کتاب «انعطافپذیری هیجانی» از کتابهای پرفروش نیویورکتایمز در دستهٔ مدیریت و توسعه فردی است که بهعنوان یکی از بهترینها در این زمینه شناخته میشود. کتاب «انعطافپذیری هیجانی» از مهمترین نوشتههای سوزان دیوید است. عنوان انگلیسی و اصلی کتاب «Emotional Agility» است که کلمه «agile» در فارسی «چابک» ترجمه میشود که مترجم احتمالا با توجه به مطالب کتاب، عنوان «انعطافپذیری هیجانی» را برای آن بهتر یافته و برگزیده است.
کتاب انعطافپذیری هیجانی به مطالعه عمیق و تجربیات شخصی و حرفهای سوزان دیوید دربارهٔ روانشناسی هیجانها و توسعه شخصی میپردازد. این کتاب به خوانندهها راهکارها و راهنماییهای ارائه میدهد تا بتوانند هیجانهای خود را بهتر مدیریت کرده و در زندگی شخصی و حرفهای خود موفقیت بیشتری کسب کنند.
در زیر تعدادی از مهمترین مفاهیم و مطالب موجود در این کتاب را میآوریم:
یکی از خوانندگان کتاب نوشته که چطور این کتاب به او کمک کرده است. او میگوید که همیشه احساسات، زندگی او را بهشدت تحتتاثیر قرار میدادند و زندگیاش را دچار بیثباتی کرده بودند.
دیگری نوشته است: «این کتاب میتوانست کمحجمتر باشد اما آنچه مهم است این است که هسته این کتاب نکات درخور اعتنایی دارد که آن شناخت هیجانها و مدیریت آنهاست. ما روی آنها کنترل داشته باشیم نه اینکه آنها ما را کنترل کنند.»
در بخشی از کتاب از مقایسه نظریه انعطافپذیری هیجان با رویکرد معنادرمانی ویکتور فرانکل میخوانیم. ناگفته نماند که ویکتور فرانکل روانشناس مشهوری است که کتاب مشهورتر «در جستجوی معنا» را نوشته است. پس میخوانیم: «انعطافپذیری هیجانی از رویکردی که ویکتور فرانکل توصیف کرده حمایت میکند، روانپزشکی که از اردوگاه مرگ نازیها جان سالم به در برد و کتاب انسان در جست و جوی معنا را نوشت، رویکردی که دربارهٔ زیستن زندگیای معنادار است؛ زندگیای که در آن استعداد انسانی ما تحقق مییابد: او نوشت: «میان محرک و واکنش فضایی خالی وجود دارد، قدرت ما برای انتخاب واکنش صحیح در آن فضا جا گرفته است. و در واکنش ما رشد و آزادیمان نهفته است.»
انعطافپذیری هیجانی با فراهم کردن آن فضا، بین احساسی که دارید و کاری که در مورد آن احساس انجام میدهید، به افراد در اکثر مشکلاتشان کمک میکند: تصویر ذهنی منفی از خود، دلشکستگی، درد، اضطراب، افسردگی، اهمالکاری، تغییرات دشوار و غیره. اما انعطافپذیری هیجانی فقط برای افرادی که با مشکلات شخصی دستوپنجه نرم میکنند مفید نیست. از زمینههای مختلف روانشناسی بهره میبرد تا ویژگیهای افراد موفق را بررسی کند، از جمله افرادی مانند فرانکل که سختیهای زیادی را پشت سر گذاشتند و در ادامه کارهای بزرگی انجام دادند.»
در بخشی دیگر نیز راهکاری عملی که نتیجه نظریه انعطافپذیری هیجانی است را میخوانیم: «عنصر بعدی، پس از رویارویی با افکار و هیجانها، فاصله گرفتن و مشاهدهٔ آنها برای دیدن هویت واقعیشان است-آنها فقط فکر و هیجاناند. با این کار فضای باز و بدون قضاوت فرانکل را بین هیجان و واکنشمان ایجاد میکنیم. همچنین میتوانیم هیجانهای دشوار را، در حین تجربه کردن، شناسایی کنیم و راههای مناسبتری برای واکنش به آنها پیدا کنیم. این مشاهدهٔ بلافاصله مانع میشود که تجربههای گذرای ذهنی کنترلمان کنند.
دید وسیعتری که با فاصله گرفتن به دست میآوریم بهمعنای این است که یاد بگیریم خودمان را مثل صفحهٔ شطرنج پر از امکان ببینیم، نه مثل مهرههای روی صفحه بازی که به حرکات پیشبینیشدهٔ معینی محدودند.»
سوزان دیوید (Susan David) روانشناس بالینی، متخصص هیجانها و نویسنده است. او را بهعنوان یکی از متخصصان برجسته در زمینه روانشناسی هیجان و همچنین توسعه فردی میشناسند. آثار و نوشتههای او معمولاً در زمینههایی مانند مدیریت هیجانها، ارتقای عاطفی، رهبری موثر و بهبود کیفیت زندگی انسانها است که مخاطبان کتابهای خودیاری را به خود جذب میکند. از دیگر کتابهای خانم دیوید میتوان به کتاب «خودآگاهی» اشاره کرد که به فارسی ترجمه نشده است. در واقع کتابی که معرفی آن را خواندید، اولین کتابی است که از وی به فارسی برگردانده شده است.
خانم دیوید همچنین سخنرانی معتبر است که در موضوعاتی مرتبط با هیجانها ارائه میدهد و مشاورهها و کارگاههای توسعه فردی را در سراسر جهان برگزار میکند. او توانسته است با آثار و آموزههایش در زمینه بهبود روابط انسانی و مهارتهای عاطفی افراد تاثیرگذار باشد.