آنتونی گیدنز جامعهشناس برجستهای است که بهخاطر آثار تأثیرگذارش در زمینهٔ نظریههای اجتماعی مشهور است. وی یکی از کتابهای درسی به نام «گزیدهٔ جامعهشناسی» که در دانشگاههای مختلف نیز هر ترم تدریس میشود را نوشته است. کتاب «گزیده جامعهشناسی» بخشهایی انتخابی از این کتابی حجیمتر است که برای چند واحد درسی و مناسب با فضای دانشگاهی تنظیم شده است.
این کتاب که به سبکی روان و آسان در تلاش است که علاقهمندان را با مفاهیم پایهای علم جامعهشناسی آشنا کند. «گزیدهٔ جامعهشناسی» با تمرکز بر آموزش تعاملی به خوانندگان کمک میکند تا نگاه یک جامعهشناس را بهتر درک کنند.
- این کتاب گزیدهٔ جامعهشناسی، سفری جذاب به پیچیدگیهای ساختارهای اجتماعی و تعاملات انسانی است. نویسنده با چیرهدستی در میان مفاهیم کلیدی جامعهشناختی حرکت میکند و به خوانندگان کاوشی متفکرانه و روشنتر دربارهٔ نحوه عملکرد جوامع ارائه میکند. این کتاب بسیار خواندنی است و شبکه پیچیدهٔ روابطی را توضیح میدهد که دنیای ما را شکل میدهند.
- من دریافتم که این کتاب جامعهشناسی زبان سادهای دارد و تئوریها و ایدههای پیچیده جامعهشناسی را آسان بیان میکند. نویسنده تعادل خوبی بین عمق علمی و خوانایی کتاب برقرار میکند و اطمینان میدهد که خوانندگان با زمینههای مختلف میتوانند از محتوا قدردانی کنند و از آن بیاموزند. کتاب گزیدهٔ جامعهشناسی، کتاب موفقی در نشان دادن ارتباط جامعهشناسی با زندگی روزمره ما است و آن را به منبعی ارزشمند برای دانشجویان و ذهنهای کنجکاو تبدیل میکند.
در بخشی از کتاب دربارهٔ دشواری کار جامعهشناسی میخوانیم:
«بسیاری از دانشجویان وقتی برای نخستین بار شروع به مطالعهٔ جامعهشناسی میکنند، از کثرت و تنوع رهیافتهای نظری گوناگون گیج میشوند. در جامعهشناسی هرگز قواعدی وجود نداشته است که مفاهیم و اندیشههایی را در بربگیرد که همه آن را معتبر بدانند. جامعهشناسان غالباً دربارهٔ چگونگی مطالعهٔ رفتار انسان و چگونگی تفسیر نتایج پژوهش، با یکدیگر اختلاف نظر و مشاجره دارند. چرا باید چنین باشد؟ پاسخ این پرسش به ماهیت خود این رشته مربوط میشود. جامعهشناسی دربارهٔ زندگی خود ما و رفتارهای خود ما است، و مطالعه و پژوهش دربارهٔ خودمان پیچیدهترین و دشوارترین کاری است که میتوانیم درپیش بگیریم.»
در بخشی دیگر از کتاب تحت عنوان «هویت» میخوانیم:
«محیطهای فرهنگی که ما در آنها به دنیا میآییم و به بلوغ میرسیم بر رفتار ما تأثیر میگذارند، اما این بدان معنا نیست که انسانها فاقد فردیت یا ارادهٔ آزاد هستند. شاید چنین به نظر برسد که ما در قالبهایی که جامعه برایمان تدارک دیده است ریخته میشویم. برخی از جامعهشناسان به گونهای دربارهٔ اجتماعی شدن بحث میکنند که انگار واقعاً همینطور است؛ اما چنین دیدگاهی از بیخ و بن خطا است. این واقعیت که ما از تولد تا مرگ درگیر کنش متقابل با دیگران هستیم یقیناً قیدوشرطهایی ایجاد میکند. اما در عین حال، اجتماعیشدن ریشه و خاستگاه همین فردیت و آزادی ماست. در جریان اجتماعیشدن، هریک از ما به حسی از هویت و توانایی تفکر و عمل مستقل میرسیم.
مفهوم هویت در جامعهشناسی مفهومی چندبعدی است و میتوان به چند طریق دربارهٔ آن بحث کرد. به بیان کلی، هویت به درک و تلقی مردم از اینکه چه کسی هستند و چه چیزی برایشان معنادار است مربوط میشود. این درک و تلقیها در پیوند با خصوصیات معینی شکل میگیرد که بر سایر منابع معنایی اولویت دارند. برخی از منابع اصلی هویت عبارتاند از جنسیت، جهتگیری تمایل جنسی، ملیت یا قویمت، و طبقهٔ اجتماعی. جامعهشناسان اغلب از دو نوع هویت سخن میگویند: هویت اجتماعی و هویت شخصی. این شکلهای هویت فقط از نظر تحلیلی از هم جدا و متمایز میشوند اما درواقع پیوند تنگاتنگی با یکدیگر دارند. هویت اجتماعی بهمعنی ویژگیهای است که از طرف دیگران به یک فرد نسبت داده میشود. این ویژگیها را میتوان نشانههایی تلقی که نشان میدهند هر شخصی معینی، اساساً چه کسی است. در عین حال، این ویژگیها شخص مذکور را به افراد دیگری مربوط میکنند همین خصوصیات و کیفیات را دارند.»
در صحفهٔ دیگری از کتاب دربارهٔ گسترش مخاطرههای صنعت میخوانیم:
«انسانها همیشه ناچار از رویارویی با این یا آن بیم و خطر بودهاند، اما بیم و خطرهای امروزی بهلحاظ کیفی با روزگاران پیشین تفاوت دارد. تا همین اواخر، جوامع انسانی را مخاطرههای بیرونی ــــ خطرهایی مثل خشکسالی، زمینلرزه، و طوفانهایی که از دنیای طبیعت برمیخیزند و ربطی به کنشهای آدمیان ندارند ـــ تهدید میکرد. اما امروز ما بهنحو فزایندهای با انوع گوناگون مخاطرهٔ صنعت مواجهیم ــــ بیم و خطرهایی که نتیجهٔ تأثیر دانش و فناوری ما بر دنیای طبیعی است. همانطور که خواهیم دید، بسیاری از مخاطرههای محیط زیستی و بهداشتی که رویاروی جوامع معاصر قرار دارد نمونههایی از مخاطرهٔ صنعت هستند ــــ یعنی نتایج مداخلههای ما در طبیعتاند.»
آنتونی گیدنز، جامعهشناس بریتانیایی است که در حوزه جامعهشناسی، بهویژه در حوزههای نظریه اجتماعی و مدرنیزاسیون، فعالیت میکند. او بهخاطر نظریهی ساختارشدن، که رابطهی بین عاملیت فردی و ساختار اجتماعی را بررسی میکند، شناخته میشود. این نظریه با تأکید بر رابطه متقابل بین کنشهای فردی و ساختارهای اجتماعی به دنبال آشتی دادن دوگانگی ساختار و عامل است. گیدنز استدلال میکند که افراد هم ساختارهای اجتماعی را که در آن وجود دارند شکل میدهند و هم شکل میگیرند.
گیدنز درباره موضوعاتی مانند جهانی شدن، مدرنیته و تأثیر ساختارهای اجتماعی بر رفتار انسان مطالب زیادی نوشته است. یکی از آثار برجسته او کتاب «قانون اساسی جامعه» است که در آن به معرفی مفهوم ساختار میپردازد.
گیدنز مفهوم مدرنیته و دگرگونیهای عمیقی را که جوامع در دوران مدرن متحمل میشوند به طور گسترده بررسی میکند. تحلیل او اغلب حول موضوعاتی مانند از همگسیختگی سیستمهای اجتماعی، تأثیر فناوری بر روابط اجتماعی و پیامدهای جهانی شدن میچرخد.
گیدنز در «جامعه ریسک: به سوی مدرنیته جدید (1990)»، ظهور یک «جامعه ریسک» را بحث میکند که در آن منابع سنتی خطر، مانند بلایای طبیعی، با خطرات مرتبط با مدرنسازی و پیشرفتهای فناوری دست در دست هم میدهند. او به بررسی چگونگی مدیریت و واکنش جوامع به خطرات مختلف در دنیای معاصر میپردازد.
گیدنز درباره پیامدهای جهانی شدن بر جوامع و افراد نیز نوشتههایی دارد. او راجعبه به هم پیوستگی جهان و روشهایی بحث میکند که فرآیندهای جهانی بر شرایط محلی تأثیر میگذارند. کار او ابعاد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جهانی شدن را پوشش میدهد.
گیدنز فراتر از کمکهایش به جامعهشناسی، در نظریه سیاسی نیز نقش داشته است. او یک شخصیت کلیدی در توسعه «راه سوم» بود، رویکردی سیاسی و میانهرو که به دنبال آشتی دادن اصول سوسیال دمکراتیک و سرمایهداری بازار آزاد بود. گیدنز به رهبران سیاسی، از جمله تونی بلر، نخستوزیر سابق بریتانیا، مشاوره میداد.
توجه به این نکته مهم است که اگرچه کار گیدنز تأثیرگذار بوده است، اما با انتقاداتی نیز مواجه شده و بحثهایی را در جامعه دانشگاهی برانگیخته است. برخی از محققان از تلاشهای او برای پُر کردن شکاف بین ساختار و عامل قدردانی میکنند، در حالی که برخی دیگر جنبههایی از نظریهها یا مواضع سیاسی او را نقد میکنند.
چندین کتاب گیدنز که تاکنون به فارسی ترجمه شدهاند که برخی از آنها عبارتاند از:
اگر اولین باری است که از بوک لند خرید میکنید میتوانید کتاب گزیدهٔ جامعهشناسی را با 25درصد تخفیف تهیه کنید. برای آشنایی با شیوۀ خرید آنلاین کتاب میتوانید راهنمای خرید را مطالعه کنید.
برای خواندن کتابهای اجتماعی بیشتر، به صفحه خرید کتاب علوم اجتماعی سر بزنید.