انواع دسته‌بندی یا ژانر کتاب های داستانی چیست؟

در این مطلب می‌خوانید:

انواع ژانر

ژانر چیست؟ در ادبیات و در مقوله داستان نویسی آثار را در ظروفی قرار می‌دهند که در ابتدای برخورد مخاطب سبک و سیاق اثر مشاهده شود و انتخاب اولیه در مخاطب شکل بگیرد. به بیان ساده‌تر مخاطبی که به دنبال ژانر کلاسیک است یا قصد آشنایی با گونه‌ی کمدی در ادبیات داستانی دارد، با این دسته‌بندی زودتر و بهتر به مقصود می‌رسد. نکته اینکه همه‌ی این دسته‌بندی‌ها بر مبنا و اصولی شکل گرفته‌اند و ریشه دارند. اما همیشه بودند نویسندگانی که ضد ژانر نیز نوشته‌اند. در اصل، یک اثر ادبی، اثری است که ژانر مناسبی را قبول کرده و توانسته آن را مطلوب در بیاورد. در بوک لند شما می توانید انواع ژانر کتاب مورد علاقه خود را در دسته‌بندی‌های مختلفی شامل خرید رمان، خرید کتاب انگیزشی، خرید کتاب روانشناسی، خرید کتاب کودک، خرید کتاب تاریخی، و ... تهیه کنید.  توضیحاتی در مورد چند تا از ژانرهای کتاب را در ادامه می‌خوانیم:

کلاسیک

این گونه ادبی اوج شکوفایی خود را در قرن هفدهم تجربه کرده است. زمانی که جنبش کلاسیک در اروپا شکل گرفت و هدف این جنبش بازگشت به اصول آفرینشِ اثر هنری با متر و معیار هنرِ باستان یونان و روم بوده است. در ادبیات داستانی یک متن کلاسیک متنی است که صاحب منطق باشد، زبان فصیح و مرتبی داشته باشد، شکل روایی آن از دانای کل باشد. قهرمان آن موجودی فرا رمینی یا حتی تخیلی نیست، بلکه ریشه عمیق در واقعیت دارد و قهرمانان آن برجستگان مردم و نمایندگان گروه‌ها هستند. تخیل در این آثار محدود و خطِ واقعیت‌گرایی بسیار پر رنگ است. نزاکت کلام و تقلید از گذشته نیز از خواصِ این گونه است.

عاشقانه

این گونه ادبی به روایت و جراحی یک رابطه‌ی عاشقانه می‌پردازد و ریشه‌ای بسیار کهن دارد. این‌طور که از آمارها استنباط می‌شود این گونه محبوب‌ترین ژانر کتاب است و خوانندگان بسیار دارد. شخصیت‌ها در این ژانر بسیار طراحی ساده‌ای دارند و عمق در رابطه‌ی عاشقانه‌شان مد نظر نویسنده است. پایان‌بندی نیز در این ژانر گاهی خوش و گاهی شرح فراق است. گونه‌ی عاشقانه در شعر ایرانی نیز ارج فراوان دارد و قصاید داستانیِ عاشقانه در شعر فارسی بسیار بسیار شیرین روایت شده‌اند.

علمی تخیلی

این ژانر در ادبیات عمر زیادی ندارد، اما مخاطبان بسیاری را در جهان طرفدار خود کرده است. یک تعریف بسیار ساده در معرفی این سبک این است که اگر مبحث علمیِ اثر را از آن بگیرید، ساختار اثر فرو می‌پاشد.
آثار علمی- تخیلی به علوم و فناوری ساخته شده دست بشر در آینده‌ای خیالی می‌پردازد. هستند آثاری که این روایت علمی و مدرن و خیال‌انگیز را به گذشته و اسطوره‌های کهن مرتبط کرده‌اند و شکل تازه‌ای به این سبک داده‌اند. در اتواع سبک داستان نویسی این «پیوند به گذشته» یک راهکردِ شیرین‌تر کردن داستان است.

ترسناک

ژانر وحشت یا ترسناک همانطور که در عنوان‌اش نیز پیداست، شیوه‌ی روایتش را بر پایه‌ی گره‌های داستانی و حضور عجایب گذاشته و جهانی رعب‌آور ایجاد می‌کند. این ژانر اصولن بر اساس خیال‌پردازی و خلق جهانی تاریک مسیرش را طی می‌کند و طرفداران خودش را دارد.

بیشتر بخوانید: معرفی ۸ کتاب ماجراجویی برای نوجوانان

ماجراجویی

یک سفر به ناممکن. این اصل ماجراجویی است. اتفاقی را رقمی بزنی، با هر قصد و نیتی که برای پایانش هیچ منظره‌ی از پیش تعیین شده‌ای وجود نداشته باشد. این اصل در داستان‌های اسطوره‌ای مثل «ادیسه» اثر «هومر» وجود داشته و تا امروز این ژانر نویسندگان مجرب خودش و مخاطبان جدی‌اش را پیدا کرده است. روایت یک سفر به عمق دریا و جنگ با شیاطینِ زیر اقیانوس یا، سفر میان کهکشان برای رسیدن به سرزمینی برای ادامه زندگی بشر، حضور در یک معبد پنج‌هزار ساله که سالهاست پای هیچ موجود زنده‌ای به آن باز نشده و توسط خدایانِ مخوف معبد آنجا از هر گزندی به دور بوده است. این جملات همه بارها دستمایه‌ی یک داستان ماجراجویانه قرار گرفته‌اند. از ژانرهای کتاب و همچنین ژانرهای سینمایی پرطرفدار می‌شود به ژانر ماجراجویی اشاره کرد.

معمایی

تمام داستان در خدمت ایجاد و حل کردن یک یا چندین معماست. معماها در این سبک اغلب جُرم‌هایی هستند که اتفاق افتاده و یا زندگی افراد در تضمین حل معماست. آثار معروف این ژانر داستان‌هایی هستند که یک کارآگاه یا پلیس در صدد حل معماهای یک قتل یا دزدی بزرگ هستند. در این ژانر گره‌ها و معماهای داستان برای مخاطب برملا نمی‌شود تا مخاطب نیز مثل شخصیت‌های خود داستان به تفکر و استنتاج دست بیاندازد و همراه داستان به پیش برود. این ژانر نیز در سینما اقتباس‌های فراوانی را داشته است و خیلی از آثار بزرگ سینمایی داستانهایی معمایی داشته اند.

تاریخی

در این گونه از ادبیات یک داستان از بخشی از تاریخ بیرون کشیده و روایت می‌شود. روایت ادبی از تاریخ نه به خشکی و آمارمندیِ علم تاریخ است و نه دور از اصل واقعه. روایت بر اساس خلاقیت نویسنده در این ژانر حال و هوای منحصر به خودش را می‌گیرد و مخاطب سفری در زمان را با خواندن این اثر آغاز می‌کند. صد البته که هستند آثاری که یک نقطه‌ی بسیار کوچک از تاریخ جهان را برداشته و منظومه‌ی بزرگی از حماسه و عاشقانه و تاریخ به وجود آورده‌اند. و یا هستند آثاری که از زیر مجموعه این ژانر یعنی «تاریخ جایگزین» استفاده کرده‌اند و آثاری کاملن تخیلی با عنصر تاریخی را خلق کرده‌اند. تاریخ جایگزین اینگونه است که نویسنده اگر آلمان پیروز جنگ جهانی دوم می‌شد را تخیل و روایت می‌کند. این ژانر نیز یکی از محبوب ترین ژانر کتاب است.

کمدی

شرح یک اتفاق به طرزی شادی‌آور یا خنده‌دار. نقدِ شخصیتی یا اجتماعی با روکشی از طنز و شوخی. نمایش بلاهت و یا مواجهه با بحران در اثر بلاهت. اینها همه تعاریف کمدی هستند و هرکدام براها و بارها هسته‌ی یک داستان شده‌اند و اثری محبوب به وجود آورده‌اند. کمدی گونه‌های متفاوتی دارد و در کل این ژانر می‌تواند بسیاری زیر مجموعه داشته باشد. کمدی- موقعیت، کمدی- شخصیت، کمدی- رمانتیک، کمدی- درام، ...
این زیرمجموعه‌ها تعاریف خودشان را پیدا کرده‌اند و گاهی در یک اثر به کمک هم می‌آیند. مثلن در کمدی-رمانتیک خیلی مواقع کمدی-موقعیت دخیل شده است و مخاطب در حین مواجهه با یک صحنه عاطفی متوجه یک موقعیت خنده‌آور شده است.

فانتزی

ژانری که در آن خیال، جادو، آرمانشهرِ فراواقعی در ساختارش را می‌شود ژانر فانتزی دانست. مسلم است که این ژانر کتاب با ژانرهای علمی-تخیلی و وحشت تفاوت دارد، اما نقاط مشترک بسیار زیاد در بین آنها موجب شده که هرسه را در زیر عنوان «ادبیات گمانه‌زن» جای بدهند. طیف وسیعی از جهان داستان‌پردازی که واقعیت، تاریخِ ثابت و مکان مشخص در آن دخیل نباشد، ادبیات گمان‌زن نام گرفته است و ادبیات فانتزی یکی از زیر مجموعه‌ی این تقسیم‌بندی هستند. آثاری چون نارنیا، هری پاتر، جنگ ستارگان و ... می‌توان به عنوان مثال برای این ژانر نام برد.

بیشتر بخوانید: پرفروش‌ترین کتاب‌های جهان که نباید آن‌ها را از دست بدهید

پایان

اگر به صورت تخصصی به مبحث گونه‌های ادبی نگاه کنیم، جای بسیاری از ژانرها در این نوشتار خالی است. انواع سبک داستان نویسی بسیار بیشتر از این چند مورد است و هر مورد نیاز به توضیحات بسیار بیشتر دارد. امیدوارم با خواندن این مطلب به جستجو در مورد ژانر کتاب بپردازید و با دیگر گونه‌های جهان ادبیات آشنا شوید.
یادمان باشد که هستند آثار بی‌شماری که گاه از حضور چند ژانر کتاب یا ترکیب چند ژانر در خود به وجود آمده‌اند. جهان داستان به وسعت جهان انسان و جهان بی‌مرز تخیل است. حالی که انسان با خواندن جهان دیگران دست میابد، او را با زندگی _فرای آنچه که می‌بیند_ آشنا می‌کند. یک آشنایی دلنشین!

برای خرید کتاب‌های پرفروش و روز دنیا می توانید به سایت خرید آنلاین کتاب بوک‌لند مراجعه نمایید.