهکنندۀ ارشد این شبکۀ بزرگ بلکه به نوعی مدیر جنبههای بصری و زیباشناختی زندگیِ سیاسی در روسیه است. هرچند میدانیم اطلاعرسانی عمومی در این کشور فقط در حوزههای بابِ میل حکمرانان انجام میشود. کارکرد سخنرانی شب سال نوی رهبران سیاسی روسیه و روایت مسائل سال قبل و ارائۀ رهنمود برای آنها در سال جدید نیز از این قاعده مستثنی نیست.»
در ادامه آمده است:
«این روز، که از تعطیلات رسمی روسیه در اواخر پاییز است، یادگار سنت سرفداری قدیم است که در آن رعایا میتوانستند آزادانه به خدمت اشرافزادهای دیگر درآیند. یلتسین و اعضای شبکۀ یک به شادیِ سال نو و صحنهای که شاهدش بودند، نوشیدند. ارنست بهشدت تحت تأثیر یلتسین مبنی بر کنارهگیری داوطلبانه از قدرت قرار گرفته بود که در تاریخ سیاسی روسیه بیسابقه بود، تصمیمی که او را در نظر ارنست سیاستمداری مصمم و جسور جلوه میداد. گویی در آن لحظه شلختگی و ابهامات سیاسی سالهای پیش رنگباخته بود. پوشش تلویزیونی سخنرانی سال نوی پوتین، که بنا بود نیمهشب و پس از نطق یلتسین پخش شود، وظیفۀ بعدی گروه فیلمبرداری شبکۀ یک بود. پوتین با چهرۀ جوان و کمابیش مضطربش مقابل دوربین نشست. سیمایش، در مقایسه با یلتسینِ ناخوش، پرشور و سرزنده بهنظر میرسید.»
در قسمت دیگری از کتاب به ذوق هنری ارنست اشاره شده است:
«علایق حرفهای ارنست بیشتر از آنکه سیاسی باشند، زیباشناختی بودند، هرچند در برهههایی از زمان هر دو جنبه درهمتنیده و منطبق بر هم بودند. در ژانویۀ 1991 و یازدهماه پیش از فروپاشی شوروی، او در حال ضبط برنامۀ جدیدی بود که پاسخگوی طبعآزمایی، کنجکاوی و ذوقورزیهای هنریاش بود. او برنامۀ جدید خود را ماتادور نام نهاد و علت این نامگذاری صرفاً خوشالحانی واژه بود. این برنامه به آنچه پیش از آن از تلویزیون پخش میشد و با زبانی خشک و غیرحرفهای به فیلمهای خارجی و مقولات غریب فرهنگی میپرداخت شباهتی نداشت.»
جاشوا یافا خبرنگار نشریۀ نیویورکر است که قریب به هفت سال از اقامتش در مسکو میگذرد. یافا برای کارش در روسیه کمک هزینهای از مرکز پولیتزر، برای گزارش بحران، دریافت کرده است. او بهعنوان یکی از نامزدهای نهایی جایزۀ لیوینگستون، بزرگترین جایزۀ گزارش عمومی تمام رسانهای در روزنامهنگاری، معرفی شده است و همچنین به پاس خدماتش در روسیه، جوایز مختلف دیگری را از آن خویش کرده است. در کارنامۀ کاری او همکاری با اکونومیست، نیویورکتایمز، نشنال جئوگرافیک، بلومبرگ بیزینس ویک، نیو ریپابلیک، و فارین افرز ثبت شده است.