مارکسیسم و روانکاوی

«روبن اسبورن» که نویسنده کتاب است، می‌کوشد رابطه ذهن انسان و فرآیندهایی همچون علوم اجتماعی را شفاف سازد و به ما نشان دهد روانکاوی و مارکسیسم رویکردهای مکمل یکدیگرند.

جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند

در بخشی از کتاب به نظریات «فروید» و «انگلس» پرداخته شده است: «انگلس فقط می‏‌توانست به صورت تخمینی به چیزی اشاره کند که فروید توانست بعدها بر اساس پژوهش‌‏های انسان‌‏شناختی کامل‌‏تری بدان دست یابد، با این حال، [انگلس] نگرش فروید دربارۀ سرکوب را شرطی برای ثبات در زندگی اجتماعی پیش‏‌بینی کرد. او نوشت: «حسادت سنگ بنای تشکیل چنین گروه‏‌های بزرگ و پایداری بود که گذار از حیوان به انسان فقط درون آن‌ها محقق می‏‌شد.» او ادامه می‌‏دهد ازدواج گروهی که نخستین شکل ازدواج برون‏‌همسری بود، با نبود حسادت حاصل شد؛ درنتیجه رضایت جنسی با هر زنی در گروه دستاورد فقدان حسادت است و در واقع، کهن‌‏ترین و اصلی‏‌ترین شکل خانواده در تاریخ چیست که حتی امروزه بقایای آن دیده می‏‌شود؟ ازدواج گروهی که در آن تمام گروه‌‏های مردان و کل گروه‏‌های زنان متقابلاً به یکدیگر تعلّق داشتند و قلمروهای حسادت کوچک و کوچک‌‏تر می‏‌شد.» بنابراین می‌توانیم به‌‏راحتی نگرش انگلس و فروید را به یکدیگر پیوند دهیم.

در قسمتی از کتاب درباره تشابه نطریات «انگلس» و «فروید» می‌خوانیم: «دورۀ «مقاربت جنسی لگام‏‌گسیخته» که انگلس بدان اشاره کرد با دورۀ پس از کشتن پدر ابتدایی شباهت‏‌هایی دارد که از طریق ارضای نامحدود تکانه‌‏های جنسی، ممکن شده بود. و همان‏طور که انگلس خاطرنشان می‏‌کند «رواداری متقابل مردان جوان» برای ثبات جامعه ضروری بود؛ فروید هم معتقد است برادران برای به‏زیستی در کنار یکدیگر، ناگزیر از وضع و استقرار موانع هم‏‌خوابگی با محارم بودند. و در نهایت ازدواج گروهی معادل با نخستین توتم گروهی است که در خلال آن، تقابل دوسویه و حسادت فروکوفته می‏‌شود و امیال جنسی در خارج از گروه یا خاندان برآورده می‌شود.

حالا به نظریۀ پدر ابتدایی بازمی‏‌گردیم: کارکرد اصلی آن این است که ترکیب بسیاری از مفاهیم متناقض را با یکدیگر امکان‏‌پذیر می‌‏کند. فروید از ماهیت تخمینی آن آگاه بود و درباره‏‌اش گفت: «من عادت کرده‌‏ام که از حرف‏‌هایم سوء‏برداشت شود، بنابراین فکر نمی‌‏کنم این صراحت بی‏راه باشد که در ارائۀ چنین استنتاجاتی ابداً از ماهیت پیچیدۀ پدیده‏‌هایی غافل نیستم که باعث پیدایششان شد؛ تنها ادعای‏ مطرح‏‌شده این است که عامل جدیدی به خاستگاه‌‏های ازپیش‌‏دانسته یا هنوزشناخته‌‏نشدۀ دین، اخلاق و جامعه افزوده شده که به تجربۀ روانکاوی مجهّز است.»»

درباره نویسنده کتاب مارکسیسم و روانکاوی

«روبن اسبورن» درسال 1908 در انگستان به دنیا آمد. کتاب‌های اسبورن تاکنون به زبان‌های گوناگونی ترجمه شده‌اند. از معروف‌ترین کتاب‌های او می‌توان به «اومانیسم و نظریۀ اخلاقی»، «فروید و مارکس» و همچنین «روان‌شناسی واکنش» اشاره کرد. از این کتاب‌ها، فقط کتاب «مارکسیسم و روانکاوی» به فارسی ترجمه شده است که معرفی آن را خواندید.