مواجهه فمینیسم با تکنولوژی

در کتاب «مواجهه فمینیسم با تکنولوژی» نویسنده در پی یافتن پاسخ این پرسش است که آیا تکنولوژی به لحاظ جنسیتی بی‌طرف است یا خیر. به عبارت دیگر به دنبال پیدا کردن این است که ببیند تکنولوژی چه تاثیراتی بر زندگی زنان داشته و حال با ریشه‌یابی آن‌ها، به بی‌طرف بودن یا نبودن تکنولوژی پِی ببرد.

بر اساس آموزه‌های نظری‌ای که خانم وایسمن در این کتاب بحث خود را بر آن‌ها بنا نهاده است، تکنولوژی چیزی بیش از علم کاربردی است و علاوه بر وجوه معرفتی، شیوه‌های انسانی را نیز در بر می‌گیرد. همچنین او قائل شدن به زنانه یا مردانه بودن ارزش‌ها (علم و تکنولوژی به‌مثابه ارزش) را نمی‌پذیرد؛ چرا که باور دارد شرایط تاریخی، اجتماعی و فرهنگی به این برساخت منتهی شده است.

فصل‌های کتاب عبارت‌اند از:

۱. نقدهای فمینیستی بر علم و تکنولوژی

۲. تکنولوژی تولید: کار جنسیتی آفریدن

۳. تکنولوژی تولید مثل: وانهادن به مردان

۴. تکنولوژی‌های خانگی: کارکم‌کن یا اسیرکن؟

۵. محیط ساخته شده: جایگاه زنان، فضای جنسیتی

۶. تکنولوژی به‌مثابه فرهنگ مذکر

نظر خوانندگان در سراسر جهان درباره کتاب مواجهه فمینیسم با تکنولوژی چیست؟

ساناز یکی از خوانندگان کتاب است. او می‌گوید این کتاب می‌تواند به شما بینش چندجانبه از فمینیسم به شما بدهد. مخاطب دیگری هم نوشته است هیچ‌وقت فکر به این موضوع فکر نکرده است که تکنولوژی هم تحت سلطه مردان است و این موضوع چه تاثیراتی می‌تواند برای زنان داشته باشد.

جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند

در این پاراگراف، راجع‌به پیوند میان تکنولوژی و مردانگی می‌خوانیم:

«پیوند میان تکنولوژی و مردانگی معمولا امری روشن تلقی می‌شود؛ اما درواقع پیچیده است. حتی تلقی سنتی از تکنولوژی به شدت علیه زنان سنگینی می‌کند و ما بیشتر تمایل داریم درباره تکنولوژی بر اساس ماشین‌آلات صنعتی و خودروها فکر کنیم. خود تعریف تکنولوژی دچار سوگیری مردانه است. تاکید بر تکنولوژی‌هایی که مردان بر آن‌ غلبه دارند، اهمیت تکنولوژی‌های زنان همچون گل‌کاری، پخت‌و‌پز و ... را کاهش می‌دهد و کلیشه‌ی زنان به مثابه افراد بی‌اطلاع و ناتوان از نظر تکنولوژیک را بازتولید می‌کند. نیروی پایدار این همان دانستن تکنولوژی و مردانگی امری ذاتی و ناشی از تفاوت‌های جنسی زیست‌شناختی نیست، بلکه نتیجه برساخت تاریخی و فرهنگی جنسیت است.»

در قسمتی از یادداشت مترجم می‌خوانیم:

«آیا تکنولوژی به‌لحاظ جنسیتی بی‌طرف است، یا ذاتا دارای سوگیری‌های جنسیتی است؟ آیا تکنولوژی برساخته‌ای مردانه است؟ آیا در عصر تکنولوژی که همه‌چیز متحول شده، روابط و مناسبات جنسیتی نیز تغییر کرده است؟ بسیاری از فمینیست‌ها انحصار مردانه در تکنولوژی را منبع مهم قدرت مردان، و ضعف مهارت‌های تکنولوژیک زنان را عاملی مهم در وابستگی زنان دانسته‌اند. این کتاب کوششی است در راه ارائۀ رویکردی منسجم برای تحلیل روابط متقابل جنسیت و تکنولوژی. جودی وایسمن می‌کوشد تحلیل فمینیستی تازه‌ای عرضه کند؛ تحلیلی که در آن از یک‌سو با تعیّن‌گرایی تکنولوژیک مخالفت می‌شود و از سوی دیگر این آموزه که استفادۀ انسان‌ها از تکنولوژی است که اثرات مفید و مخرب آن را مشخص می‌کند، به چالش کشیده می‌شود. پیشنهاد او دفاع از رویکرد «شکل‌گیری اجتماعی» است که طبق آن، تکنولوژی همواره شکلی از معرفت، نوعی شیوۀ عمل و محصولی اجتماعی است. درنتیجه، تکنولوژی محصول تعارض‌ها و مصالحه‌هاست و تبعات آن تا حد زیادی به توزیع قدرت و منابع میان گروه‌های مختلف جامعه وابسته است. فصول مختلف کتاب به بررسی تکنولوژی‌های مربوط به کار دستمزدی، تولیدمثل، خانه‌داری، طراحی شهری و حمل‌ونقل اختصاص دارند و در هر فصل نقش مناسبات جنسیتی در شکل‌گیری و توسعۀ تکنولوژی و نیز نقش تکنولوژی در حفظ یا تغییر این مناسبات به بحث گذاشته می‌شود.»

درباره نویسنده کتاب مواجهه فمینیسم با تکنولوژی

«جودی وایسمن»، فیلسوف، نویسنده و نظریه‌پرداز آمریکایی، در ۲۴ فوریه ۱۹۵۶ در کلیفتون، ایالت آلابامای آمریکا متولد شد. او در دانشگاه‌های معتبر مثل دانشگاه ییل و دانشگاه هاروارد تحصیل و مدتی به‌عنوان استاد ادبیات فرهنگ‌های جنسی و مطالعات اجتماعی در دانشگاه کالیفرنیای بِرکلی تدریس کرده است. از دیگر آثار او می‌توان به «بدن زنده (Bodies That Matter)» و «پرفرماتیوی مقاومت (Performativity, Precarity and Sexual Politics)» اشاره کرد.

او در کتاب‌هایش به مسائل هویت جنسی، قدرت و سیاق اجتماعی پرداخته است. کتاب‌های خانم وایسمن تاثیر فراوانی بر روی تفکرات فمینیستی، نظریات جندر و تئوری‌های هویت در دهه‌های اخیر داشته و موجب ایجاد تجدیدنظر در بسیاری از مفاهیم مرتبط با جندر و هویت شده است.