کتاب کمدی الهی در سه جلد با عناوینی شامل دوزخ، برزخ و بهشت به قلم دانته آلیگیری نوشته شده است که یکی از اولین و برجستهترین آثار ادبی ایتالیا نیز شناخته میشود. آلیگیری نوشتن مجموعه کتاب کمدی الهی را از سال 1304 آغاز نمود و تا سال 1321 یعنی حدودا تا یک سال قبل از مرگ او ادامه پیدا کرد.
کتاب کمدی الهی داستانی بلند در قالب شعر است. نویسنده در این کتاب، روایت سفر خیالیاش به دوزخ، برزخ و بهشت را تعریف میکند و در هر مرحله از آن به شخصیتهای مهمی در تاریخ میرسد و در واقع میخواهد زنگ خطری باشد برای جامعهی فاسد زمان خودش تا شاید این جامعه به سمت کمال تغییر مسیر دهد.
این کتاب در ابتدا با نام کمدی (به ایتالیایی: Commedìa) منتشر شد ولی سالها بعد، جیووانی بوکاچیو یکی از نویسندگان همعصر دانته، کلمهی الهی را به آن اضافه کرد و دیگر این کتاب با نام کمدی الهی منتشر شد. چندی پیش مجله گاردین لیستی از پنجاه کتاب برتر تاریخی را منتشر کرد و نام این کتاب نیز در لیست به چشم میخورد.
ستایش نظر خودش را در مورد مطالعهی کتاب کمدی الهی اینگونه بیان میکند:
این کتاب خیلی روحانی و فلسفی است و یکی از ویژگیهای بارزش داشتن تصاویر مینیاتوی مبهوتکنندهای است که برای فهم آن باید زمان زیادی صرف کنیم و توصیفاتش از دنیای پس از مرگ خیلی دقیق، عینی و قابل لمس است. این کتاب یک تجربهی نو و جدید برای من بود و پیشنهاد میکنم اگر به دنبال کسب یک تجربهی در کتابخوانی هستید، حتما این کتاب را امتحان کنید.
سوفیا بعد از خوان کتاب میگوید:
بازگو کردن و توصیف برزخ، دوزخ و بهشت کار دشواری است که دانته خیلی خوب توانسته از عهدهی آن بربیاید و تمام جزئیات را ثبت کند، به طوری که در لحظاتی انگار واقعا درک کاملی از آن داشته وگرنه توصیفی ملموس و قابل درک به این زیبایی، عجیب است. من که اعتقادی به آن جهان نداشتم با خواندن این کتاب کمی به فکر فرو رفتم و اندیشیدم که اگر آنچه دانته در این سه جلد کتاب نقل میکند، واقعیت داشته باشد واقعا اتفاقات ناگواری در جهان بعد از مرگ در انتظار ماست و تصمیم گرفتم مطالعاتم را در این زمینه بیشتر کنم و واقعا از دانته سپاسگزارم برای این درکی که در من ایجاده کرد.
جملاتی که در ادامه میآید، بخشی از توصیفات دانته از بهشت است:
در بهشت بودم؛ جایی که تجلیگاه نور اوست. چیزهایی دیدم که هر کسی که از آن بالا پایین آمده، نمیتواند بازگو کند، زیرا با نزدیکی به چیز دلخواه هوش انسان در چنان ژرفایی غرق میشود که حافظه قادر به تعقیب و یادآوری آن نیست.
در توصیف جهنم نیز آمده است:
آه چقدر سخت است سخن گفتن از آن جنگل وحشی، انبوه و خشن که یاد آن نیز ترسآور است. ترس آن از مرگ هم بدتر است، اما به منظور بازگویی چیزهای خوبی که آنجا یافتم مابقی آنچه بر من گذشت را اینجا مینویسم.» دانته در جای دیگری نیز گفته است: «حال آنکس را دارم که چیزی را به رؤیا دیده و چون بیدار شود، لذت آن هنوز باقی است، اما رؤیا را به یاد نتواند آورد. زیرا که مکاشفهی من از خاطرم رفته است، اما لذتی که از این بابت بردم هنوز در دلم باقی است.
دانته آلیگیری، شاعر، نویسنده و یک متفکر سیاسی بود که در 1265 در فلورانس ایتالیا چشم به جهان گشود. او مادرش را در سن خیلی پایین از دست داد و طبق رسومی که در آن دوران وجود داشت در 12 سالگی ازدواج کرد.
دانته که علاقه و مطالعات وسیعی در مورد سیاست داشته توانست در فلورانس پستهای مهم سیاسی داشته باشد، ولی به دلایلی در سال 1302 تبعید شد و دیگر توانست در عرصه سیاست فعالیتی داشته باشد اما این تبعید آغاز دوران هنری بینظیر دانته بود. به جز اثر کمدی الهی که فاخرترین اثر دانته است، او دو کتاب دیگر به نامهای «زندی نو» و «مهمانی» نیز منتشر کرد.
در اینجا برخی از نکات جالب در مورد این کتاب آورده شده است:
اگر به ادبیات کلاسیک ایتالیایی علاقه دارید، کمدی الهی یک گزینه عالی برای خواندن است.
کمدی الهی از زمان انتشار در اواخر قرن سیزدهم تاکنون منبع الهام هنرمندان، موسیقیدانان و نویسندگان زیادی بوده است. یکی از مشهورترین نمونههای تأثیر کمدی الهی بر هنر، تصویرسازیهای ساندرو بوتیچلی، ویلیام بلیک، گوستاو دوره و سالوادور دالی از کمدی الهی است. نقاشان بزرگی مانند میکل آنژ و اوژن دلاکروا صحنههای کتاب را به تصویر کشیدهاند. در عرصه موسیقی تا سال 1995، بر اساس کمدی الهی بیش از 120 بار قطعات موسیقی ساخته شد که از شناختهشدهترین آنها «سمفونی دانته» اثر آهنگساز معروف مجار فرانتس لیست (۱۸۵۷) و «فانتزی سمفونیک پس از دانته» ساخته چایکوفسکی (۱۸۷۶) است.
از اقتباسهای معروف سینمایی صورت گرفته از کمدی الهی فیلم صامت جهنم اولین فیلم بلند ایتالیایی است. این فیلم که به کارگردانی جوزپه دی لیگوورو در سال ۱۹۱۱ ساخته شد، در سال ۲۰۰۴ بازسازی، رنگی و دوباره تدوین شد و با موسیقی متن جدیدی توسط گروه موسیقی Tangerine Dream عرضه شد. فیلم انیمیشن «دوزخ دانته» (2007) به کارگردانی شان مردیث و «دوزخ» (2016) به کارگردانی ران هاوارد از دیگر اقتباسهای محبوب سینمایی از این شاهکار ادبی هبه شمار میروند.
کمدی الهی یکی از تأثیرگذارترین آثار ادبیات جهان است و به همین دلیل، نقدهای زیادی در طول تاریخ دریافت کرده است. در زیر نقدهایی کلی از افراد مشهور درباره این کتاب آورده شده است:
اگر اولین باری است که از بوک لند خرید میکنید میتوانید کتاب کمدی الهی را با 25 درصد تخفیف تهیه کنید. برای آشنایی با شیوه خرید آنلاین کتاب میتوانید راهنمای خرید را مطالعه کنید.
اگر به ادبیات داستانی علاقهمندید، به صفحه خرید رمان هم سری بزنید.