«نظم اشیاء: دیرینهشناسی علوم انسانی» نوشته میشل فوکو، فیلسوف و نظریهپرداز اجتماعی اهل فرانسه است. «نظم اشیاء» در ابتدا به زبان فرانسوی در سال 1966 منتشر شد و ترجمه انگلیسی آن توسط آلن شریدان در سال 1970 انتشار یافت.
فوکو در «نظم اشیاء» تاریخ اندیشه و نظامهای دانش غربی را بهویژه با تمرکز بر علوم انسانی بررسی میکند. او کاوش میکند که چگونه رشتههای مختلف مانند زبانشناسی، زیستشناسی و اقتصاد در طول زمان تکامل یافتهاند و چگونه تغییرات در ساختارهای معرفتی، درک ما از جهان را شکل داده است. فوکو مفهوم «اپیستم» را برای تشریح اصول و قواعد زیربنایی حاکم بر شیوه شناخت هر دوره تاریخی معرفی میکند.
کتاب «نظم اشیاء» اثری شایان توجه در زمینه تاریخ فکری تلقی میشود و تأثیر عمیقی بر رشتههای مختلف از جمله فلسفه، جامعهشناسی و مطالعات فرهنگی گذاشته است. تحلیلهای فوکو در «نظم اشیاء» بر بحثهای زبان، قدرت و ماهیت دانش تأثیر گذاشته است.
خوانندهای کتاب را برای علاقهمندان به موضوعات علوم انسانی جذاب میداند. او نوشته است:
«کتاب «نظم اشیا» نوشته میشل فوکو سفری است تاملبرانگیز در تاریخ اندیشه غرب و سیر تحول علوم انسانی. کاوش فوکو دربارهٔ معرفتهای در حال تغییر، ساختارهای زیربنایی دانش، دیدگاههای مرسوم در زمینه رشتههایی مانند زبانشناسی، زیستشناسی و اقتصاد را به چالش میکشد. تجزیه و تحلیل پیچیده کتاب و یگانه فوکو آن را برای علاقهمندان به فلسفه و جامعهشناسی معرفت به کتابی چالشبرانگیز اما ارزشمند تبدیل کرده است. آماده شوید تا مفروضات خود را در مورد چگونگی درک ما از جهان زیر سوال ببرید و از تأثیر ماندگار ایدههای فوکو بر گفتمان فکری قدردانی کنید!»
خواننده دیگری با اشاره به کار بزرگ فوکو، نویسنده کتاب، نوشته است:
«مفهوم معرفت فوکو و کاوش او در مورد چگونگی عملکرد قدرت در سیستمهای دانش مختلف، دیدگاه تازهای را راجعبه تأثیر متقابل بین زبان، نهادها و هنجارهای اجتماعی در اختیار خوانندگان قرار میدهد. این کتاب اثری شگفت در فلسفه و مطالعات فرهنگی از خود به جای گذاشته است، و آن را برای کسانی که به دنبال گسترش افق فکری خود هستند، خواندن آن ضروری است.»
کتاب اینگونه شروع میشود:
«نقاش اندکی عقب تر از پرده نقاشی خود ایستاده است. او به الگوی خود نگاه میکند؛ اگرچه ممکن است که اولین حرکت قلم هنوز انجام نشده باشد اما احتمالاً به این مسأله فکر میکند که پارهای از ریزهکاریهای پایانی را ]به نقاشی[ اضافه بکند دستی که قلم مو را گرفته به چپ به سمت تختهشستی ]یا جارنگی] خم شده و برای لحظهای بین و رنگها بیحرکت مانده است. دست پرمهارت در وسط هوا معلق است و در نگاه نقاش در حالتی از جذبه متوقف مانده؛ و نگاه نیز به نوبه خود منتظرِ ژست متوقف مانده است. بین نوک قلم و نگاه خشن، منظره در شرف رها ساختن حجماش است.
اما نه بدون نظام دقیقی از ترفندها. نقاش، با ایستادن اندکی عقبتر، خودش را در یک طرف نقاشیای قرار داده است که روی آن کار میکند.»
در ادامه فوکو این صحبت خود را بهگونهای دیگر بسط میدهد:
«به عبارت دیگر، برای ناظری که در زمان حاضر او را مشاهده میکند او در سمت راست بوم است، در حالی که بوم کل انتهای سمت چپ را اشغال میکند. صفحه پشتی بوم به سمت ناظر چرخیده است: ناظر نمیتواند هیچ بخشی از آن را ببیند به جز طرف معکوس آن را، به همراه قاب بزرگی که بوم بر روی آن کشیده است. از طرف دیگر، تمام قد نقاش کاملاً قابل مشاهده است؛ به هر تقدیر بوم بلند نقاش را پنهان نکرده که ممکن است به زودی او را وقتی دوباره قدمی به سوی آن برمیدارد تا به کارش بازگردد جذب خود کند او بی تردید، همین الان، در این لحظه، در برابر چشمان ناظر از چیزی سربرمیآورد که در اصــل بـه تعبیری قفس بزرگی است که به وسیله سطحی که او نقاشی مـیکنـد بـه عقب پرتاب شده است اکنون میتوان دید که او در لحظهای خاموش در مرکز خنثی این، نوسان گرفتار شده است بدن تیره و چهره روشن او در نیمه راه بین دیدنی و نادیدنی قرار دارد نقاش در حالی که از آن بوم در ورای نظر ما پدیدار میشود به نگاه ما وارد میشود؛ اما وقتی در یک لحظه قدمی به سمت راست بر میدارد خودش را از نگاه ما کنار میکشد و در این حالت دقیقاً در جلوی بومی که نقاشی میکند ایستاده است؛ وی وارد ناحیهای میشود که نقاشیاش، که برای لحظه ای فراموش شده است، بار دیگر برای او عاری از سایه و عاری از خاموشی قابل دیدن میشود. گویی نقاش نمیتواند همزمان در تصویری دیده شود که او در آن بازنمایی میشود و یا آن چیزی را ببیند که روی آن چیزی را بازنمایی میکند. او در آستانهٔ این دو مشاهده پذیری ناسازگار فرمان میراند.»
درباره نویسنده کتاب نظم اشیاء
میشل فوکو (۱۹۸۴–۱۹۲۶) فیلسوف، نظریهپرداز اجتماعی و مورخ عقاید فرانسوی بود. او یکی از تأثیرگذارترین متفکران قرن بیستم است. آثار فوکو تأثیر درخور توجهی بر طیفی از رشتهها از جمله فلسفه، جامعهشناسی، علوم سیاسی، مطالعات فرهنگی و نظریه ادبی داشته است.
برخی از آثار مهم او عبارتند از: «تاریخ جنون»، «تولد زیست سیاست» و «باید از جامعه دفاع کرد». فوکو در نوشتههای خود به بررسی روابط بین دانش، قدرت و نهادهای اجتماعی پرداخت. او به این موضوع علاقهمند بود که چگونه نهادها و گفتمانها درک افراد از خود و دیگران را شکل میدهند.
ایدههای فوکو اغلب دیدگاههای سنتی درباره تاریخ و رفتار انسانی را به چالش میکشد. او مفاهیمی مانند «گفتمان»، «قدرت زیستی» و «حکومت» را برای تحلیل شیوههای عملکرد قدرت در جامعه معرفی کرد. کار او همچنین شامل تجزیه و تحلیل تاریخی نهادهایی مانند زندانها، بیمارستانها، و پناهگاهها، بررسی چگونگی کمک آنها به اعمال قدرت و کنترل بود.
سفر فکری فوکو در طول زمان تکامل یافت و آثار او اغلب با پساساختارگرایی و پست مدرنیسم همراه است. ایدههای او نهتنها در محافل دانشگاهی بلکه در زمینههایی مانند مطالعات فرهنگی، مطالعات جنسیتی و نظریه انتقادی نیز تأثیرگذار بوده است. برخلاف مرگ او در سال 1984، نوشتههای فوکو همچنان به طور گسترده خوانده و بحث میشود و تأثیر او بر علوم اجتماعی و علوم انسانی همچنان ادامه دارد.
اگر اولین باری است که از بوک لند خرید میکنید میتوانید کتاب نظم اشیاء را با 25درصد تخفیف تهیه کنید. برای آشنایی با شیوۀ خرید آنلاین کتاب میتوانید راهنمای خرید را مطالعه کنید.
برای خواندن کتابهای فلسفی بیشتر، به صفحه خرید کتاب فلسفی سر بزنید.