-
در این مطلب می‌خوانید:
کلمه "رمان" از ریشه‌ی فرانسوی "nouvelle" به معنای "جدید" گرفته شده است. رمان، یک متن روایتگر و داستانی است که در قالب نثر نوشته می‌شود. در گذشته، کلمه "رمان" بیشتر برای اشاره به قصه‌های کوتاه با موضوع عشق استفاده می‌شد، اما به تدریج به یکی از اشکال ادبی تبدیل شد. یکی از علل ورود کلمه "رمان" به زبان فارسی به جای کلمه "nouvelle" می‌تواند نزدیکی بیشتر ایرانیان به فرهنگ فرانسه و ورود محصولات فرهنگی فرانسوی به ایران باشد. در این مقاله انواع رمان را معرفی و شما را در خرید رمان یاری می‌کنیم.
رمان چیست؟
رمان نسبت به داستان کوتاه ویژگی‌هایی مانند تفصیل‌بودن بیشتر داستان را دارد. از نظر حجم، رمان فضای بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد. شخصیت‌ها در رمان بیشتر هستند و تأثیر بیشتری در محیط داستان دارند و تغییر می‌کنند، به همین دلیل رمان با تحول و تغییر شخصیت‌ها تکامل می‌کند.
در رمان، شخصیت‌های داستان با تمامیت زندگی روبرو هستند. رمان دارای فضای کافی برای گسترش و توسعه طرح و توصیف‌های زیبا و جامع است. انواع رمان‌ها از لحاظ ژانر و دسته‌بندی کلی شامل رمان عاشقانه، اجتماعی، طنز، پلیسی، معمایی (کارآگاهی)، تخیلی، ترسناک، درام، تراژدی، تاریخی، علمی و سیاسی هستند. البته بر اساس نویسندگان و منتقدان، رمان‌ها می‌توانند دسته‌بندی‌های جزئی‌تری نیز داشته باشند.
در ادامه به انواع رمان و ژانرها می‌پردازیم. البته لازم است توجه کنیم که هر کتاب می‌تواند در چند ژانر قرار بگیرد. نویسندگان با ترکیب ژانرهای مختلف، به گستردگی رمان خود و پیچیدگی شخصیت‌ها و رفتارهای آنان پرداخته‌اند. همچنین باید گفت که دسته‌بندی مشخص و قطعی برای انواع رمان و ژانرهای کتاب وجود ندارد.
ساختار رمان
رمان از نظر فرم بیرونی مانند یک ماتریس (شبکه/ تار عنکبوت/ تار و پود فرش) است. این قالب ارتباط منظم و غیرقابل خدشه از پیش‌برد همزمان دو عنصر مهم را در خود دارد. اول نظم عددی صفحات و دوم نظم روایی شامل اتفاقات و حوادث داستانی.
به مرور، این نظم به حالات متنوع‌تری دست یافت و امروزه در تعریف رمان مدرن که از فلسفه‌ی هنر نشأت می‌گیرد، عناصری مانند بحران واقع‌نمایی، مرکزیت‌زدایی، آشنایی زدایی، انزوا و ابهامِ معنایی در اولویت قرار دارند که با تعریف ساده‌ی اولیه‌ی رمان متفاوت و بعضا متضاد است. در ادامه به معرفی و بررسی انواع رمان می‌پردازیم.
رمان‌های عاشقانه
رمان‌های عاشقانه بی‌تردید یکی از محبوب‌ترین انواع رمان در بین همه‌ی گونه‌ها هستند. این داستان‌ها معمولاً درباره‌ی رابطه‌ی عاطفی و عشق دو نفر است که گاهی موانعی بر سر راهشان پیش می‌آید و در نهایت به پایانی خوش می‌رسند. در بسیاری از رمان‌ها، ژانر عاشقانه با دیگر ژانرها ترکیب می‌شود و یکی از موضوعات فرعی داستان را تشکیل می‌دهد. به عنوان مثال، ممکن است در یک رمان جنایی یا ترسناک، بین شخصیت‌ها رابطه‌ای عاشقانه شکل بگیرد و به بخشی از داستان راه بیاندازد.
شروع ژانر عاشقانه احتمالاً به قرن هجدهم برمی‌گردد. اما در قرن نوزدهم با نویسندگانی مانند جین آستن و خواهران برونته، این ژانر به محبوبیت بیشتری رسید. در دهه‌ی ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی، تأثیر جنبش‌های اجتماعی و فمینیستی بر روی ژانر عاشقانه قابل مشاهده است و آن را تا حدی بی‌پرواتر کرد. قبل از این دوران، داستان‌های عاشقانه معمولاً عشقی معصومانه را روایت می‌کردند. اما رمان «شعله و گل» اثر کاتلین وودوایز در ژانر رمانتیک انقلابی به پیدا کرد و مضامین جنسی و اروتیک را به آن باز کرد.
بعضی از نمونه‌های برجسته در تاریخ ژانر عاشقانه عبارتند از: «غرور و تعصب» نوشته‌ی جین آستن، «جین ایر» اثر شارلوت برونته و «بر باد رفته» نوشته‌ی مارگرت میچل.
مسئله‌ی اصلی در رمان‌های این ژانر، داستان عاشقانه بین دو نفر است. این داستان‌ها عموماً به طور خوش بینانه و با پایانی راضی کننده به اتمام می‌رسند.
رمان‌های فانتزی
یکی از انواع رمان، رمان‌های فانتزی هستند که در آن درون‌مایه، فضا و شخصیت‌های داستان همگی خیالی و غیرطبیعی هستند یا حداقل رگه‌هایی از تخیل در آن‌ها دیده می‌شود. جالب است که اولین سروده‌ها و داستان‌ها و حماسه‌هایی که بشر خلق کرده همگی نشانه‌هایی از این ژانر را در خود دارند. چون هنوز علم تکامل پیدا نکرده بود و بشر برای توضیح پدیده‌ها همچنان متکی به اساطیر و افسانه‌ها بود، در قصه‌هایش هم به این عناصر گرایش پیدا کرد و دائماً از واقعیت فاصله می‌گرفت.
انواع رمان فانتزی مدرن اما دو قرن پیش و با جورج مک‌دانلد شکل گرفت و به‌سرعت به محبوبیت رسید. این نویسنده تأثیر بسیار زیادی بر نسل بعد از خود مثل سی. اس. لوئیس و تالکین گذاشت. در قرن بیستم ژانر فانتزی گونه‌ها و زیرژانرهای متنوعی پیدا کرد؛ از جمله فانتزی نوجوانان، فانتزی سیاه، قصه‌ی پریان، علمی و رمانتیک.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین کتاب های فانتزی از دیدگاه منتقدین
داستان‌های رولد دال مثل «جادوگرها»، رمان «یک گاز کوچولو از کیک ماه» نوشته‌ی گریس لین و «مری پاپینز» اثر پ. ل. تراورس از جمله آثار فانتزی مشهور به‌حساب می‌آیند.
با خواندن این رمان‌ها به جهانی فانتزی وارد می‌شویم. جهانی پر از جادو که در آن همه چیز امکان پذیر است. موجودات جادویی با ابزار ماورائی که اتفاقاتی فراطبیعی را تجربه می‌کنند.
رمان‌های کلاسیک
ژانر کلاسیک نمی‌تواند به عنوان یک ژانر مستقل در نظر گرفته شود، بلکه می‌توان آن را به عنوان یکی از أنواع رمان در دسته‌بندی کتاب‌ها در نظر گرفت. به عنوان مثال، می‌توان کتاب‌های کلاسیک را در ژانر رمان‌های عاشقانه یا ماجراجویانه متمایز کرد. کتاب‌هایی مانند "جین ایر" و "بلندی‌های بادگیر" نوشته‌ی خواهران برونته، "زنان کوچک" نوشته‌ی لوییزا می الکات و "سه تفنگدار" نوشته‌ی الکساندر دوما در دسته‌ی رمان‌های کلاسیک قرار دارند. این کتاب‌ها صد سال پیش نوشته شده و داستان‌های آن‌ها در قرون گذشته رخ می‌دهد. همچنین، کتاب‌هایی مانند آثار ژول ورن نیز در دسته‌ی کتاب‌های علمی‌تخیلی کلاسیک قرار می‌گیرند.
بعضی از خوانندگان عاشق خواندن انواع رمان کلاسیک هستند؛ آن‌ها دوست دارند موضوعات مورد علاقه خود را در گذشته بیابند و ببینند نویسندگان قدیمی در این زمینه چه نوشته‌اند. این خوانندگان به دنبال نوستالژی هستند و شاید آرزو می‌کنند در گذشته زندگی کنند. به همین دلیل، آن‌ها کتاب‌های قدیمی را به کتاب‌های جدیدتر ترجیح می‌دهند.
بیشتر بخوانید: ادبیات کلاسیک چیست و چرا آثار کلاسیک بخوانیم؟
رمان‌های ماجراجویی
ژانر ماجراجویی شباهت زیادی به ژانر تریلر دارد و همانند آن، خطر و هیجان عناصر اصلی آن را شکل می‌دهند. در این أنواع رمان، قهرمان داستان به ماجراجویی خطرناکی راه می‌اندازد و برای رسیدن به هدفش، به مواجهه با خطرات زیادی می‌پردازد. سرعت و ریتم داستان در این ژانر بسیار مهم است و گاهی حتی ممکن است بر شخصیت‌پردازی و منطق داستانی اولویت داده نشود. نویسندگانی مانند الکساندر دوما، ژول ورن، سر والتر اسکات و رابرت لوئیس استیونسن در این ژانر شهرت دارند و آثارشان بسیار محبوب هستند. در سال‌های اخیر، نویسندگان اغلب این ژانر را با دیگر ژانرها مانند جنایی، تریلر و جنگ ترکیب می‌کنند تا داستان‌هایشان عمق بیشتری پیدا کنند.
مثال‌هایی از کتاب‌های برجسته در این ژانر عبارتند از "موبی دیک" نوشته‌ی هرمان ملویل، "جزیره گنج" نوشته‌ی رابرت لوئیس استیونسن و "دل تاریکی" نوشته‌ی جوزف کنراد. در این کتاب‌ها، شخصیت اصلی داستان با رویدادهایی روبرو می‌شود که خارج از زندگی روزمره‌اش قرار دارد. در طول داستان، خطرات و حوادث فیزیکی فراوانی وجود دارد و سرعت توسعه داستان بسیار بالا است.
رمان‌های کمدی سیاه
کمدی سیاه یک بخش از ژانر طنز است که اغلب به موضوعات جدی و ممنوعه می‌پردازد . این أنواع رمان همواره با موضوعاتی مانند مرگ، نژادپرستی، جنسیت، نگرانی‌های جنسی، خودکشی، فقر، جنگ و سایر مفاهیم مشابه شوخی می‌کند. این باعث می‌شود که این داستان‌ها همیشه انتقادات محافظه‌کاران را جلب کنند و به افراط‌گری و توهین متهم شوند.
روانشناسی باور دارد که خنده و شوخی واکنشی به واقعیت و رنج‌های زندگی است و انسان با استفاده از این مکانیسم، از آسیب‌ها و تروماهای خود در امان می‌ماند. از این رو در دوران مدرن، ژانر کمدی و به خصوص کمدی سیاه، جدی‌تر مورد توجه قرار گرفته است. امروزه مخاطبان این أنواع رمان را نه تنها برای خنده بلکه به عنوان آثاری که مفاهیم عمیق و بینش‌های فلسفی را در بر دارند، می‌خوانند. نویسندگان مشهوری مانند ولادیمیر نابوکوف، لوئیس فردینان سلین و جوزف هلر از عناصر کمدی سیاه بسیار استفاده کرده‌اند.
رمان‌های رئالیسم جادویی
از دیگر أنواع رمان می‌توان به رئالیسم جادویی اشاره کرد. رئالیسم جادویی در میان حقیقت و خیال حرکت می‌کنند. این داستان‌ها اصولاً بر پایه واقعیت‌هایی ساخته شده‌اند، اما اتفاقات غیرطبیعی و جادویی نیز در آن‌ها رخ می‌دهد. گاهی این داستان‌ها با سوررئالیسم که از عمق روان و رؤیاها الهام گرفته می‌شود، مشابهت دارند، اما این دو ژانر در واقع پایه‌ها و دنیاهای متفاوتی دارند. رئالیسم جادویی ریشه در واقعیت دارد و با وجود حضور عناصر جادویی، همچنان به عنوان داستان واقعی درک می‌شود. در حالی که سوررئالیسم در دنیای رویا گون و غیرواقعی قرار دارد و در آن هیچ چیز عادی و واقعی معمولی وجود ندارد.
به‌طوری‌که در أنواع رمان رئالیسم جادویی، داستان‌ها در دنیای واقعی رخ می‌دهند و پدیده‌های طبیعی نیز در آن وجود دارند، اما در کنار آن، اتفاقات جادویی و غیرقابل توجیه نیز دیده می‌شود. با این حال، این اتفاقات جادویی در داستان‌ها به نوعی عادی به نظر می‌رسند و به وضوح درک می‌شوند، بدون هیچ تداخل یا تضادی با عناصر داستانی دیگر. ادبیات جادویی بیشتر با آمریکای لاتین و اثری مانند "صد سال تنهایی" اثر گابریل گارسیا مارکز شناخته می‌شود. البته، برخی نمونه‌های برجسته رئالیسم جادویی در نویسندگان اروپایی و آسیایی نیز دیده شده است، مانند برخی رمان‌های گونتر گراس یا میلان کوندرا.
به‌عنوان مثالی از این أنواع رمان و ژانر، می‌توان به کتاب‌هایی مانند "خزان خودکامه" نوشته گابریل گارسیا مارکز، "هزارتوهای بورخس" اثر خورخه لوئیس بورخس و "گلبرگ برافراشته دریا" نوشته ایزابل آلنده اشاره کرد. در این کتاب‌ها، محیط واقعی و طبیعی حاکم است، اما عناصر جادویی و غیرواقعی نقش مهمی دارند و به طور کامل با واقعیت درک می‌شوند.
رمان‌های ترسناک
انواع رمان ترسناک یکی از قدیمی‌ترین ژانرهای ادبی است که ریشه در کتاب‌های مقدس، افسانه‌های مذهبی و باورهای مردمی دارد. داستان‌های ترسناک قدیمی‌ترین شکل این ژانر هستند و معمولاً درباره‌ی موجوداتی مثل ساحره‌ها، شیاطین، خون‌آشام‌ها و ارواح است که ماجراجویی‌های ترسناکی داشته‌اند. فرانکنشتاین اثر مری شلی، به عنوان اولین داستان ترسناک مدرن مشهور است و در آن قاتل یک هیولای ساخته شده توسط بشر است که روحی شریر دارد و می‌تواند خالق خود را نابود کند.
در أنواع رمان ترسناک، با وقوع اتفاقات ترسناکی مواجه می‌شویم و فضای داستان می‌تواند ما را ترسیده و همچنین مشتاق به خواندن بیشتر کند. ادگار آلن‌پو نیز از نویسندگان مهم در این ژانر در قرن نوزدهم بود و با کارهای خود موجب شهرت و تعالی این ژانر شد. در قرن بیستم، با ورود روانشناسی، ژانر ترسناک روان‌شناختی نیز شکل گرفت که استفان کینگ به عنوان نویسنده برجسته‌ی آن مطرح است.
بچه رزماری، درخشش، دراکولا و جعبه پرنده از مشهورترین داستان‌های ترسناک دهه‌های اخیر هستند که براساس آن‌ها فیلم‌های موفقی تولید شده است.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین کتاب های ترسناک برای بزرگسالان
کلام آخر
برای خرید انواع رمان می‌توانید به سایت بوک‌لند مراجعه کنید و کتاب‌های مورد علاقه خود را در مدل‌های متفاوت چاپ شده خریداری کنید. در این مقاله سعی کردیم به معرفی انواع رمان برای شما بپردازیم. با مجموعه مقالات ما همراه باشید.
نظرات کاربران