کتاب خانواده پاسکوآل دوآرته در سال 1942 نوشته کاملیوخوسه سلا به زبان اسپانیایی منتشر شد. انتشار نسخه اولیه کتاب، واکنشهایی را به دنبال داشت که منجر به سانسور و انتشار مجدد کتاب در سال 1946 شد. خانواده پاسکوآل دوآرته در ایران به همت فرهاد غبرایی به فارسی ترجمه شد. این کتاب در سال 1369 توسط نشر شیوا و در سال 1387 توسط نشر ماهی به چاپ رسید.
داستان خانواده پاسکوآل دوآرته روایت زندگی یک دهقان روستازاده به نام پاسکوال است. حوادث داستان در فاصله سالهای 1882 تا 1937 رخ میدهد که اسپانیا با مشکلات اجتماعی و سیاسی بسیاری دستبهگریبان بود. داستان از زبان شخصیت اصلی روایت میشود. پاسکوال که به جرم قتل ارباب در زندان به سر میبرد و در آستانه اعدام قرار دارد، به اعمال شرورانه خود اعتراف میکند؛ اما از کرده خود پشیمان نیست و غریزه را عامل اصلی ارتکاب گناه میداند. نگارنده در این رمان روانشناسانه سعی دارد نشان دهد که فطرت پاک انسان، تحت تأثیر عوامل بیرونی دستخوش تغییر میشود.
حسن پستا -نویسنده معاصر- آثاری را که سلا با الهام گرفتن از آنها اقدام به نگارش خانواده پاسکوال دوآرته نموده، بررسی کرده است: «این اثر را از حیث اینکه راوی در زندان است و همه رویدادها را قبل حکم مرگش روایت میکند، مشابه با رمان «بیگانه» آلبر کامو و «تونل» ساباتو معرفی کردهاند. هر چند خود من معتقدم سلا از جمله نویسندگان تحت تاثیر داستایفسکی نیز بوده و از ابعاد روانکاوی داستانهای داستایوفسکی غافل نبوده است.»
مریم حقروستا -نویسنده و استاد زبان اسپانیایی- در ستایش سلا و آثار او میگوید: «آثار زیادی از سلا منتشر شده است که هر یک در قالبی متفاوت است و حتی آثاری دارد که در هیچ قالبی نمیگنجد و تحت عنوان یادداشت منتشر شده است. خانواده پاسکوآل دوآرته دومین اثر اسپانیایی است که پس از دون کیشوت به سایر زبانها ترجمه شد و در ادبیات جهان تاثیرگذار بود. سلا یک نویسنده محافظهکار بود؛ چراکه اگر چارچوبهای موجود را رعایت نمیکرد، مانند برخی نویسندهها تبعید میشد. به همین دلیل صحبتهایش را با استفاده از نشانهها و به صورت غیرمستقیم بیان میکرد.»
رحمان نقیزاده -شاعر و نویسنده جوان- در ستایش این رمان به مقدمه کتاب اشاره کرده و نوشته است: «کتاب خانواده پاسکوآل دوآرته بررسی روانکاوانه ترس است، خشونت ترس. واضحتر بگوییم، خشونت ترس و جبن، و احساس گناه نسبت به هردوی اینها. پاسکوآل اسیر یک فکر است، و رویهمرفته بیش از قربانیانش احساس همدردی خواننده را برمیانگیزد. این کتاب چیزهایی دارد که میتوان آن را یک رمان مدرن فوقالعاده بهحساب آورد. کامیلوخوسه سلا بیگمان یکی از بهترین رماننویسان پس از جنگ داخلی اسپانیاست. بهخصوص بهترین آنانکه در اسپانیا ماندهاند. اسپانیای سلا، کشوری که دوران نوین خود را با جنگ داخلی آغاز میکند، اسپانیای جاودانه نیست. اسپانیای او اسپانیای افسانهای نیست، اسپانیای سنتها نیز نیست. اما با اینهمه، نثر او، حتی نثر بسیار شاعرانه آثار متأخرش، در حیطه زبان رسمی و گفتاری اسپانیای افسانهای و سنتی میگنجد.»
پاسکوال خود را بازیچه تقدیر میداند و هرگونه اختیار را در ارتکاب اعمال شرورانه از خود سلب میکند: «از کجا معلوم که انتقام خدا به خاطر همه گناههایی که مرتکب شده بودم و همه گناهانی که میبایست مرتکب بشوم، نبوده باشد؟ از کجا معلوم که در طومارهای الهی نوشته نشده باشد که بدبختی تنها طالع من است و راه مصیبت تنها راهی است که قدمهای سمج من در تمام روزهای غم گرفتهام میتواند در آن سیر کند؟»
رمان زمینه مذهبی دارد و نگارنده این درونمایه را در جایجای کتاب گسترانده است: «چه منظره غمانگیزی است تماشای مردمی که منتظرند خدا همه کارها را درست کند! خداوند در عرش اعلا و مثل عقابی تیزبین است و کمترین چیزی از دیدش پنهان نیست. اگر خدا همه کارها را درست کرد چه؟ اینقدرها هم دوستمان ندارد.»
در بخش دیگری از داستان پاسکوال خودش را قربانی سرنوشت میداند: «آدم بدی نیستم. قربان، گرچه انصافاً برای بد بودن بهانه کم ندارم. همه لخت دنیا میآییم. با این حال بزرگ که شدیم، سرنوشت طوری شکلمان میدهد که انگار از مومیم. بعد همه ما را روی راههای گوناگون به طرف یک مقصد واحد -مرگ- روانه میکند. بعضیها دستور دارند از راههای گلکاری شده بگذرند، از بعضی هم خواسته میشود روی جادههای پر از تیغ و خار راه بروند. گروه اول با آرامش به اطراف نگاه میکنند و در میان عطر شادیشان لبخند میزنند؛ لبخند آدمهای بیگناه. در حالی که گروه دوم در زیر آفتاب سوزان دشت به خود میپیچند و ابروهاشان مثل آدم بدعنق به هم گره میخورد. بین آرایش تن با سرخاب و ادکلن و آرایش خالکوبی که هرگز پاک نمیشود، تفاوت از زمین تا آسمان است.»
کاملیوخوسه سلا -نویسنده و شاعر اسپانیایی- در سال 1916 متولد شد. او ابتدا در رشته پزشکی مشغول به تحصیل شد و بعدها به ادبیات روی آورد. سلا در سال 1989 برای کتاب خانواده پاسکوال دوآرته که اولین اثر او بود، موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد و نام او در میان مهمترین نویسندگان قرن بیستم قرار گرفت. «سفر به آلکاریا»، «کندو» و «از مینو تا بیداسو» از دیگر آثار این نویسنده هستند.
فرهاد غبرایی مترجم پرکار معاصر، در سال 1328 دیده به جهان گشود. او که در رشته زبان انگلیسی تحصیل کرده بود، مدتی در فرانسه اقامت داشت و به تحصیل در رشته کارگردانی سینما مشغول بود. از غبرایی مترجم معاصر، ترجمه ۱۳ رمان، ۲ مجموعه شعر و ۲ اثر پژوهشی از زبانهای فرانسه، انگلیسی و ایتالیایی به چاپ رسیده است. ترجمه «حریم» نوشته ویلیام فاکنر و رمان «جزیره» اثر روبر مرل، معروفترین ترجمههایی هستند که توسط او به مخاطبان فارسیزبان معرفی شدهاند.
برای مشاهده موارد مرتبط میتوانید به دستهبندی خرید رمان مراجعه کنید.