کتاب «آسیا در برابر غرب» از آن دست کتابهایی است که در شما بینشی نو در درک مناسبات جهانی ایجاد میکند. این بینش تازه حاصل شناخت عمیق نویسنده کتاب، داریوش شایگان، از دنیای مدرن و دنیای سنت است. «آسیا در برابر غرب» شناخت مقابله فلسفههای سنتی با دنیای مدرن و جهانی شدن است.
این کتاب به دو قسمت کلان تقسیم میشود که بخش اول آن به «نیهیلیسم و تاثیر آن بر تقدیر تاریخی تمدنهای آسیایی» و بخش دوم آن به «موقعیتها تمدنهای آسیایی در برابر سیر تطور تفکر غربی» اختصاص دارد. هر کدام از این دو کلانبخشها، ۷ فصل مختلف را در بر میگیرد که خواننده را با موضوعهایی مانند «دوره فترت»، «هنر بیجایگاه» و «تاریک اندیشی جدید» آشنا میکند.
نظر یکی از خوانندگان را میخوانیم که دیدگاه خودش را در دو بخش، دربارهٔ کتاب نوشته است:
«نخست. چند وقت پیش، مقالهای از مرتضی آوینی میخواندم در نقد فیلم «هامون» به اسم «چرا ما جهان سومیها هامون میسازیم؟». در آن مقاله، اشاره به قسمتی از فیلم هامون شده بود که حمید هامون به مهشید کتاب «آسیا در برابر غرب» را میدهد و آوینی گفته بود که کارگردان احتمالاً یک بار هم این کتابِ «خوب» را نخوانده بوده است. این تعریف آوینی از این کتاب، باعث شد اسمش در ذهنم بماند. بعدها که داشتم در کتابخانهٔ عمومی شهرک میگشتم، وقتی چشمم به عنوان «آسیا در برابر غرب» افتاد، یاد تعریف آوینی افتادم و سریع کتاب را برداشتم.
دوم. از کتاب لذّت بسیار بسیار زیادی بردم. مخصوصاً بعضی از فصلهایش و بعضی از بخشهایش؛ مثل بخشی که راجعبه تفاوت روشنفکر غربی و تودهٔ مردم غرب بحث کرده بود و جاهای دیگر. تا حدّی که قصد دارم کتاب را بخرم، با این که همهاش را خواندم. مضمون کلی کتاب، غربزدگی است. اما از این جهت این مفهوم را بررسی میکند که ما همه از غربزدگی و حفظ هویت فرهنگی دم میزنیم، در حالی که نه میدانیم غرب چیست و نه هویت خودمان را میشناسیم و در یک «توهم مضاعف» فرو رفتهایم و جاهلایم و به جهل خودمان هم جاهلایم. این کتاب میخواهد تقابلهای بنیادی دو فرهنگ غربی و شرقی را بررسی کند که خیلی عمیقتر از دین و بیدینی، تکنولوژیک بودن و عقبماندگی صنعتی است.»
در بخشی از کتاب دربارهٔ تفکر و زبان میخوانیم:
«تفکر، از سوی دیگر، با زبان ارتباط دارد. اگر امروز زبان ما از برگرداندن مفاهیم علمی جدید عاجز است و امانتی که از گذشته به ما رسیده بود دیگر بدرد نمیخورد و خودمان نیز موجودات سردرگمی شدهایم، یکی از علتش ارتباط زبان و تفکر است. نابسامانی فرهنگی کنونی، ما را موجوداتی «گسسته دماغ» کرده است. زبانمان ترجمه است و گفت و گویمان «دوبله». ارتباط زبان و تفکر بیش از آنست که تصور میرود. اگر رسالت زبان فارسی این بوده است که آیین حماسی پهلوانی، وعدهٔ دیدار معبود ازلی و حالات وجد و سماع را از زبان فردوسی و حافظ و مولوی به ما برساند، رسالت خود را چنانکه باید و شاید انجام داده است و کلیهٔ قالبهای لازم و مضامین ضروری را برای این منظور فراچنگ آورده است. ولی اگر از زبان فارسی بخواهیم که گرفتاریهای کانت و درد هگل را بازگوید و بویژه محتوای پریشان همهٔ علوم جدید را، که از بطن فرهنگ آشفتهٔ غرب بهصورت هزاران جرقهٔ فروزان پراکنده شده، برگرداند، آنگاه از آن چیزی میخواهیم که در توانش نیست. زبان فارسی، زبان اجمال است و اشاره نه زبان تفصیل و تجزیه. وانگهی بین کلمات ترجمهناپذیر یک زبان (و زبان فارسی از این لحاظ غنی است) و روح قومی که به آن زبان سخن میگوید ارتباطی مرموز وجود دارد.»
در بخشی دیگر از کتاب، نویسنده در ابتدای فصل کوششهایی بیسابقه برای نابودی فرهنگ ملّی مینویسد:
«فرهنگ غربی را بهعلت غنای حیرتآورش نمیتوان با خواندن چند کتاب، آنهم به فارسی، مهار کرد و پنداشت که اصل مطلب را در یافتهایم. موقعی که یک مشرق زمینی خود را، فیالمثل، مارکسیست میداند، متوجه نیست که مارکس از هگل برمیخیزد و هگل وارث کانت و کانت وارث هیوم و دکارت و همه وارث این تحول شگفت فکر غربی، یعنی دنیوی کردن است که از قرن سیزدهم، یعنی در اوج فلسفهٔ مدرسی ظهور کرد و در «رنسانس» شکوفا گردید و سرانجام به فلسفهٔ جدید رسید. این بدان ماند که یک جوان آمریکایی با آموختن حالاتی چند از «یوگا» بپندارد که به کنه معنویت هندو راه یافته است، غافل از آنکه یوگا فقط ورزش نیست و معنویت هندو در چند حرکت بدنی یا چند ورد سانسکریت خلاصه نمیشود و آنگاه منشأ اثر تواند بود که محور زندگیاش را یکسره تغییر دهد و جمله ارزشهای خود را باطل انگارد، خلقیات قومیاش را تغییر دهد و بهنحوی بمیرد و باز زنده شود. نه یوگا ورزش است و نه نماز اسلامی ورزش و نه وضو بهداشت. نماز آیین است و آیین برای کسی معنا دارد که ارتباطی عمیق با عالم معنا و اساطیر داشته باشد.»
داریوش شایگان (متولد ۱۳۱۳ در تبریز) هندشناس، متفکر و فیلسوف ایرانی است. وی سالهای بسیاری را در فرانسه گذارد و به این زبان تسلط کامل داشت. برخی از آثار وی نیز به فرانسه هستند و به فارسی ترجمه شدهاند. برای نمونه کتاب «زیر آسمانهای جهان» او در ایران ترجمه شده است. بد نیست که بدانید این کتاب گفتگوی و مصاحبهای است که با آقای شایگان دربارهٔ موضوعات مختلف انجام شده است. از دیگر آثار این متفکر «آیین هندو و عرفان اسلامی» و «افسونزدگی جدید» نام دارند که کارهای مهم و تازهای محسوب میشوند. بهویژه کتاب اول یعنی آیین هندو و عرفان اسلامی که در نوع خود بیهمتاست.
اگر اولین باری است که از بوک لند خرید میکنید میتوانید کتاب آسیا در برابر غرب را با 25درصد تخفیف تهیه کنید. برای آشنایی با شیوۀ خرید آنلاین کتاب میتوانید راهنمای خرید را مطالعه کنید.
برای خواندن کتابهای فلسفی بیشتر، به صفحه خرید کتاب فلسفی سر بزنید.