«دیوارگذر» نام مجموعهای از داستانهای کوتاه نوشته شده به دست «مارسل امه» است که برای اولینبار، در سال 1943 منتشر شد. «دیوارگذر» یکی از بهترین آثار فانتزی و رئالیسم جادوییِ قرن بیستم فرانسه است که شهرت بالایی در میان دیگر آثار مهم این دوره کسب کرده است.
عناوین داستانهای کوتاه مجموعه «دیوارگذر» عبارتند از: «دیوارگذر»، «کارت»، «حکم»، «ضرب المثل» و «چکمههای هفت فرسخی». تمامی داستانهای این مجموعه در فضای دلنشین و زیبای پاریس و حومۀ آن جریان دارند. نویسنده با قلمی مطبوع و فراموشنشدنی، روایاتی لطیف و داستانهایی با ایدههای ناب و بدیع خلق کرده است. «دیوارگذر» روایتی است از کارمندی میانرده که به دلیل فراموشی در مصرف قرصهایش، متوجه میشود که میتواند از دیوارها به راحتی عبور کند؛ درست مانند یک روح! و این تازه شروعی میشود بر ماجراهایی که برای او اتفاق میافتد. دو داستان «کارت» و «حکم»، حکایاتی خیالانگیز و قابلتأمل از گذر رمان را روایت میکنند که یادآور کارهای ادبی «بورخس» هستند. «ضربالمثل»، داستانی انتقادی از اوضاع فرانسۀ جنگ زده است؛ و در آخر، «چکمههای هفت فرسخی» حسن ختامی بسیار فانتزی و زیبا از دوران و دنیای کودکانۀ انسانهاست.
نظر کوتاه و مفید زیر در سایت «ایران کتاب» ثبت شده است: «نام این مجموعه از اولین داستان آن گرفته شده است. مکانِ همهی این داستانها شهر پاریس است. در همهی این داستانها عنصر تخیل و فانتزی در دل یک ماجرای واقعی وجود دارد. در این داستانها، مارسل امه نگاه انتقادی به جامعه و روابط آدمها دارد. ترجمه اصغر نوری بسیار روان است و از خواندن این کتاب لذت خواهید برد.»
یکی از کاربران خوشذوق سایت «گودریدز» نیز، راجع به مجموعۀ «دیوارگذر» چنین نوشته است: «این کتاب من را غافلگیر کرد... و چه غافل گیری خوشایندی! از مارسل امه قبلا چیزی نخوانده بودم و شاید اسمش را هم نشنیده بودم؛ ولی اصلا انتظار همچنین کتابی را نداشتم. کتاب شامل پنج داستان کوتاه است که در سادهترین حالت ممکن، به زیبایی آدم را متحیر میکنند... داستان اول با نام دیوار گذر، جایی بود که من میخکوب شدم... سادگی داستان و پایان خاص آن واقعا مجذوبم کرد. داستان دوم «کارت» هم ایدهی بینظیری داشت. از آن دست ایدهها که مدتها در ذهن میماند. داستان های بعدی "حکم" و "ضرب المثل" و "چکمههای هفت فرسخی" هم داستانهای قشنگی بودند. من بین این سه داستان، چکمههای هفتفرسخی را بیشتر دوست داشتم؛ شاید به خاطر لطافت و سادگی آن. از ترجمه نیز خیلی راضی بودم.»
یکی دیگر از مخاطبین اثر حاضر نیز، این نظر جذاب را در سایت «گودریدز» مکتوب کرده است: «ادبیات فرانسه همیشه برای من محبوبترین بوده و به اعتقاد من، این کتاب یکی از بهترینهای جادوی قلم فرانسوی است. پنج داستان کوتاه که فضایی بین واقعیت و خیال و طنز دارند و هر کدام پر از خلاقیت و ایده و شگفتی هستند! جذاب و محصورکننده! سبک روایت و فکر پشت هر قصه به یک سبک متفاوتی هیجان زدهام میکرد و برای داستان بعدی مشتاقتر میشدم. تمامی داستانها در پاریس میگذرند و توصیفات اِمه کاری میکند که بعد از خواندن آخرین داستان، احساس کنی زمانی را، هر چندکوتاه، در تپۀ «مونتمارتر» رویایی زندگی کردهای... اِمه همدوره «سلین» بوده و جزو نویسندههای معروف و موفق قرن ۲۰ فرانسه است. این کتاب را در سالهای جنگ جهانی دوم نوشته است.»
دو تکه کوتاه، دلنشین و قابل تأمل از داستانهای «دیوارگذار» را، با هم بخوانیم:
«خاطرات آیندۀ من که در این کاغذها ثبت شدهاند، چنان مختصر و اندکاند که اگر بعدها آنها را دقیقتر بررسی کنم، شاید گمان کنم که حدسهای سادهای بیش نیستند.»
«سایهای شکننده بود، با چهرهای تکیده و آکنده از اندوه. از آن دست آدمها که بدبختی و حقارتشان شبیه صدقۀ تقدیر است. انگار ادامۀ حیاتشان به خاطر سهم کوچکیست که از شور حیات بردهاند.»
پاراگراف زیر، بخشی از داستان اول مجموعه حاضر با نام «دیوارگذر» است که بخشی از ماجرای جذاب دزدی شخصیت اول داستان را بازگو میکند:
«اولین سرقتی که دوتیول به آن دست زد، در یک موسسهی بزرگ اعتباری واقع در طرف راست رود سن اتفاق افتاد. پس از گذشتن از یک دوجین دیوار و تیغه، وارد چند گاوصندوق شد. جیبش را پر از اسکناس کرد و قبل از رفتن، با گچی قرمزرنگ، دله دزدیاش را به اسم مستعار گرو گرو امضا کرد؛ با چنان پاراف زیبایی که فردای آن روز همهی روزنامهها چاپش کردند. پس از یک هفته، اسم گرو گرو شهرت فوقالعادهای به هم زد. همهی مردم به این دزد صاحبنام، که به این زیبایی پلیس را دست انداخته بود، علاقهمند شدند. او هر شب با یک شاهکار تازه خودی نشان میداد، خواه به ضرر یک بانک، خواه به ضرر یک جواهرفروشی یا یک ثروتمند خاص. در پاریس و شهرستانهای دیگر، تمام زنانی که حتی اندکی خیالباف بودند، مشتاقانه آرزو میکردند که روح و جسمشان را تسلیم این گرو گروی ترسناک کنند.»
«مارسل امه» نویسنده و نمایشنامهنویس مشهور فرانسوی در قرن بیستم بود که آثاری هم برای مخاطبین بزرگسال و هم برای مخاطبین کودک و نوجوان، به نگارش درآورد. از جمله مهمترین آثار او که به فارسی ترجمه شدهاند میتوان به کتابهای «نقاشی دلپذیر»، «برای غرورمان بگرییم» و «انتظار و دو داستان دیگر» اشاره کرد.