این یک کتاب خودآموز برای تمرین یادگیری و مطالعه است. کتاب «روشهای یادگیری و مطالعه» دربرگیرندهٔ دو کتاب، یکی تألیف (کتاب اول) و دیگری ترجمه (کتاب دوم)، است. کتاب اول روشهای یادگیری و کتاب دوم روشهای مطالعه را به شما یاد میدهند. کتاب «روشهای یادگیری و مطالعه» نوشته علیاکبر سیف، استاد روانشناسی دانشگاه علامه است.
در مجموع، دو کتاب به شما میآموزند که چگونه به بهترین وجهی وقت خود را برای یادگیری و مطالعهٔ متون مختلف درسی و غیردرسی صرف کنید و حداکثر استفاده را از آن ببرید.
روشهای یادگیری شامل رویکردها و استراتژیهای مختلفی است که برای تسهیل کسب دانش و مهارتها طراحی شدهاند. روشهای یادگیری به تکنیکها، رویکردها و استراتژیهایی اطلاق میشود که افراد برای کسب، حفظ و به کارگیری اطلاعات یا مهارتهای جدید به کار میگیرند. این روشها میتوانند بهطور گستردهای متفاوت باشند و تحتتأثیر ترجیحات شخصی، ماهیت مطالب در حال یادگیری و اهداف یادگیری قرار بگیرند.
روشهای یادگیری مؤثر اغلب شامل تعامل فعال به جای دریافت غیرفعال اطلاعات است. تکنیکهای یادگیری فعال، مانند بحث، طرح سوال، حل مسئله و فعالیتهای عملی، درک عمیقتر مطالب را تشویق میکند.
روشهای یادگیری، متاثر از پیشرفتهای پژوهشی و فناوری آموزشی، پویا و در حال تحول هستند. درک و به کارگیری روشهای یادگیری موثر برای پرورش یک تجربه یادگیری مثبت و تاثیرگذار برای همه ما ضروری است.
خوانندهای پیشنهاد داده است که میتوان ترتیب فصلهای کتاب را جابهجا کرد. او نوشته است:
«من از همان صفحه اول مجذوب این کتاب شدم. سبک نگارش نویسنده، کتاب را راحت و سادهخوان کرده است. حتی شما میتوانید ترتیب فصلها را بهم بزنید و اول سراغ فصلهای جذابتر بروید. این کتاب به شما یاد میدهد که حین مطالعه کتابهای مختلف، روشهایی را به کار ببرید که درک شما را از کتاب عمیقتر کند.»
دیگری نیز نکتهای اساسی گفته است که این کتاب را از سایر کتابها جدا میکند:
«چیزی که این کتاب را متمایز میکند، محتوای آن است. معمولا همه ما کتابهای متنوعی را میخوانیم اما کمتر کتابی درباره این موضوع بحث میکند که چطور یک کتاب را بخوانیم. برای همین، این کتاب برای من حیاتی بود. من این کتاب را به دیگران نیز توصیه میکنم.»
در بخشی از کتاب دربارهٔ اهمیت سوال پرسیدن از خود هنگام خواندن یک متن میخوانیم:
«کسی که به دنبال چیزی میگردد از کسی که به دنبال آن نمیگردد به احتمال بیشتری آن چیز را پیدا میکند. سؤالات به شما کمک میکند تا به دنبال چیزها بگردید. اگر سؤالات به طور طبیعی پیش نمیآیند آنها را ایجاد کنید. طرح سؤال در تمام اوقات مفید است. طرح سؤال قبل از خواندن و در ضمن خواندن اجمالی، قدرت پیشبینی و علاقهٔ شما را افزایش میدهد. طرح سؤال به هنگام مطالعه، علاقهٔ شما را حفظ میکند و به شما کمک میکند تا مطالب دشوار را تجزیه و تحلیل کنید و آنها را بهتر بفهمید. طرح سؤال پس از مطالعه، کمک میکند تا میزان درک خود را از مطالب ارزشیابی کنید و نظر انتقادی خود را وسعت دهید.
چند سؤال؟ چه نوع سؤالهایی؟ خواندن تجسسی مستلزم سؤال کردن به طور جدی و پیگیر برای فهم عمیق مطالب است که کنجکاوی و هدف خواننده را از خواندن مطلب ارضا میکند. جریانی منظم از سؤالات و کنترل بر روی کیفیت و جهت آنها وجوه تشخیص روش خواندن تجسسی هستند.
سؤالات ساده مسائل عینی را مورد پرس و جو قرار میدهند. سؤالات دقیقتر به طور عمیقتر وارد مسائل میشوند، و بهترین نوع سؤالات از محدودهٔ مطالب موجود فراتر میروند. بنابراین، خواندن تجسسی مستلزم طرح انواع سؤالات است: سؤالاتی که هم جزئیات و کلیات، هم مطالب ساده و مطالب پیچیده، و هم مسائل عینی و مسائل انتزاعی را دربر میگیرند.»
در بخش راهبردهای فراشناختی آمده است:
«راهبردهای شناختی راههای یادگیری هستند. در قیاس با آنها، راهبردهای فراشناختی تدبیرهایی هستند برای نظارت بر رهبرهای شناختی و کنترل و هدایت آنها. یادگیرندگان ماهر راهبردهای شناختی را به خدمت میگیرند تا به پیشرفت شناختی دست یابند و از راهبردهای فراشناختی استفاده میکنند تا بر آن پیشرفت نظارت و کنترل داشته باشند.
برای روشن ساختن تمایز بین راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی به مثال زیر توجه کنید: فرض کنید دانشآموزی قرار است در آیندهٔ نزدیک در امتحان درس تاریخ شرکت کند. برای آماده شدن به منظور شرکت در این امتحان، کتاب درسی خود را قبلاً در طول ترم تحصیلی مطالعه کرده است بازخوانی میکند و دربارهٔ نکات مهم کتاب، برای مرور کردن در شب امتحان، یادداشت تهیه مینماید. بازخوانی مطالب کتاب درسی و یادداشتبرداری دو نوع راهبرد شناختیاند، زیرا دانشآموز از طریق آنها اطلاعات مربوط به درس تاریخ را میآموزد و به حافظه میسپارد. حال اگر دانشآموز موردنظر ما، پس از خواندن و یادداشتبرداری، بکوشد تا با جواب دادن به سؤالهای آخر فصلهای کتاب آموختههای خود را ارزشیابی کند، این ارزشیابی شخصی یک راهبرد فراشناختی به حساب میآید. اگر نتیجهٔ این ارزشیابی نشان دهد که دانشآموز برای امتحان درس آمادگی کامل را کسب نکرده است همان راهبردهای شناختی یا راهبردهای شناختی دیگری را به کار خواهد بست تا اینکه بالاخره اطلاعات لازم را دربارهٔ کتاب کسب نماید.»
علیاکبر سیف استاد بخش روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی است. وی سالها پیش بازنشسته شد. وی چندین کتاب مهم تخصصی برای رشته روانشناسی را ترجمه کرده است. کتابی مانند «مقدمهای بر نظریههای یادگیری». این کتاب را معمولا دانشجویان روانشناسی در سطح کارشناسی میخوانند و از دروس مهم و پایهای آنهاست.
اگر اولین باری است که از بوک لند خرید میکنید میتوانید کتاب روشهای یادگیری و مطالعه را با 25درصد تخفیف تهیه کنید. برای آشنایی با شیوۀ خرید آنلاین کتاب میتوانید راهنمای خرید را مطالعه کنید.
اگر به کتابهای روانشناسی علاقهمندید، به صفحه خرید کتب روانشناسی هم سری بزنید.