کتاب «حسن صباح خداوند الموت» به دورهای از ایران میپردازد که بر بسیاری از ما مجهول بوده است، از تاریخ فرقه اسماعیلیه اطلاعی صحیح در دست داریم که خلافت فاطمیها در شمال افریقا تثبیت شده است. در «حسن صباح خداوند الموت» به این دوره پرداخته شده که بعد از این که هلاکو بر قلاع اسماعلیلیه مستولی گردید، تمام آثار مکتوب که در آن قلاع بود از بین رفت...
داستان زندگانی حسن صباح - موسس طریقه باطنی - با اشاره به حکومت اسماعیلیان و نیز شرح اوضاع و احوال ایران در آن زمان بازگو میشود. نهضتی که ما از حسن صباح میشناسیم فقط یک نهضت مذهبی نبوده است، صباح چون قهرمانی عزم داشت ایران را از زیر سلطه خلفای عباسی یا حکومتهای وابسته به خلافت نجات دهد.
او در اواخر قرن پنجم هجری، اساس حکومت اسماعیلیه را بنا نهاد و پس از آن تا مدت دو قرن جانشینان او در مناطق خاصی از ایران و عمدتا در قلعههای مستحکم خود، حکومتهایی خودمحور داشتند. شیوه قتل دشمنان سیاسی و اعتقادی اسماعیلیان به دست فدائیان این فرقه یکی از نکات مهم تاریخ اسماعیلیه است.
مطالعهی تاریخ همواره با قصههایی تکان دهنده از زندگی اجتماعی همراه است. بسیاری از کسانی که به خواندن تاریخ و بهویژه تاریخ پر فراز و نشیب ایران علاقه دارند، از این کتاب به خوبی یاد کردهاند، یکی از خوانندگان نوشته است:
«از خواندن این کتاب بسیار لذت بردم به خصوص از ترجمهی زیبای ذبیح الله منصوری. تنها چیزی که در این داستان باعث شگفتی من شد کارهای ترکان خاتون بود که با زیباییاش مردان جنگی را خیلی راحت معدوم میکرد و نقش شیطان را حتی بهتر از خود شیطان اجرا میکرد.»
دیگر خوانندهای که تحتتاثیر اثر بوده و آن را مهم دانسته، نوشته است:
«کتاب خیلی خوبیست، شاید کم و زیاد به تاریخ استناد کرده باشد، ولی درسهای خوبی میتوان از آن گرفت و اینکه وقتی داستان و سرگذشت فرقه بزرگ اسماعیلیه را میخوانی و میبینی چه انسانهای بزرگی در تاریخ شکلگیری ایران برآمدند و بر ضدشان تبلیغ اشتباه شده است.»
در بخشی از این کتاب که نسخهی بسیار خوبی برای مواجههی داستانی با تاریخ است چنین میخوانیم:
«یکی از مردان معروف شرق خواجه نظامالملک است که زندگی او مانند زندگی بسیاری از مردان معروف تاریخ توأم با افسانه شده و طوری افسانه با تاریخ زندگی آن مرد عجین شده که امروز اگر کسی بخواهد افسانه را از تاریخ جدا کند سبب حیرت و اعتراض مردم میشود.یکی از افسانههای مربوط به خواجه نظامالملک عهدی است که وی با حسن صباح و خیام در مدرسه بست و ما در این سرگذشت گفتیم که واقعیت ندارد و تاریخ تولد و مرگ خواجه نظامالملک و حسن صباح و خیام به گونهای است که آن سه نفر نمیتوانستهاند در یک زمان در مدرسه با یکدیگر عهد اتحاد و اخوت ببندند.»
در جایی دیگر از این اثر ذبیحالله منصوری چنین میخوانیم:
«افسانۀ دیگر مربوط است به اینکه خواجه نظامالملک گنج سلیمان را یافته بود و به همین دلیل میتوانست مدرسه و مسجد بسازد و قنات حفر و وقف کند تا مردم بتوانند از فواید آنها بهرهمند شوند. قطع نظر از اینکه موضوع گنج سلیمان واقعیت یا افسانه است، خواجه نظامالملک چنین گنجی را نیافته بود. ولی گنجی داشت گرانبهاتر از گنج سلیمان و آن دسترنج مردم کشورهای متعدد ایران بود. خواجه نظامالملک وزیر اعظم بود و اختیاردار تمام کشورهای ایران، مالیات کشور را او وصول میکرد و تمام هدایا و تحف بزرگ برای او فرستاده میشد. طبق رسمی که از دیرباز در مشرقزمین جاری بود، هرکس که سمتی داشت و کاری برای مردم انجام میداد در ازای آن حقالزحمه دریافت میکرد. زیرا صاحبان مناصب، مقرری دریافت نمیکردند یا اینکه مقرری آنها کم بود و کفاف معاششان را نمیداد و ناچار میشدند از ارباب رجوع هدیه و تحفه بگیرند. رسم مزبور طوری در مشرقزمین قوت داشت که حکام کشور و وزیر اعظم حتی به سلطان هدیه و تحفه میدادند و سلطان از وزیران و حکامی که خود آنها را منصوب میکرد حقالزحمه دریافت میکرد.»
از آن جا که هیچ اطلاع موثقی راجعبه پل آمیر در دست نیست، گمان میرود کتاب «حسن صباح خداوند الموت» حاصل نگارش ذبیحالله منصوری باشد که از نام مستعار بهره جسته. ذبیحالله منصوری یکی از مهمترین مترجمان ایرانیست که در 1278 به دنیا آمد. سالیان سال در مطبوعات قلم زد و کتابهای بسیاری ترجمه کرد. «سینوهه پزشک فرعون» و «کنیز ملکه مصر» از آثار معروف او در زمینهی ترجمه است. منتقدان بسیاری آثار او را برجسته دانسته و جایگاه مهمی برایش در ترجمه قائل هستند. منصوری در سال 1365 در سن 87 سالگی چشم از جهان فرو بست.
در مقدمۀ کتاب آمده است:
«کتابی که اینک به شما تقدیم میشود حاوی یک دوره از تاریخ ایران است که تا امروز تصور میکردیم بر آن دوره وقوف کامل داریم. ولی بعد از خواندن این کتاب متوجه میشویم که قسمتی از وقایع و اخبار آن دوره بر ما مجهول بوده است.»
اگر اولین باری است که از بوکلند خرید میکنید، میتوانید کتاب حسن صباح خداوند الموت را با 25 درصد تخفیف تهیه کنید. برای آشنایی با شیوه خرید آنلاین کتاب میتوانید راهنمای خرید را مطالعه کنید.
اگر به کتابهای زندگی نامه علاقهمندید، به صفحه خرید کتاب های زندگی نامه هم سری بزنید.
برای خواندن کتاب های اجتماعی بیشتر، به صفحه خرید کتاب علوم اجتماعی سر بزنید.