ثروت ملل

کتاب «ثروت ملل» به عمق دلایل رشد اقتصادی کشورهای مختلف می‌پردازد و اصولاً بر تأثیر نیروهای مولد بر ثروت کشور تمرکز دارد. آدام اسمیت باور دارد که در کشورهای ثروتمند، نیروهای مولد نقش مهمی در تحرک اقتصادی و صنعتی آن کشور ایفا می‌کنند که اهمیت آن بیشتر از ذخایر خارجی یا شرایط آب‌وهوایی آن ملت است.

نظر خوانندگان درباره کتاب ثروت ملل چیست؟

فروغ راجع به کتاب می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که با خواندن این کتاب برای شما می‌افتد این است که فرصتی بزرگ پیدا می‌کنید برای درک اینکه اقتصاد چگونه توسعه پیدا کرد و همین موضوع به نظر من کافی است برای اینکه این کتاب را یک کتاب خوب بدانم.»

جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند

در این پاراگراف بخشی از پیشگفتار نویسنده را با هم می‌خوانیم:

«کار سالیانه هر ملت سرمایه و پولی است که در اصل تمام مایحتاج و وسایل زندگی که آن ملت در سال مصرف می‌کند برایش فراهم می‌سازد نیازها و وسایل زندگی مزبور یا شامل محصول بلافصل آن کار است یا چیزی است که با حاصل آن کار از سایر کشورها خریداری می‌شود. بنابراین همان طور که این محصول یا آنچه که با پول آن خریداری می‌شود نسبت کمتر یا بیشتری از تعداد کسانی که آن را مصرف می‌کنند بر می‌گیرد. همان طور هم مقدار مایحتاج و وسایل زندگی که ملت بدان نیاز دارد بهتر یا بدتر تأمین می‌شود. ولی این نسبت در هر ملت باید مبتنی بر دو شرط مختلف باشد؛ اول مهارت چیره‌دستی و بصیرتی که معمولا کار با آن انجام می‌شود؛ و دوم نسبت بین تعداد کسانی که در کار مثمر و مفید استخدام شده‌اند و کسانی که در مشاغل غیر مفید کار می‌کنند‌. خاک آب و هوا و یا وسعت قلمرو یک ملت معین هرچه باشد، فراوانی یا کمبود محصول سالیانه آن ملت در آن حالت معین باید به دو شرط فوق بستگی داشته می‌باشد.

همچنین به نظر می‌رسد که فراوانی یا کاستی محصول نیز بیشتر بستگی به شرط اول دارد تا شرط دوم. در میان ملل وحشی که از شکار حیوانات یا صید ماهی گذران می‌کنند هر شخصی که قادر به کار کردن باشد کم و بیش در کار مثمر اشتغال دارد و تا آنجا که امکان داشته باشد می‌کوشد که نیازها و وسایل راحت زندگی را برای خودش یا کسانی در خانواده و قبیله‌اش که خیلی مسن و یا کودکسال و یا علیل بوده و قادر به شکار حیوانات و صیدماهی نباشند فراهم کند.»

در بندی دیگر راجع‌به تقسیم کار می‌خوانیم:

«مهم‌ترین اصلاح و پیشرفتی که در نیروی مولد کارگر پدید آمده، و قسمت اعظم مهارت، چابکی، و بصیرتی که این نیروی مولد با آن در همه‌جا هدایت شده، یا به کار رفته است، ظاهرا نتیجه و اثر مستقیم کار بوده است. اثر تقسیم کار در داد و ستد عمومی جامعه را وقتی خوب درک می‌کنیم که طرز عمل تقسیم کار را در یک کالای معین مورد بررسی قرار دهیم. معمولا چنین تصور می‌رود که تقسیم کار، در مصنوعات بسیار کوچک بیشتر از همه‌جا صورت گرفته است؛ البته شاید حقیقتا منظور این نیست که در این قبیل مصنوعات تقسیم کار بیشتر از کالاهای مهم‌تر عملی شده: بلکه منظور این است که در آن کالاهای کوچکی که نیازهای جزئی تعداد معدودی از مردم را تهیه می‌کنند، تعداد کل کارگران ضرورتا باید کم باشد، و اغلب می‌توان کارگرانی که در رشته‌های مختلف کار اشتغال دارند در یک کارگاه گرد آورد و زیر نظارت یک ناظر قرار داد. بعکس در کارگاه‌های مهم‌تر که به رفع احتیاجات تعداد بیشتری از مردم اشتغال دارند، تعداد کارگران در هر رشته از کار آنقدر زیاد است که جمع‌آوری همه‌ی آن‌ها در یک کارخانه امکان‌پذیر نیست.»

درباره نویسنده کتاب ثروت ملل

آدام اسمیت (۱۷۹۰-۱۷۲۳)، اقتصاددان، فیلسوف و نویسنده اسکاتلندی است که به پدر اقتصاد مدرن شهرت دارد. آثار او در زمینه اقتصاد و فلسفه تأثیر زیادی بر دنیای مدرن داشته و به‌ویژه کتاب ثروت ملل (The Wealth of Nations) که در سال ۱۷۷۶ منتشر شد، او را در زمره یکی از بنیان‌گذاران اقتصاد کلاسیک معرفی می‌کند.

در آثار خود، آدام اسمیت به مفاهیم مهمی مانند اقتصاد بازار، اختیارات دولت، نقش اقتصاد در توسعه جامعه و اهمیت تقسیم کار و تخصص پرداخت. وی با تأکید بر ایدهٔ «دستاوردهای خودنظم‌دهی بازار» به برجسته شدن نقش اقتصاد بازار و خودتنظیمی بازارها توجه داشت. به عبارت دیگر، او باور داشت که اقتصاد به طور طبیعی و خودکار تنظیم می‌شود و به دخالت بیش از حد دولت نیازی ندارد.

از دیگر آثار او می‌توان به «تئوری احساسات اخلاقی» در سال 1759 و «تحقیق در طبیعت و علل ثروت در سال 1776 اشاره کرد. کتاب «دست نامرئی» وی نیز به فارسی برگردانده شده است.