کتاب یک درخت یک صخره یک ابر با عنوان فرعی «برجستهترین داستانهای کوتاه دو قرن اخیر» و عنوان اصلی The short story: an introduction، مجموعهای است از چهلوهشت داستان کوتاه از نویسندگان بزرگ جهان که به همت ویلفرد هیلیاستون، نانسیهادلستون پکر و رابرت هوپس گردآوری شده است. یک درخت یک صخره یک ابر را در ایران حسن افشار به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب در سال 1382 توسط نشر مرکز منتشر شد و در سال 1399 برای بار شانزدهم به چاپ مجدد رسید.
کتاب یک درخت یک صخره یک ابر در سه بخش گردآوری شده است؛ دوران اول، عصر طلایی و دوران مدرن. هر بخش از کتاب یکی از دورههای تحول ادبیات داستانی را شامل میشود. داستانهایی که در این کتاب گردآوری شدهاند، بیش از دو قرن داستان کوتاه را در برمیگیرند. در گردآوری داستانها علاوه بر ارزش هنری و ادبی نویسنده و داستان، معیاری دیگری هم در نظر گرفته شده است؛ هر کدام از این داستانها نقش موثری در تکامل تاریخی ادبیات داستانی داشتهاند.
به عبارت دیگر هر کدام از داستانها به نمایندگی از یک سبک داستان کوتاه انتخاب شده است. قبل از هر داستان یک پیشگفتار نوشته شده که علاوه بر معرفی نویسنده، خود اثر را نیز تحلیل کرده است.
محمدقائم خانی نویسنده و منتقد ادبی در مورد این کتاب میگوید: «این کتاب شما را در خود غرق میکند تا سیر تطور داستان کوتاه را از نزدیک لمس کنید. این گزاره به این معنی نیست که کتاب، تاریخ داستان کوتاه را بر اساس نظریه خاصی تدوین نکرده است؛ اتفاقا برعکس، چنان این نظریه را در تاروپود انتخاب داستانها و معرفی نویسندگان بافته، که جدایی آنها امکانپذیر نیست. اصلاً به همین خاطر است که شما را در خود غرق میکند. چه با دید انتقادی کتاب را بخوانید و سیر تطور را در نسبت با نظریه بفهمید، و چه مغروق، داستانها و معرفی نویسندگان بخوانید و پیش بروید، حتما یک کتاب عالی را خواندهاید.»
یکی از خوانندگان نسخه فارسی به نام محمدرضا در سایت گودریدز این کتاب را منبع مهمی برای مطالعه سیر تحول داستاننویسی دانسته است: «این کتاب، برای علاقهمندان داستان کوتاه و نویسندگان غیرحرفهای، از چند نظر ارزشمند است؛ داستانها به صورت کرونولوژیک در کتاب مرتب شدهاند، به این ترتیب که کتاب از گوگول و آلنپو شروع شده و به براتیگان و کرول اوتس ختم شده است. خواندن داستانها به ترتیب زمانی باعث میشود خواننده بتواند سیر تحول داستانکوتاه و چگونگی تغییر تکنیکها و روند پیچیدهتر شدنشان را به روشنی دنبال کند. کتاب از این نظر جنبه آموزشی بارزی دارد. پیشگفتار سیصفحهای گردآورندگان کتاب، اطلاعات فنی ارزشمندی درباره داستانکوتاه در اختیار خواننده قرار میدهد. هر داستان با معرفی و نقد کوتاهی در ابتدای آن همراه شده که بعد از خواندن هر داستان، میتواند دید ما را نسبت به آن عمق بیشتری ببخشد. بهعلاوه داستانهایی در این مجموعه هست که شاید در هیچ کتاب دیگری پیدا نشود و همینطور نویسندههایی معرفی شدهاند که اثری از آنها در ایران ترجمه نشده است.»
در ادامه بخشهایی از دو داستان این کتاب را با هم میخوانیم: «آن روز صبح داشت بالا میآمد و هوا هنوز تاریک تاریک بود. پسرک به کافه داخل واگن که رسید، تقریباً به مقصدش رسیده بود و برای خوردن فنجانی قهوه در را باز کرد. کافهای شبانه بود و صاحبش مرد خسیس و بداخلاقی به نام لیر بود. بعد از آن خیابان سرد و خلوت کافه به نظر دلچسب و پرنور میآمد. کنار پیشخوان دو سرباز و سه کارگر نخریس کارخانه نساجی نشسته بودند و در گوشه آن، مرد دیگری پشتش را خم کرده بود و بینی و نصف صورتش را در لیوانش فرو برده بود. پسرک کلاهخودی به سر داشت، از آنها که خلبانها به سر میگذارند. وقتی وارد کافه شد، بند زیر چانهاش را باز کرد و روگوشی راستش را از روی گوشی کوچک صورتیاش بالا زد.»
«زن گفت: داری پنجاهوپنج تا سرعت میری. میدونی که دوست ندارم بیشتر از چهل تا برونی. ولی داشتی پنجاهوپنج تا میروندی. والتر میتی در سکوت به سمت واتربری راند، غرش ناوهوایی که داشت از دل بدترین طوفان بیستساله اخیر تاریخ ناوبری میگذشت، در امواجی که به ذهنش حجوم میآوردند، محو شد. خانم میتی گفت: باز دوباره قاطی کردی. یکی از همون روزای بدتهها. کاش میذاشتی دکتر رنشاو چکت میکرد.»
مجوعه داستانهای کوتاهی از نویسندگان مشهور جهان است که در میان آنها نام فرانتس کافکا، ادگارد آلنپو، نیکولای گوگول، ویلیام فاکنر، ایوان تورگینیف، گوستاو فلوبر، تامس هاردی، آنتون چخوف، جیمز جویس، ویرجینیا وولف، ارنست همینگوی، خورخه لوئیسبورخس، هاینریش بل، ایتالو کالوینو و ریچارد براتیگان به چشم میخورد.
حسن افشار -مترجم و ویراستار معاصر- در سال 1332 متولد شد. او که از ابتدا به یادگیری زبان انگلیسی علاقه نشان میداد، در دوره دبیرستان با جدیت بیشتری یادگیری زبان را ادامه داد. او تحصیلات تکمیلی خود را در رشته معماری و شهرسازی آغاز کرد، اما سه سال بعد دانشگاه را رها کرد و برای تحصیل در رشته سینما به آمریکا رفت.
افشار در سال 1359 به ایران بازگشت و به ترجمه و ویراستاری مشغول شد. از حسن افشار ترجمه آثار زیادی در حوزههای متنوعی از جمله ادبیات داستانی، ادبیات کودک و نوجوان، سینما، هنر و موسیقی منتشر شده است. ترجمه کتابهای «سفر به مرکز زمین» از ژول ورن، «شب بیپایان» از الیستر مکلین، «حماقتخانهی آلمایر» اثر جوزف کنراد و «دیکتاتور» از تامس کنیلی از فعالیتهای ادبی او طی دو دهه گذشته است.
برای مشاهده موارد مرتبط میتوانید به دستهبندی خرید رمان مراجعه کنید.