ریشه یابی درخت کهن
کتاب ریشه‌یابی درخت کهن نوشته بهرام بیضایی را انتشارات روشنگران و مطالعات زنان منتشر کرده است. بهرام بیضایی در کتاب ریشه‌یابی درخت کهن داستان بنیادینِ هزار و یک شب و داستانِ پادشاهی ضحّاک را بررسی کرده و با سنجشِ عناصرِ داستان‌ها به سرچشمه مشترک آن‌ها اشاره و دگرگونیِ داستانی را تفسیر کرده است. این کتاب برای کسانی که به ادبیات کلاسیک ایران و اسطوره‌های ایرانی علاقه دارند مناسب است.
این کتاب شامل چهار فصل است. در فصل نخست به بررسی داستان ضحاک و روند تاریخی تبدیل او از بد به نیک و از ستمگری به دادگری و خصوصیات اخلاقی پادشاه اسطورهای پرداخته شده، در فصل دوم با عنوان شهرناز و ارنواز، چگونگی بدل‌شدن شهرناز به شهرزاد و ارنواز به دین‌آزاد توضیح داده شده، در فصل دوم نقش زنان در دوران باستانی و اسطوره‌های ایرانی و ایزدبانو آناهیتا و... مورد مطالعه قرار گرفته، در فصل سوم شباهت‌ها و تغییرات دو داستان هزار و یک شب و ضحاک را توضیح داده شده و در فصل آخر تصاویری از آثار یافت شده‌ی باستانی و اسطوره‌های زمینه‌ای ارائه شده است. بیضایی در مقدمه‌ی کتاب می‌نویسد: «هدف من از سیاه کردن این چند برگ، این است که بگویم چرا تصور می‌کنم اسطورهای هندوایرانی سرچشمه‌ی داستان مادر، یا داستان بنیادین هزار و یک شب است.»
نظر خوانندگان سراسر دنیا، درباره‌ی کتاب ریشه‌یابی درخت کهن چیست؟
باقر پرهام می‌نویسد: «بیضایی در این کتاب کوشیده است تا با جستجو در اسطوره‌های هندوایرانی، شهرزاد و دین‌آزاد و شهریار را با شهرناز و ارنواز و ضحاک (اژیدَهاک) تطبیق دهد.»
جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند
«هر دو داستان منطبق است بر چهار فصل و چرخش سال. شهریاری جمشید، پادشاهی شهریار، معادل اعتدال ربیعی است. خیزش ضحاک و خشم و خونریزی شهریار معادل انقلاب صیفی، تقدیم شهرناز و ارنوار و آمدن شهرزاد و دین آزاد معادل اعتدال خریفی، غفلت خواب آلوده‌ی ضحاک و کابوس‌هایش، و قصه‌گویی طولانی شهرزاد برای از سرگذراندن زمان، معادل انقلاب شتوی. فراز آمدن فریدون و به خرد گراییدن شهریار معادل بازگشت اعتدال ربیعی. بی‌گمان هر دو نام شهرناز و شهرزاد گردانده و گشته‌ی نام‌هایی باستانی‌ترند، که گرچه با دوران تدوین شناهنامه و هزارافسان مناسب شده‌اند، ولی همچنان مفهومی باستانی (اگرنه حتی مفهوم اولیه‌ی خود) را نگهداری کرده‌اند. اگر شهر را در برابر کوده و دشت و بیابان و جنگل دستاوردی مردمانه و به معنای سامان و سرپناهی اندیشیده و کنایه از آگاهی و خلاقیت و فرهنگ بشمریم شاید معنای شهرناز (مایه‌ی سربلندی شهر) و شهرزاد (زاده‌ی شهر) در قبال ضحاک و شهریار که فرمانروای آشوب و آشفتگی و معنا و طبیعت مهار نشده‌اند همراه با خاطره‌ی دور از عهد مادر سالاری و زن محوری آشکار گردد. همچنین ارنواز و دین‌آزاد کم و بیش بازتاب دو ایزدبانوی باستانی‌اند و چون پشتیبان شهرناز و شهرزاد پدیدار می‌شوند.»
درباره نویسنده کتاب ریشه‌یابی درخت کهن
بهرام بیضایی متولد 1317 نویسنده، کارگردان و محقق ایرانی است که از خانواده‌ای اهل فرهنگ و ادب برآمده است. او مدتی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران درس خواند اما آن را رها کرد. او در اوایلِ دهه ۱۳۴۰ عضو گروه طُرفه بود و از همان هنگام که کانون نویسندگان ایران تشکیل شد از بنیان‌گذارانش بود. در دهه ۱۳۵۰ به استادی در دانشکده هنرهای زیبای و همچنین فیلم‌سازی مشغول شد و کارهای قابل‌توجهی ارائه کرد. بیضایی یکی از کارگردانان و نویسندگان نامدار ایران است.
برای مشاهده آثار دیگر در این حوزه می‌توانید از دسته بندی کتاب تاریخی بازدید فرمایید.
سایر آثار بهرام بیضایی
کتاب‌های پیشنهادی
خریداران این کتاب، کتاب‌های زیر را هم خریده‌اند
