آرایش دشمن
از بداقبالی‌هایی که می‌تواند گریبان مسافرانی را بگیرد که در ایستگاه‌های قطار، اتوبوس یا فرودگاه‌ها معطل شده‌اند، افتادن در دام شخصی پرحرف و کسل‌کننده است! این همان اتفاقی است که برای ژروم آنگوست در رمان کوتاه «آرایش دشمن» رخ می‌دهد.
ژروم آنگوست در صبحی که در فرودگاه به انتظار اتمام تعمیر هواپیما نشسته است، با مزاحمی به نام تکستور تکستل مواجه می‌شود. غریبه‌ای پرحرف و بی‌ملاحظه که خیلی زود ثابت می‌کند خصوصیات سیاه‌تر و هولناک‌تری هم دارد.
«آرایش دشمن» دهمین رمان اَملی نوتومب، داستان‌نویسِ بلژیکی در سال ۲۰۰۱ منتشر شد. در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶، نمایش‌هایی با اقتباس از این رمان بر صحنهٔ تئاتر بروکسل اجرا شدند و در سال ۲۰۲۰ نیز اقتباسی سینمایی بر اساس همین رمان با بازی توماس کُت ساخته شد.
تمام اتفاقات داستان «آرایش دشمن» در سالن انتظار یک فرودگاه و از میان مکالمات دو شخصیت داستان اتفاق می‌افتند. ژروم آنگوست مردی موجه و مبادی آداب که سعی دارد معطل شدنش در فرودگاه را با مطالعهٔ کتاب قدری تحمل‌پذیر کند. ناگهان با مزاحمت غریبه‌ای بنام تِکستور تکستل مواجه می‌شود. مردی که بدون هیچ دعوتی شروع به صحبت می‌کند و حتی با وجود بی‌تمایلی آنگوست و ابراز این بی‌رغبتی، دست از پرحرفی و مزاحمت برنمی‌دارد؛ اما خیلی زود این مزاحمت تبدیل به مواجهه با شخصیتی غریب و هراس‌انگیز می‌شود که شاید ملاقاتش با آنگوست بینوا، چندان هم از سر اتفاق نباشد.
با هر برگی از این داستان که مخاطب به انتهای آن نزدیک‌تر می‌شود، تکه‌های جدیدی از پازل این دیدار غریب نمایان می‌شود و خواننده را با جدال میانِ تقصیر، وجدان و سایهٔ هولناکِ شخصیت‌هایش مواجه می‌کند که ریشه در گذشته دارند. «آرایش دشمن» داستانی است روان‌شناختی و کوتاه با لحنی سریع که وقایع را یکی پس از دیگری روایت می‌کند و همین امر باعث می‌شود مخاطبش را تا به‌انتها با خود همراه کند و با پایانی غیرمنتظره به استادانه‌ترین شکل ممکن، معمای خود را به پایان می‌رساند.
قبل از این، نشر قطره این داستان را با همین عنوان و با ترجمهٔ زیور ایزدپناه منتشر کرده بود. این روزها این کتاب با ترجمهٔ جدیدِ مارال دیداری و با همت نشر چشمه، روانهٔ کتاب‌فروشی‌ها شده است.
نظر خوانندگان در سراسر دنیا دربارهٔ کتاب آرایش دشمن چیست؟
خوانندگان در وب‌سایت گودریدز (goodreads) کتاب آرایش دشمن را یکی از آثار فریبنده و غافلگیرکنندهٔ ژانر معمایی و روان‌شناختی معرفی کرده‌اند.
دیوید از کاربران این وب‌سایت دربارهٔ این کتاب نوشته است: «داستانی با پیچ و تاب‌هایی غیرمنتظره، شگفت‌انگیز و مکالماتی مهیج که همه‌وهمه در عرض چند ساعت در سالن یک فرودگاه اتفاق می‌افتند.»
جملاتی از کتاب که شاید انگیزهٔ خواندن باشند
تکستور تکستل، شخصیت منفی و مزاحم معروفِ داستان آرایش دشمن، با وجود اینکه ذاتی دوست‌داشتنی و قابل اعتماد ندارد؛ اما نمی‌توان هوشمندی او را انکار کرد. در میان مکالمات او و ژروم آنگوست، اون بارها بینش خود به جهان و انسان‌هایش را به رخ می‌کشد. از نمونه‌های چنین اظهاراتی، زمانی است که او دربارهٔ مفهوم دشمنِ درون، صحبت می‌کند:
«من دشمن را باور دارم. مدارک بسیاری دال بر وجود دشمن درونی هست و مدارک محکم‌تری که بر قدرت او دلالت می‌کند. همان که کاستی‌های درون هر واقعیتی را نشان‌تان می‌دهد. همان که پستی‌های شما و رذالت‌های دوستان‌تان را پیش چشم‌هایتان آشکار می‌کند. همان که حتی در یک روزِ خوب دلیل محکمی برای شکنجه‌ی شما پیدا می‌کند. همان که وقتی گوشه‌ای از چهره‌ی بهشتیِ زن‌ناشناسی را می‌بینید. مرگ را که در آن‌همه زیبایی نهفته است نشان‌تان می‌دهد.»
درباره‌ی نویسنده کتاب آرایش دشمن
«بارونس فابین کلر نوتومب» یا آن‌طور که خوانندگانش او را می‌شناسند، «اَملی نوتومب»، داستان‌نویس بلژیکی است که از محبوب‌ترین و پرکارترین نویسندگان معاصر اروپاست.
نوتومب مدعی است که در شهر کوبه ژاپن به دنیا آمده است؛ اما مدارکی که از زمان و محل تولد او وجود دارند، نشان می‌دهند او متولد اِتِربیکِ بروکسل در ژوئیه‌ی ۱۹۶۶ است و در دو سالگی به همراه خانواده به‌واسطه‌ی شغل پدر که دیپلماتی بلژیکی بوده به ژاپن مهاجرت کرده و تا ۱۹۷۱ ساکن این کشور بوده‌اند.
آن‌ها علاوه بر ژاپن، هر سه سال یکبار به کشوری جدید نقل مکان می‌کردند. املی کودکی خود را در کشورهایی چون چین، بنگلادش، بریتانیا و آمریکا گذراند. این اقامت‌های کوتاه و مهاجرت‌های پی‌درپی برای املی کوچک چندان آسان نبود، به‌ویژه جدایی از ژاپن که آن را به‌عنوان اولین خانهٔ خود شناخته بود؛ به همین جهت نوتومب دوستی با ادبیات را خیلی زود و به‌عنوان جایگزینی برای دوستی‌های نداشته‌اش، انتخاب کرد.
پس از تحصیل در رشته‌ی زبان‌شناسی، او بار دیگر به ژاپن بازگشت و در توکیو مشغول به کار شد که خاطرات این دوران را در رمان «ترس و لرز» مرور می‌کند. اولین رمان نوتومب «بهداشت قاتل» در سال ۱۹۹۲ منتشر شد؛ اما این اولین اثری نبود که او نوشت. پیش از این رمان او ده اثر دیگر را نیز برای ناشران مختلف فرستاده بود اما با پاسخ منفی آن‌ها روبه‌رو شد. امروزه او نویسنده‌ای پرکار است و سالانه سه تا چهار رمان می‌نویسد اما تنها یک اثر را به ناشر می‌سپارد و باقی دست‌نوشته‌ها را در جعبه کفش‌هایش بایگانی می‌کند!
املی نوتومب به معنای واقعی نویسنده‌ای غریب قلمداد می‌شود و خصوصیاتی منحصربه‌خود دارد. از کلاه‌های بزرگ و عجیبش گرفته تا آدابی که هنگام نوشتن دارد. او همچنان داستان‌هایش را دست‌نویس به ناشرش تحویل می‌دهد و با کامپیوتر و گوشی هوشمند میانه‌ای ندارد. جهان آثارش، آشنا با هر سبک و سیاقی، سترگ، مهیج و سرگرم‌کننده‌اند و تا به امروز از بسیاری از آن‌ها اقتباس‌هایی سینمایی و نمایشی شده است.
املی نوتومب جوایز بسیاری را تا به امروز کسب کرده است و در سال ۲۰۱۵ به پاس فعالیت‌های ادبی خود از طرف پادشاه بلژیک، عنوان بارونس را دریافت کرد.
او اکنون ساکن پاریس است و همچنان هر روز می‌نویسد. از دیگر آثار برجستهٔ او می‌توان به «زندگینامه‌ی گرسنگی»، «عطش» و «ترس و لرز» اشاره کرد.
سایر آثار آملی نوتومب
کتاب‌های پیشنهادی
