کتاب تریسترام شندی (The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman) با عنوان کامل «زندگی و عقاید تریسترام شندی»، اثر لارنس استرن برای اولین بار در 1759 میلادی در دو جلد منتشر شد و هفت جلد بعدی آن طی هفت سال منتشر شدند. تریسترام شندی برای اولین بار در ایران، سال 1378 به چاپ رسید. کتاب با ترجمۀ ابراهیم یونسی در بازار موجود است. این کتاب رمانی است کمدی که با الهام از دن کیشوت نوشته شده و دربارۀ زندگی نجیبزادهای به نام تریسترام شندی است.
تریسترام شندی روایت خود تریسترام است از زندگی خودش؛ اما با اینکه خود تریسترام همیشه بهعنوان راوی و مفسر حضور دارد و رمان حول محور او میچرخد، کتاب صرفاً زندگی او را شامل نمیشود و شخصیتهای مهم دیگری نیز وجود دارند که تریسترام به آنها میپردازد و رویدادهای زندگی آنان را برای ما روایت میکند. ازجملۀ این شخصیتها میتوان به پدر تریسترام، والتر؛ مادرش؛ عمو تابی؛ و خدمتکار توبی اشاره کرد.
تریسترام نمیتواند چیزی را به سادگی توضیح دهد و رها کند. او در بین وقایع مختلف حضور دارد و مدام در حال گفتوگویی طولانی است. اصل داستان با این شیوۀ روایت مدام عقب میافتد و خواننده از خط سیر اصلی منحرف میشود. اظهارنظرها و وقایع به شکل پراکنده و نامنظم بیان میشوند. درواقع باید گفت تریسترام شندی به شیوۀ جریان سیال ذهن و غیرخطی نوشته شده است و از این جهت لارنس استرن، نویسندهای پیشرو به شمار میآید.
گاردین دربارۀ کتاب نوشته است: «این اثر در زمان اولین انتشار، باعث بهت و حیرت مخاطبان شد و گزندگی همان زمان را نیز حفظ کرده است.»
Reading Design نیز نظرش را دربارۀ کتاب اینگونه بیان کرده: «خندهدارترین و مفرحترین سفری که میتوان در دنیای ادبیات انگلیسی داشت.»
یکی از مخاطبان سایت آمازون نیز نظرش را اینطور نوشته است: «تریسترام شندی از ناکجاآباد میآید. گویی روح جویس که در قرن هجدهم در حال سقوط است، تصمیم به تفریح گرفته است. این یکی از بزرگترین رمانهای کمیک زبان ماست. قبل از مرگ باید آن را بخوانید. نکتۀ جالب کتاب این است که اگرچه به روایت اول شخص است، اما در صد صفحۀ اول او هنوز به دنیا نیامده است!»
در بخشی از کتاب میخوانید: «پدرم اگرچه ذاتاً یک فیلسوفِ خوب بود، در زمینۀ اخلاق هم چنین بود؛ به همین جهت وقتی پیپاش از وسط شکست، در معنا کاری نداشت بکند جز اینکه قطعات جداشده را بگیرد و آنها را بهآرامی پشت بخاری پرت کند. امّا او چنین نکرد ـ آنها را با منتهای قوّت پرت کرد، و برای مؤکّد گردانیدن بیشترِ عمل، حتی برخاست و بر دو پا تکیه کرد. این عمل چیزی چون خشم و برافروختگی مینمود و شیوۀ پاسخ گفتنش به سخن عموتابی نیز مؤید آن بود.»
و در بخشی دیگر: «خانوادۀ ما اگرچه از یک لحاظ یقیناً ماشین سادهای بود، زیرا مرکب از چند چرخ بیش نبود، معهذا این اندازه هم میشد گفت که تعداد فنرهایی که این چرخها را به حرکت وامیداشتند چندان متعدد و متفاوت بود و تأثیرشان بر یکدیگر ناشی از چنان انگیزهها و اصول غریبی بود که ماشین هرچند بسیار ساده بود تمام افتخارات و امتیازات یک ماشین پیچیده را دارا بود، و واجد حرکاتی درونی بود که در درون یک کارخانۀ ابریشمبافی هلندی هم کمتر میدیدی.»
لارنس استرن متولد 1713 و درگذشتۀ 1768 رماننویس و کشیش انگلیسی ـ ایرلندی در کلیسای انگلیکان بود. او با انتشار رمان تریسترام شندی به شهرت رسید و تأثیر قابلتوجهی بر دیگر نویسندگان گذاشت. اثر معروف دیگر او «سفر احساساتی از فرانسه تا ایتالیا» است. استرن موعظهها و خاطرات بسیاری نوشت.
او در سیاست محلی نیز درگیر بود. نوشتههای اولیۀ او، بجز مقالههای سیاسی در مطبوعات، مجموعهای است از موعظههایش که بیش از هر چیز نشاندهندۀ روحیۀ هزلپرداز اوست. او پیش از نوشتن «زندگی و عقاید آقای تریسترام شندی»، یک رمانس سیاسی نوشت؛ اما رمان تریسترام شندی نه فقط در انگلستان، که در سراسر اروپا مشهور شد و استرن را در ردیف دیدرو و نویسندگان رمانتیک آلمانی قرار داد. استرن سرانجام در لندن پس از سالها مبارزه با بیماری سل درگذشت.