«بعد از عشق» نام کتابی تاثیرگذار و خواندنی از الیف شافاک است که برای اولینبار، در سال 2007 منتشر شد. «بعد از عشق» در ایران با استقبال گستردۀ مخاطبین مواجه شده و تاکنون، 7 ترجمۀ مختلف از آن تحت عناوینی مانند «شیر سیاه» و «شیر تلخ» به انتشار رسیده است.
«بعد از عشق» را میتوان در دستۀ ادبیات غیرداستانی و فمنیسم طبقهبندی کرد. این کتاب درواقع، شرححالی است عمیق و واکاوانه از زندگی شخص الیف شافاک. نویسنده درست یک سال پیش از نوشتن این اثر، اولین کودک خود را به دنیا آورد و پس از آن، دچار افسردگی پس از زایمان شد. کتاب حاضر نیز شرحی است بر چالشهای فراوان او دیگر زنان سراسر دنیا که با مسئلۀ افسردگی پس از زایمان و به طور کلی، )مادری( دستوپنجه نرم میکنند. «بعد از عشق» از دو خط داستانی جداگانه تشکیل شده است؛ در اولین خط داستانی، مخاطب روایتی از زندگی نویسنده در دوران پس از زایمان خود را میخواند و در خط داستانی دوم، نویسنده جستاری تحلیلی دربارۀ زندگی نویسندگان زن مشهور دنیا را، متناسب با محتوای کتاب، دنبال میکند.
یکی از خواندنیترین نظرات کاربران سایت طاقچه دربارۀ کتاب «بعد از عشق» چنین میباشد: «من کتاب را دوست داشتم و به نظرم به شکل جالبی، ابعاد مختلف و جنبههای متضاد شخصیت و درونیات یک زن را به تصویر کشیده و چالشهایی که در مسیر انتخابهای یک زن که در هر مرحله از زندگی با آنها مواجه میشود را، به زیبایی بیان کرده است. من قطعا این کتاب را به زنها و دخترهای جوانی که زنانگیشان را فدای یک لحظه "مرد بودن" میکنند و به قول مترجم، از "زن عادی بودن" گریزان هستند، توصیه میکنم.»
خواندن این نظر نیز که در سایت کتابراه ثبت شده است، خالی از لطف نیست: «این اثر یک رمان معمولی نیست و یا حتی روایت مقطعی از زندگی نویسنده... این کتاب پر از مفاهیم و حسهای آشناست گویا بخشی از دغدغههای همۀ ما را روایت میکند. دغدغههای زنان در دنیای مردسالار، مکالمات درونی و راهحلهای متعدد که ذهن ما پیش پاهایمان میگذارد... .»
یکی دیگر از خوانندگان کتاب حاضر در سایت گودریدز با قلمی جذاب، به توصیف محتوای کتاب «بعد از عشق» پرداخته است: «شافاک در این شرححال جذاب، داستان سفر پرفراز و نشیب خود را روایت میکند. او با شناسایی جنبههای مختلف و متضاد شخصیت خود، که هر کدام ویژگیهای مختص به خود را دارند، به دنبال رسیدن به تعادلی میان این جنبهها و یا حداقل شخصیتی واحد است. این نویسنده با آمیزش تجارب خود با زندگی نویسندگان بزرگی همچون سیلویا پلات، ویرجینیا وولف، آلیس واکر و زلدا فیتزجرالد، به دنبال راهحلی کاربردی برای ناسازگاریهای میان خلق هنری و اجرای کامل نقش مادری است.»
«بعد از عشق» با جملات پر شور و کوبندۀ زیر شروع میشود: «این کتاب را نه برای به یاد آوردن بلکه برای فراموش کردن نوشتهام. معتقدم موقع خواندن هم باید همینطور باشد؛ هر سطری باید جای سطر پیشین را بگیرد. صفحهها را نباید طوری بخوانی که انگار آجرها را رج به رج روی هم میچینی تا بنایی بسازی، بلکه باید طوری بخوانی که انگار انباریای کوچک داری و برای جا دادنِ وسیلۀ جدید باید قبلیها را دمِ در بگذاری؛ یعنی هر صفحهای باید صفحۀ پیش از خودش را محو و نابود کند. این کتاب پیش که میرود، باید آب شود، خودش را پاک کند، طوری که پیش از رسیدن به وسطهایش اولش، و موقع رسیدن به آخرین سطر، نیز، تمامش محو شده باشد. زیرا این کتاب به دورهای گذرا، اما دلگیر و تاریک، از زنانگی و زندگی زنان میپردازد. اینجا حالت روحیای را بررسی میکنیم که یکباره از راه میرسد و همانطور یکباره هم میرود، مثل امواج که پشت سر هم پس میکشند و میروند. پس کتابی که در دست دارید نوعی شهادتنامه است، اما اینجا موضوعِ شهادتْ موسمی گذراست، میانپردهای پس از زایمان.»
در این پاراگراف الیف شافاک به زیبایی مقایسهای میان رماننویسی و مادری صورت داده است: «رماننویس خودخواه است، اما مادری معالجۀ خودخواهی است به روشِ طبیعی. رماننویس درونگراست، اما مادری نهایتِ برونگرایی است. رماننویس در مغزش اتاق کوچکی برای خودش دست و پا میکند و درش را چندقفله میکند تا کسی داخل نشود. رازها و آرزوهایش را آنجا نگه میدارد. دور از چشم. در مادری اما همۀ درها چهارطاق باز است. شب و روز، تابستان و زمستان. در و پنجرهها همه بازند. بچههایت از هر دری که بخواهند وارد میشوند تا هرطور که میخواهند بگردند. نه پناهگاهی داری که از دستشان مخفی شوی، نه پشت و پسلهای مخصوصِ خودت. نه حریمی برایت میماند، نه بهانهای.»
در آخر نیز توصیفی جالب و به ظاهر کودکانه دربارۀ غیرقابل پیشبینی بودن زندگی را، در کتاب میخوانیم: «زندگی بچهی تخسیست که وقتی ما داریم برای خودمان برنامه میریزیم، بی سروصدا پشت سرمان میآید و روی برنامههای پر زرق و برقمان گوش میکی موس، دندان دراکولا و سبیل چخماقی میکشد. تو هر قدر دوست داری فکر کن که آینده را برنامهریزی کردهای، او کار خودش را میکند.»
الیف شافاک نویسنده و فعال سیاسی انگلیسی-ترکیهای تبار است که تاکنون، 19 اثر ادبی از او به انتشار رسیده است. آثار شافاک به بی از 55 زبان زندۀ دنیا ترجمه شده و در بسیاری از نشریات خارجی، از آنها به عنوان پرفروشترین کتابهای ترکیه یاد میشود. عمدۀ شهرت خود را مدیون رمان شاهکار «ملت عشق» است. از جمله دیگر آثار مهم و خواندنی الیف شافاک میتوان از کتابهای «سه دختر حوّا»، «فکر نکن تنهایی» و «جزیره دختران گمشده» نام برد.