شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران

باقر عاقلی، مورخ و پژوهشگر ایرانی، در این کتاب خواننده را با رجال ایران در دوران جدید و اقدامات آنها و چند و چون کارهایشان آشنا می‌کند و این موجب می‌شود که درک بهتری از تاریخ معاصر حاصل شود.

نظر خوانندگان در سراسر دنیا درباره‌ کتاب شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران چیست؟

به تعبیر اشپنگلر، مورخ آلمانی «مردان بزرگ تاریخ، سرنوشت ملت‌ها را تعیین می‌کنند» و کتابی مانند «شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران» کار و کارنامه کسانی که در حکمرانی از جایگاه‌هایی برخوردار بودند را به ما نشان می‌دهد و این هم واقعیتی است که اگر بخشی از تاریخ مرور وقایع است، داستان‌ها و شرح حال‌ها نیز حقایقی را بازگو می‌کنند. تاریخ ایران در دوران جدید، و از مشروطه به این سو، تاریخی پر فرازونشیب و همراه با تحولات اجتماعی و سیاسی بوده است و این تاریخ چندان که باید واکاوی و نقد و حلاجی نشده و پرسش‌های بسیاری در آن همچنان بی‌پاسخ یا مبهم باقی مانده است. به خصوص که تاریخ با قصه و افسانه هم مخلوط بوده (و در تاریخ ایران که این واقعیت چشمگیری هم هست) بنابراین، شناخت تاریخ و جداکردن تاریخ از افسانه، خود کاری مهم و راهگشاست. اما یکی دیگر از ضعف‌های تاریخ‌نگاری معاصر ایران نیز کم‌کاری در زمینه شناساندن چهره‌ها و شخصیت‌های بارز تاریخ است که جز تعدادی از چهره‌های سرشناس درباره خیل عظیمی از آنها کار چندانی انجام نشده است. خواندن شرح حال رجال ایران و آشنایی با کسانی که در امور مختلف سیاسی، فرهنگی و نظامی، عهده‌دار مسئولیت‌هایی بوده‌اند، به افزایش آگاهی تاریخی ما می‌انجامد. بسیار گفته شده که مردم حافظه تاریخی ندارند یا تاریخ نمی‌خوانند، ولی در برخی زمینه‌ها باید گفت که یا کمتر کاری صورت گرفته و یا اگر صورت گرفته از کیفیت چندانی برخوردار نبوده و یا اینکه با جهت‌گیری نوشته شده که همه اینها برآمده از نقایص فرهنگی ماست. با این وجود، باقر عاقلی یکی از روزنامه‌نگاران و محققان ایرانی است که در این زمینه تلاش‌های درخور توجهی انجام داده و زمینه‌ای برای تحقیقات بیشتر ایجاد کرده است. شرح حال رجال، ما را در شناخت تاریخ و کسانی که تاریخ را می‌سازند یاری می‌کند. در این کتاب شمار زیادی از صاحبان مقام در امور سیاسی، فرهنگی و نظامی معرفی شده و توصیفی از زندگی آنها (به همراه تصاویری از ایشان) آمده که موجب می‌شود خواننده بتواند با آنان که در دوران جدید، در امر حکمرانی این سرزمین فعال بوده‌اند آشنایی یابد و به گوشه‌هایی از زندگی آنها پی ببرد. زندگی‌نامه‌ها ما را با نکات فراوان و ریزی آشنا می‌کنند و سهم اتفاقات را نیز در زندگی انسان‌ها نمایان می‌سازند.

درباره نویسنده کتاب شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران

برای مثال در زندگی نویسنده همین کتاب، یکی از اتفاقات مهم آشنایی‌اش با ابراهیم خواجه‌نوری (نویسنده و روزنامه‌نگار) است. عاقلی که در جوانی، خواننده آثار خواجه نوری بوده و بویژه نوشته‌های خواجه نوری را با عنوان بازیگران عصر طلایی، بسیار دوست می‌داشته و آنها را جالب می‌دیده، پس از آشنایی با خواجه نوری به لحاظ فرهنگی تأثیر بسیاری از او می‌گیرد. خواجه نوری در نوشته‌هایش زندگینامه برخی از نخبگان دوران رضاشاه مثل علی اکبر داور، عبدالحسین تیمورتاش و علی دشتی را منتشر کرده بود و باقر عاقلی که علاقه فراوانی به نوشته‌های خواجه نوری داشت، تلاش کرد تا با خود نویسنده هم آشنایی یابد. آشنایی آنها پس از مدتی صورت می‌گیرد و به دوستی و همکاری می‌انجامد، چنانکه خود عاقلی می‌گوید او به دست راست خواجه نوری تبدیل می‌شود. خواجه نوری اثر زیادی بر عاقلی می‌گذارد و موجب می‌شود که او در کار تاریخ‌نگاری فعال و ورزیده گردد. بنابراین بخشی از شرح حال باقر عاقلی که کتاب شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران و آثار متعددی را در حوزه تاریخ نگاشته، خود مثالی برجسته است که ما را با ریزه‌کاری‌هایی سرنوشت‌ساز آشنا می‌کند که در شرح حال افراد همواره با آنها مواجه هستیم.

برای مشاهده آثار دیگر در این حوزه می‌توانید از دسته بندی کتاب تاریخی بازدید فرمایید.