کتاب چهل نامه کوتاه به همسرم یکی از سه کتابهای عاشقانه نادر ابراهیمی و محبوبترین آنها در میان خوانندگان فارسیزبان است. این کتاب در سال 1368 توسط نشر روزبهان منتشر شد و چهل بار به تجدید چاپ رسید. انتشارات هزاره دانش نیز در سال 1397 اقدام به چاپ این کتاب کرد. چهل نامه کوتاه به همسرم سال گذشته توسط ماریا گانهیلد به زبان آلمانی ترجمه و در نمایشگاه کتاب فرانکفورت عرضه شد. مجید یوسفیبهزادی و آتنا رضایی نیز این کتاب را به زبان فرانسوی ترجمه کردهاند.
سحر خلیلزاده نقدنویس، با بیان اینکه زندگی نادر ابراهیمی و همسرش به شکل سنتی و بدون عشق آغاز شده بود، چنین علاقه سرشاری را که در سالهای ابتدایی زندگی بین آنها شکل گرفت، ستایش کرده است: «نامههای نادر ابراهیمی به همسرش فرزانه منصوری نثری شعرگونه دارد، گاه از مسائل جزئی و روزمره برای همسرش میگوید و گاه با زبانی شیرین نصیحت میکند، چندی از فلسفه و زندگی و فرازونشیبهایش و تربیت فرزند برای همسرش میگوید و گاهی از عشق و سادگی در پس آن. آنچه درخور توجه بیشتر درباره این کتاب است، صداقت و دوری از تکلفهای شاعرانگی آن است. این واگویهها که گاه در چند سطر خلاصه میشوند و گاه چند صفحه هم برای نوشتن آنها کفایت نمیکند، به صادقانهترین گفتار ممکن از علاقه و عشق نادر ابراهیمی به فرزانه (که آن را عموما عزیز من مینامد) پرده برداشته است. با خواندن این چهل نامه، تنها دلنوشتههایی عاشقانه را نمیخوانید، راه و رسم عاشقانه زیستن را خواهید خواند.»
یکی دیگر از خوانندگان کتاب در سایت فیدیبو نظر خود را اینچنین منعکس کرده است: «ابراهیمی معمولاً از توصیفات طولانی، مفاهیم عاشقانه و اخلاقی در نوشتههایش استفاده میکند. با این حال محتوای مطالب او شیرین و دلنشین هستند و هربار روح مخاطب را با خود همراه میکنند. نثر شاعرانه و خیالانگیز نادر ابراهیمی دریچهای برای اوست تا مخاطب خود را به جهانی از دغدغهها و افکار بزرگ انسانی هدایت کند. نادر ابراهیمی در کتاب چهل نامه کوتاه به همسرم با حفظ لحن و نثر شاعرانهاش درباره مسائل مختلفی مثل امور روزمره سخن میگوید. او در بعضی از نامهها از زبان نصیحت و فلسفه وارد میشود، اما مضمونی که در همه نامهها به زیبایی و سادگی خلاصه میشود، عشق است.»
در مقدمه، در مورد انگیزه نگارنده از نگارش کتاب میخوانیم: «آن روزها که تازه تمرین خطاطی را شروع کرده بودم، حدود سالهای ۶۳-۶۵، به هنگام نوشتن، در تنهایی، در فضایی که بوی تلخ مرکب ایرانی در آن میپیچید و صدای سنتی قلمنی، تسکیندهنده خاطرم میشد، غالباً به یاد همسرم میافتادم که او نیز همچون من و شاید نه همچون من اما به شکلی، گهگاه و بیش از گهگاه، دلگرفتگی، قلبش را خاکستریرنگ میکرد و میکوشیدم که به جستوجو در به امید رسیدن به ریشههای گیاه بالنده و سرسخت اندوه و دانستن اینکه این روینده بیپروا از چه چیزها تغذیه میکند و شناختن شرایط رشد و دوامش آن را نابود کنم، بل زیر سلطه و در اختیار بگیرم. پس، یکی از خوبترین راههای رسیدن به این مقصود را در این دیدم که متن تمرینهای خطاطیام را تا آنجا که مقدور باشد، اختصاص دهم به نامه کوتاهی به همسرم.»
او در ادامه به این فکر افتاد که ممکن است عاشقانههای او خطاب به همسرش برای افراد دیگر هم مفید باشد: «فکر کردم این مجموعه، شاید فقط نامههای من به همسرم نباشد؛ بَل سخنان بسیاری از همسران به همسرانشان باشد. بههمین دلیل به فکر بازنویسی و چاپ و انتشار آنها افتادم.»
در نگاه اول کتاب یک روایت عاشقانه به نظر میرسد؛ اما در سطر به سطر آن آموزههایی گنجانده شده است که انسان امروز بهراستی به آن نیاز دارد: «به راستی چه درماندهاند آنها که چشم تنگشان را به پنجرههای روشن و آفتابگیر کلبههای کوچک دیگران دوختهاند. چقدر خوب است، چقدر خوب است که ما -تو و من- هرگز خوشبختی را در خانه همسایه جستوجو نکردهایم.»
ابراهیمی گلایههایش را نیز به زبان عشق روایت کرده است. او در چهل نامه کوتاه به همسرم به همسرش و درواقع همه خوانندگان کتاب میگوید که یک رابطه عاشقانه جز با تلاش طرفین حاصل نمیشود: «عزیز من! خوشبختی، نامهای نیست که یک روز، نامهرسانی، زنگ در خانهات را بزند و آن را به دستهای منتظر تو بسپارد. خوشبختی، ساختن عروسک کوچکی است از یک تکه خمیر نرم شکلپذیر. به همین سادگی، به خدا به همین سادگی؛ اما یادت باشد که جنس آن خمیر باید از عشق و ایمان باشد، نه هیچ چیز دیگر.»
نادر ابراهیمی -داستاننویس معاصر ایرانی- در سال 1315 در تهران متولد شد و در سال 1387 چشم از جهان فرو بست. او غیر از نویسندگی، در زمینه فیلمسازی، ترانهسرایی، ترجمه و روزنامهنگاری نیز فعالیت میکرد.
ابراهیمی نوشتن را از 15 سالگی آغاز کرد و اولین اثر خود با عنوان «خانهای برای شب» را در سال 1342 منتشر کرد. وی جایزه براتیسلاوا و جایزه تعلیم و تربیت یونسکو را در زمینه ادبیات کودکان دریافت کرد. همچنین موفق به دریافت جایزه کتاب برگزیده سال ایران شد و توانست عنوان «نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب» را بهخاطر داستان هفت جلدی «آتش بدون دود» به دست بیاورد. از نادر ابراهیمی بیش از 90 اثر ادبی بهجا مانده است.
برای مشاهده موارد مرتبط میتوانید به دستهبندی خرید رمان مراجعه کنید.