گریز از آزادی
آزادی از آن کلمه‌هایی است که بر سر آن، خاک‌های بسیاری، از خونِ انسان‌ها سیراب شده‌اند. اما آزادی به‌راستی چیست؟ اریک فروم در کتاب «گریز از آزادی» به دنبال پاسخ این سوال می‌گردد. کتاب «گریز از آزادی» می‌کوشد که گرد‌وغبار از چهره آزادی پاک کند و آن را دوباره و سلامت پیش روی خواننده قرار دهد.
این کتاب در فصل‌های مختلف مفهوم آزادی را بررسی می‌کند و برای این کار نیز تنها به روانشناسی و بُعد فردی ماجرا اکتفا نمی‌کند. فروم با آگاهی‌های نوآورانهٔ خود، ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی موضوع را وارد معادله می‌کند تا تفسیری دقیق‌تر ارائه دهد.
فهرست مطالب کتاب:
- آیا آزادی مسئله‌ای روانی است؟
- پیدایش فرد و ابهام مفهوم آزادی
- آزادی در دوران رفورم
۱- قرون وسطی و رنسانس
۲- دوران رفورم - انسان نوین و دوراهی آزادی
- مکانیسهای گریز
۱- قدرت‌گرایی
۲- تخریب - روانشناسی نازیسم
- آزادی و دموکراسی
۱- پندار فرد بودن
۲- آزادی و خودانگیختگی
دربارهٔ ترجمه گریز از آزادی
- عزت‌الله فولادوند این کتاب را ترجمه کرده است. وی تحصیل‌کرده فلسفه در سطح تحصیلات تکمیلی است و کتاب‌های وی تاکنون چند بار به‌عنوان بهترین ترجمه سال انتخاب شده‌اند.
- این کتاب را انتشارت مروارید منتشر می‌کند و از اولین ترجمه کتاب در سال ۱۳۴۸، حداقل ۲۰ نوبت چاپ می‌گذرد.
امتیاز کتاب گریز از آزادی در گودریدز
- تعداد نظرات: ۹۰۰
- تعداد امتیازدهی: ۱۳۶۹۸
- میانگین امتیاز (از ۵): ۴.۲۷
نقل‌قول‌های کوتاه و جذاب از کتاب گریز از آزادی
- دستگاههای قدرتگرا نمی‌توانند شرایطی را که به جستجوی آزادی منجر می‌شوند از میان بردارند و روح آزادی‌طلبی را که از این شرایط برمی‌خیزد نابود کنند.
- در نظر بسیاری محققین، سادیسم همیشه از مازوخیسم معمای کوچکتری بوده است.
نظر مخاطبان دربارهٔ کتاب گریز از آزادی چیست؟
یکی از خوانندگان کتاب، خلاصه‌ای از کتاب ارائه داده است که حتما آن را تا پایان بخوانید:
«اریک فروم در این کتاب توضیح داده است که چگونه انسانِ آزاد شده از قید قدرت‌های سرکوبگر بیرونی، آنگاه که در مواجهه با جهان دچار حس تنهایی و ناتوانی می‌شود، بار دیگر از آزادیِ بدست‌آمده‌ی خویش می‌گریزد و با یکی‌شدن و همرنگی با جامعه، حتی به بهای از دست رفتن فردیت و آزادی خود، می‌کوشد تا تنهایی و ناتوانی خویش را درمان کند. هرچند که این راهکار، بر خلاف اینکه به از دست رفتن آزادی و فردیت منجر می‌شود، از درمان تنهایی و انزوای شخص ناتوان است. به عبارت دیگر، انسان از آزادی خویش می‌گریزد تا بار مسئولیت آزادی را متحمل نشود. اما این گریز از آزادی، مانع از رشد شخصیتی وی می‌گردد و فرد را گرفتار هراس مضاعف می‌سازد. فرد به جای تفکر اصیل، از فرامین اجتماع تبعیت می‌کند. در چنین حالتی تمام رفتارهای فرد ناشی از القای جامعه است، بدون آنکه شعوری در این رفتار وجود داشته باشد. چنین فردی ازدواج می‌کند، فقط به این دلیل که همه‌ی افراد هم‌سن او نیز ازدواج می‌کنند. تحصیلات و شغل غیر دلخواه خود را ادامه می‌دهد، تنها به این دلیل که مطابق معیارهای اجتماع عمل کرده باشد و خود را از فشارهای اجتماعی برهاند. نتیجه‌ی این رفتار ماشینی البته دچار شدن به حس بی‌قراری و انزواست. فردِ از آزادی گریخته، بیش از پیش با خود بیگانه می‌شود و قدرت انتخاب را از دست می‌دهد و در هر امری، اجتماع است که به جای وی دست به تصمیم‌گیری و انتخاب می‌زند. چنین شخصی بی‌آنکه از چرایی زندگی خود اطلاعی داشته باشد، تنها زندگی دیگران را تقلید می‌کند و همواره دچار اضطراب و بی‌قراری و تشویش خواهد ماند.
فروم پیشنهاد می‌کند که به جای گریز از آزادی به دامان اجتماع و نهادهای اجتماعی که فردیت و اصالت فرد را از میان می‌برد، باید با کار خودانگیخته و عشق، آزادی را با آغوش باز پذیرا شد و این پذیرشی است که شخصیت فرد را به کمال رسانده و به رشد فردیت او منجر می‌شود. در این صورت، فردی که آزادی را پذیرا می‌شود، از احساس تنهایی و ناتوانی خود در مواجهه با جهان رها می‌شود، و در عین حال با کار خودانگیخته و عشقی که نشانی از تملک و بردگی در آن نیست، به قدرت و اصالت شخصیت نیز خواهد رسید.»
جملاتی از کتاب که شاید انگیزهٔ خواندن باشند
در بخشی از کتاب درباره روانشناسی اجتماعی و نقش و وظیفهٔ آن می‌خوانیم:
«وظیفهٔ روانشناسی اجتماعی درست همین است که سیر آفرینش انسان را در تاریخ به فهم نزدیک کند. چیست که بعضی تغییرات را در خوی آدمی از دوره‌ای به دوره‌ای دیگر در تاریخ موجب شود؟ چرا، فی‌المثل، روح رنسانس با روح قرون وسطی متفاوت است؟ چرا ساختمان خوی آدمی در نظام سرمایه‌داری انحصارگر و در قرن نوزدهم فرق می‌کند؟ بر روانشناسی اجتماعی است که توضیح دهد چرا تواناییهای جدید و انفعالات تازه، خوب یا بد، به عرصهٔ وجود می‌رسند. مثلاً به این حقیقت برمی‌خوریم که از دورهٔ رنسانس تاکنون آدمیان عطشی سوزان برای شهرت داشته‌اند، در صورتی که این عطش که امروز چنین طبیعی به نظر می‌رسد در انسان قرون وسطی تقریباً غایب بوده است. در همین دوره، در انسان حسی برای درک زیبایی طبیعت ظهور کرد که قبلاً وجود نداشت ـــ یا می‌بینیم از قرن شانزدهم به بعد، در ممالک اروپای شمالی، در آدمی وسوسه‌ای برای کار کردن پدیدار شد که تا آن زمان در کسانی که برده نبودند و آزاد می‌زیستند وجود نداشت.
ولی همان‌طور که بشر ساختهٔ تاریخ است، تاریخ نیز ساختهٔ بشر است. حل این تناقض ظاهری زمینهٔ کار روانشناسی اجتماعی را تشکیل می‌دهد.
وظیفه این رشته از دانش است که نه‌تنها نشان دهد چگونه انفعالات، خواهشها و اضطرابات به عنوان نتیجهٔ سیر یا فرایند اجتماع تغییر و رشد می‌کنند، بلکه چگونه انرژیهای آدمی که به این ترتیب در قالبهای خاص شکل می‌گیرند به نوبهٔ خود نیروهای باروری می‌شوند که سیر یا فرایند اجتماع را به قالب می‌کشند. بدین ترتیب، مثلاً، آرزوی نام و موفقیت و سائق کار کردن نیروهایی هستند که بدون آنها نظام سرمایه‌داری جدید نمی‌توانست به وجود آید و بدون این نیروها و نیروهای دیگر انسانی، آدمی محرک لازم را برای عمل کردن مطابق با شرایط اجتماعی و اقتصادی نظام تجاری و صنعتی جدید به دست نمی‌آورد.»
در جای دیگر از کتاب در اهمیت «نام» و ارتباط آن با جاودانگی می‌خوانیم:
«این ناایمنی نهفته در بن کار، که نتیجهٔ وضع تنهای فرد در یک دنیای مخاصم است، تکوین صفتی را توجیه می‌کند که، به گفتهٔ بورکهارت، از جهات مشخصهٔ فرد در زمان رنسانس به‌شمار می‌رود ولی در مردم قرون وسطی یا وجود ندارد یا، لااقل، بدین شدت مشاهده نمی‌شود، و آن اشتیاقی سوزان برای شهرت است. اگر معنای زندگی دستخوش تردید شده، اگر رابطهٔ شخص با دیگران و با خودش نوید ایمنی نمی‌دهد، پس باید از نام به عنوان وسیله‌ای برای آرام کردن این تردید یاری گرفت. سبب نام‌خواهی در این زمینه با علت به وجود آمدن اهرام مصر و اعتقاد مسیحیت به جاودانی روح یکی است. نام است که فرد را از مضیق حیات و بی‌ثباتی زندگی می‌رهاند و به سطح فناناپذیری بالا می‌برد. اگر معاصران کسی را به نام بشناسند و بتوان امید داشت که این نام قرنها به جای می‌ماند، همین انعکاس آن در قضاوت دیگران کافی است که به زندگی قدر و معنی دهد. بدیهی است که حل مسئله ناایمنی فردی، بدین طریق، فقط برای گروهی در اجتماع مقدور بود که اعضای آن از وسایل واقعی کسب شهرت برخوردار می‌شدند، نه برای توده‌های ناتوانی که در همان فرهنگ جای داشتند و طبقهٔ متوسط شهرنشینی که دوران رفورم بدان استوار بود.»
درباره نویسنده کتاب گریز از آزادی
«اریک فروم (1900-1980)» روان‌شناس اجتماعی، روانکاو و فیلسوف انسان‌گرا آلمانی-آمریکایی بود. او در آلمان متولد شد اما بعداً به ایالات متحده مهاجرت کرد و در آنجا متفکر و نویسنده برجسته‌ای شد. فروم عمدهٔ کارهایش در زمینه‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی و فلسفه است و در همین راستا کمک‌های شایان توجهی به درک ماهیت انسان، جامعه و تعامل بین آنها کرده است.
کار فروم بر طیف وسیعی از موضوعات، از جمله ماهیت عشق، شرایط انسانی، نظریه اجتماعی و تأثیر جامعه صنعتی مدرن بر افراد متمرکز بود. او شاید بیشتر به‌خاطر نوشته‌هایش دربارهٔ مفهوم «گریز از آزادی» شناخته می‌شود. او باور داشت که افراد در جوامع مدرن اغلب به دنبال فرار از اضطراب‌ها و مسئولیت‌های آزادی شخصی با انطباق با هنجارهای اجتماعی و شخصیت‌های اقتدارگرا هستند.
از جمله کتاب‌های برجسته او می‌توان به «هنر عشق ورزیدن»، «جامعه سالم» و «داشتن یا بودن» اشاره کرد. عقاید اریک فروم تأثیری ماندگار بر حوزه‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی و فلسفه انسان‌گرایانه داشته و او همچنان شخصیت مهمی در مطالعه رفتار انسان و جامعه است.
خرید کتاب گریز از آزادی
اگر اولین باری است که از بوک لند خرید می‌کنید می‌توانید کتاب گریز از آزادی را با 25درصد تخفیف تهیه کنید. برای آشنایی با شیوۀ خرید آنلاین کتاب می‌توانید راهنمای خرید را مطالعه کنید.
اگر به کتاب‌های روانشناسی علاقه‌مندید، به صفحه خرید کتب روانشناسی هم سری بزنید.
سایر آثار اریک فروم
کتاب‌های پیشنهادی
