شوهر حسود و رمانی در نُه نامه از اولین آثار فیودور داستایفسکی است که سبحان اسماعیلی سیگارودی آن را از روسی به فارسی ترجمه کرده و نشر ثالث نیز آن را در سال 1402 به چاپ رسانده است. شوهر حسود و رمانی در نه نامه ترجمهای است از دو داستان با عنوانهای Another Man’s Wife and a Husband Under the Bed و A Novel in Nine Letters که این دو داستان، داستانهایی نقادانه و طنزآمیزند دربارۀ روابط میان آدمها. شوهر حسود روایت مرد پالتوخزپوش و مرد پالتوکشمیریپوشی است که در پترزبورگ به هم برخوردهاند و مکالمات میانشان داستان را آشکار میکند. رمانی در نه نامه نیز نامهنگاری میان پتر ایوانیچ و ایوان پترُویچ را پیش روی مخاطب قرار داده است.
داستان شوهر حسود و رمانی در نُه نامه درواقع دو داستان مجزا از فیودور داستایفسکی هستند و جزو اولین نگاشتههای او به شمار میآیند. شوهر حسود در دو بخش نوشته شده و کلاً داستانی است مکالمهمحور؛ مکالماتی که از لابهلای آنها میتوانیم از اصل ماجرا و روابط میان آدمها سر دربیاوریم. داستان اینگونه آغاز میشود که مردی فکر میکند همسرش به او خیانت کرده و در تلاش است سر از این ماجرا دربیاورد. این مرد به رهگذری برخورد میکند که گویا هدف مشترکی با او دارد.
داستان رمانی در نُه نامه از نخستین آثار داستایفسکی است که در جوانی و زمانی که بسیار تحتتأثیر نیکالای گوگول بود به نگارش درآورد. این داستان شامل نامهنگاریهای دو دوست است که در پی دیدار با یکدیگرند، اما این دیدار میسر نمیشود. نهایتاً نیز، در پایان این نامهنگاریهای دوطرفه، با دو نامه از همسران این دو دوست مواجه میشویم که اصل ماجرا را روشن میکند.
مخاطبان سایت آمازون داستانهای کتاب شوهر حسود و رمانی در نُه نامه را بسیار خندهدار و باارزش توصیف کردهاند. مخاطبان معتقدند در این داستانها سبک داستایفسکی کاملاً ملموس است. یکی از مخاطبان فارسیزبان نیز نظر خود را اینگونه ثبت کرده است:
«شوهر حسود و رمانی در نه نامه درواقع دو داستان مجزا از هم هستند. داستایفسکی در این دو داستان خیلی ظریف و با زبانی طنز، به بررسی روابط میان زنان و شوهران میپردازد. تصویری که در این کتاب از مردان ارائه شده، درواقع تصویر مردان فریبخوردهای است که این فریب، مایۀ حیرت آنهاست. در شوهر حسود با مردی مواجهایم که در پی همسرش است برای اینکه مطمئن شود به او خیانت کرده یا نه. او سعی دارد از پذیرش این موضوع فرار کند، اما نمیتواند به کلی هم از آن چشم بپوشد. رمانی در نه نامه هم نامههایی است که دو دوست به هم مینویسند. این دو دوست نیز بهگونهای فریبخوردهاند. اگر نامهها را بهدقت بخوانید متوجه میشوید... !»
سطرهایی از بخش دوم داستان شوهر حسود:
«شوهر هنوهنکنان وارد شد و احوالپرسی طولانی و پیرمردانهای با زنش کرد و جوری روی صندلی راحتی ولو شد که گویی کوه کنده است. صدای سرفههای گرفته و ممتدی به گوش رسید. ایوان آندریویچ پلنگ، به برهای بدل شده بود که از ترس، مانند موشی گربهدیده، جرئت نفسکشیدن هم نداشت. هرچند با تجربهای که داشت، باید میدانست که همۀ شوهران آسیبدیده خشونت به خرج نمیدهند. اما به علت ضعف ایجادشده در قوۀ تعقل یا به دلیل آشفتگی، این موضوع به ذهنش خطور نکرد. با احتیاط، آرام و کورمال کورمال جابهجا شد تا راحتتر باشد. حیرتزده شد وقتی دستهایش به جسمی خورد که به طوری باورنکردنی حرکت هم میکرد و دستهای او را گرفته بود! زیر تخت شخص دیگری هم بود... .»
فیودور میخایلوویچ داستایفسکی (1881ـ1821) نویسندۀ مشهور و تأثیرگذار اهل روسیه است که از ویژگیهای منحصربهفرد آثارش، نگاه روانکاوانه داشتن و بررسی زوایای روانی شخصیتهاست. بسیاری او را بزرگترین نویسندۀ روانشناختی جهان به حساب میآورند. بیشتر داستانهای داستایفسکی همچون شخصیت خودش سرگذشت آدمهای عصیانزده، بیمار و روانپریش است. همچنین در اغلب داستانهایش مثلث عشقی دیده میشود، به این معنی که خانمی در میان عشق دو مرد یا مردی در میان عشق دو زن قرار میگیرد.
از آثار مشهور داستایفسکی میتوان به بیچارگان، قمارباز، یادداشتهای زیرزمینی، جنایت و مکافات، برادران کارامازوف، جوان خام، جنزدگان، در پانسیون اعیان، شبهای روشن، قهرمان کوچولو، نازنین، رویای آدم مضحک، نیه توچکا، خاطرات خانۀ اموات، رویای عمو جان و ... اشاره کرد.