سمفونی مردگان/ جیبی

رمان چهار موومان دارد. داستان هابیل و قابیل که در هر دوره تکرار می‌شود، این‌‌بار در کالبد دو برادر به نام‌های اورهان و آیدین حلول پیدا می‌کند. این دو برادر هر کدام نماد یک فرهنگ هستند. آیدین، برادر بزرگ‌تر، به دنبال درس خواندن، هنر و شاعری است و اورهان به دنبال ادامه دادن راه پدر و چرخاندن حجره‌ی آجیل‌فروشی اوست. پدر مخالف سرسخت آیدین است. آیدین که دیگر نمی‌تواند زورگویی‌های خانواده‌ی خود را تحمل کند، خانه را ترک کرده و در یک کلیسا مخفی می‌شود.

او پس از مدتی عاشق دختر زیباروی عمارت می‌شود و با او ازدواج می‌کند. بعد از مرگ پدر، آیدین برای عمل کردن به وصیت او، یعنی چرخاندن حجره، برمی‌گردد؛ اما اورهان که خود را صاحب حقیقی حجره می‌داند، سعی در دور کردن برادر از آنجا دارد. پدر و اورهان را می‌توان نماد تمام تعصباتی دانست که آرزوهای بزرگ نسلی مانند آیدین را نابود می‌کنند.

افراد معروف و انتشاراتی‌ها چه نظری درباره کتاب سمفونی مردگان دارند؟

این کتاب نظرات مثبت زیادی را به خود جلب کرده است. هفته‌نامه‌ی دی ولت سویس درمورد آن چنین گفته است: «قبل از هر چیز باید گفت که سمفونی مردگان یک شاهکار است.»

همچنین مقالات بسیار زیادی در تحلیل و بررسی کتاب «سمفونی مردگان» نوشته شده است. از جمله این مقالات می‌توان به «روایت جریان سیال ذهن در سمفونی مردگان»، «بررسی و تحلیل انسان آرمانی در رمان سمفونی مردگان» و «تحلیل روان‌کاوانه‌ی شخصیت‌های رمان سمفونی مردگان بر اساس آموزه‌های زیگموند فروید و شاگردانش» اشاره کرد.

نظر خوانندگان درباره کتاب سمفونی مردگان چیست؟

لاله صدقی نظر خود را این‌طور بیان می‌کند: «این کتاب یکی از بی‌نظیرترین کتاب‌هایی است که تاکنون خوانده‌ام. کتاب از چند موومان تشکیل شده و به سبک جریان سیال ذهن روایت می‌شود. این نوع نوشتن به نظر من فوق‌العاده است. فضاسازی فوق‌العاد‌ه‌ی کتاب شما را برای فهمیدن ادامه‌ی داستان مشتاق‌تر می‌کند. چندین روز است که خواندن «سمفونی مردگان» را تمام کرده‌ام، ولی لحظه‌ای نبوده که به آن فکر نکنم و ذهنم همچنان درگیر فضای داستان است. چیز بیشتری نمی‌گویم. این کتاب شاهکاری است که حتماً باید خودتان خواندن آن را تجربه کنید.»

احمد در توصیف کتاب می‌گوید: «کتاب «سمفونی مردگان» اثر بسیار ارزشمندی است. اولین کتابی بود که از عباس معروفی می‌خواندم و با خواندن آن مشتاق شدم باقی کتاب‌های او را نیز بخوانم. قصه‌ی جذاب و روایتی دقیق، جالب و آموزنده، این اثر را منحصربه‌فرد کرده است. هنوز که هنوز است، گاهی به سراغ کتاب می‌روم و بخش‌هایی از آن را که بیشتر دوست دارم، دوباره می‌خوانم.»

الهام نیز در یکی از سایت‌های ارزیابی کتاب نظر خود را این‌گونه منعکس کرده است: «این رمان، یکی از زیباترین کتاب‌هایی است که تاکنون خوانده‌ام. این کتاب تاثیر عمیقی بر من گذاشت؛ به حدی که بعد از این‌که خواندن کتاب را تمام کردم، دلم نمی‌خواست کتاب دیگری را شروع کنم. اصلاً نمیتوانم آیدین و ظلم‌هایی را که به او شد، فراموش کنم. توصیفات نویسنده به‌قدری زیبا و دقیق است که هنگام خواندن بعضی قسمت‌های داستان، بی‌اختیار گریه می‌کردم. این کتاب فراموش‌نشدنی است. هر کس یک‌بار این رمان را بخواند، وسوسه می‌شود باز هم به مطالعه‌ی آن بپردازد.»

مجتبی گرجی، یکی دیگر از خوانندگان، درباره‌ی آن نوشته است: «این کتاب فوق‌العاده است. هم محتوا و داستان زیبا و عمیقی دارد و هم قلم نویسنده بسیار روان و شیوا است. هنگام خواندن تک‌تک جملات کتاب، حس می‌کردم با یک شاهکار ادبی روبه‌رو هستم؛ با شخصیت‌های کتاب زندگی می‌کردم و ذهنم تا مدت‌ها درگیر آن‌ها بود. داستان به‌حدی پرکشش و جذاب بود که حتی لحظه‌ای احساس خستگی نکردم. از آقای عباس معروفی به‌خاطر نوشتن این کتاب زیبا متشکرم. خواندن این کتاب را به همه‌ی توصیه می‌کنم. مطمئن باشید از خواندن این کتاب پشیمان نخواهید شد.»

یکی از کاربران سایت کافه‌بوک توصیف دقیقی از این کتاب ارائه داده: «این کتاب را به هر کتاب‌خوانی توصیه می‌کنم. داستان کتاب دردسرهای زندگی یک روشنفکر را از منظر دید چند شخصیت مختلف داستان روایت می‌کند. فضای ظلم و ستم و حس مردگی که در روزگار داستان است و با باریدن برف، سرما و کلاغ توصیف می‌شود، بسیار غم‌انگیز است. در مورد این اثر بسیار خواهند نوشت.»

علی محمدی این کتاب را «بهترین رمان ایرانی» توصیف می‌کند. او در ادامه می‌گوید: «سبک سیال ذهن، پلات عالی، روند داستانی بی‌نظیر، استفاده‌ از اسطوره، هرچیزی که معروفی در این کتاب استفاده کرده، بالاترین سطح استاندارد را دارد.»

جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند

در بخشی از کتاب «سمفونی مردگان» می‌خوانیم: «رفتار آیدین با دیگران تفاوت داشت. دنیا را جدی‌تر از آن می‌دانست که دیگران خیال می‌کنند. آن شب فکر کردم از ترس دچار این حالت شده، اما بعدها به اشتباه خود پی بردم و دانستم که درک او آسان‌تر از بوییدن یک گل است. کافی بود کسی او را ببیند. و من نمی‌دانم آیا مادرش هم او را به اندازه‌ی من دوست داشت؟ آیا کسی می‌توانست بفهمد که دوست داشتن او چه لذتی دارد و آدم را به چه ابدیتی نزدیک می‌کند؟ آدم پر می‌شود. جوری که نخواهد به چیزی دیگر فکر کند. نخواهد دلش برای آدم دیگری بلرزد و هیچ‌گاه دچار تردید نشود.»

در بخش دیگری آمده: «به او گفتم که عشق را باید با تمام گستردگی‌اش پذیرفت، تنها در جسم نمی‌توان پیداش کرد، بلکه در جسم و روح و هوا. در آینه، در خواب، در نفس کشیدن‌ها انگار به ریه می‌رود و آدم مدام احساس می‌کند دارد بزرگ می‌شود. این چیزها را زمانی فهمیدم که یک ماه به خانه‌ی ما نیامد، در روزهایی که آیدا مرده بود و او بعد از چهارسال به خانه‌شان برگشته بود.» و در قسمتی دیگر از کتاب می‌خوانیم: «اورهان تا زانو در برف فرو می‌رفت. لبه‌ی دامن پالتوش در برف بود. چه تنهایی عجیبی! پدر خیال می‌کرد آدم وقتی در حجره‌ی خودش تنها باشد، تنهاست. نمی‌دانست که تنهایی را فقط در شلوغی می‌شود حس کرد.»

درباره نویسنده کتاب سمفونی مردگان

عباس معروفی متولد سال 1336 در تهران است. او رمان‌نویس، نمایش‌نامه‌نویس، شاعر، روزنامه‌نگار و ناشر ایرانی مقیم آلمان است. او یکی از برجسته‌ترین و محبوب‌ترین نویسندگان ایرانی است و آثار او همواره جزو پرفروش‌ترین کتاب‌ها بوده‌اند. او در دهه‌‌ی 60، با انتشار کتاب «سمفونی مردگان»، به شهرت رسید. معروفی بنیان‌گذار سه جایزه‌ی ادبی قلم زرین گردون، قلم زرین زمانه و جایزه ادبی تیرگان است.

از دیگر رمان‌های او می‌توان به «سال بلوا»، «فریدون سه پسر داشت» و «تماماً مخصوص» اشاره کرد. این کتاب‌ها به ترتیب در سال‌های 1371، 1382 و 1389 منتشر شده‌اند. عباس معروفی در سال 1399 اعلام کرد که درگیر مبارزه با بیماری سرطان است.