عقاید یک دلقک

کتاب عقاید یک دلقک با عنوان انگلیسی The Clown اثری است از هاینریش بُل، نویسنده آلمانی. در ایران عقاید یک دلقک توسط شریف لنکرانی به فارسی ترجمه شده و انتشارات متعددی اقدام به چاپ نسخه فارسی آن کرده‌اند. عقاید یک دلقک داستان زندگی هانس شنیر است که همسر محبوبش او را به دلایل مذهبی ترک کرده است. در ادامه داستان، در یکی از اجراهای هانس –شخصیت اصلی داستان- حادثه‌ای رخ می‌دهد که به اعتبار حرفه‌ای او لطمه می‌زند. در نگاه اول به نظر می‌رسد کتاب عقاید یک دلقک روایت زندگی یک دلقک است که لحظات شاد و هیجان‎انگیزی را سپری می‌کند. اما پس از مطالعه داستان درمی‌یابیم که او زندگی سخت و غمگینی دارد و بر خلاف شغلش، در زندگی واقعی کمتر می‌خندد. بیشتر آثار هاینریش بل در مورد آثار و حواشی جنگ جهانی دوم نگاشته شده است. عقاید یک دلقک نیز از این قاعده مستثنی نیست. جامعه‌ای که دلقک در آن زندگی می‌کند، تحت تأثیر جنگ جهانی دوم و هیتلر قرار دارد. او در عین حال در این کتاب بر کاتولیک‌ها تاخته و قوانین و رسوم سختگیرانه آن‌ها را به چالش کشیده است. این موضوع اعتراض کلیسای کاتولیک را در پی داشت و حتی خشم محافظه‌کاران آلمان را هم برانگیخت.

نظر خوانندگان در سراسر دنیا درباره کتاب عقاید یک دلقک‏ چیست؟

عطیه عابدی –منتقد- ماری را یک نماد و نقطه اتصال هانس به جهانی دانسته که دل خوشی از آن ندارد. جدایی از ماری باعث فروپاشی روانی هانس می‌شود و او همه‌چیز را از چشم مذهب می‌بیند: «در بسیاری از این نوشته‌ها هانس شنیر فردی مالیخولیائی، سرخورده و ناامید تصویر می‌شود که عشقش به ماری دلیل سقوط، شکست کاری و الکلی شدنش است. اما شاید بتوان گفت ماری، آخرین سنگر شنیر برای تاب آوردن و سازش با آدم‌ها و محافلی بود که دیگر هیچ چشم امیدی به آن‌ها نداشت و با پاره شدن بندهای وابستگی، شنیر خود را به هیئت یک دلقک گریم کرد. گریم صورتش که ترک برمی‌دارد، چهره‌اش شبیه مجسمه‌ای می‌شود که از زیر خاک بیرون آمده. او با یک کارناوال همراه می‌شود و با خود می‌اندیشد: برای پنهان شدن یک حرفه‌ای، هیچ‌جا بهتر از گروه تازه‌کارها نیست.» با وجود همه سختی‌هایی که هانس در زندگی متحمل شده، مذهب دشوارترین دغدغه ذهنی اوست، چراکه اسباب جدایی او از همسرش را فراهم کرده است. در نقدی که در سایت کافه‌بوک بر این کتاب نوشته شده می‌خوانیم: «شینر در این کتاب از هر طرف به مسائل مهم دنیا حمله کرده است. از خانواده‌اش که سمبل طبقه سرمایه‌دار است، از تحولات کودکی که با نازی‌ها و حزب ناسیونالیست برخورد می‎کند و برخوردش با کمونیست‌ها و حتی از آدم‌های دوروی جامعه که نان را به نرخ روز می‌خورند. ولی مسئله اصلی رمان عقاید یک دلقک نقد جامعه کاتولیک است؛ به‌طوری که این مسئله باعث جدایی او و همسرش شد و در جای‌جای کتاب جامعه کاتولیک و قوانینش را به چالش می‌کشد.»

جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند

وابستگی عاطفی عمیق شخصیت اول داستان به همسرش ماری که او را ترک کرده، در چند جمله بیان شده است: «تنها یک درمان موقتی وجود دارد و آن الکل است. و یک درمان قطعی و همیشگی می‌تواند وجود داشته باشد و آن ماری است. ماری مرا ترک کرده است و دیگر برنمی‌گردد. دلقکی که به می‌خوارگی بیفتد، زودتر از یک شیروانی‌ساز مست سقوط می‌کند.» این معروف‌ترین جمله این رمان است. در بخش دیگری از کتاب، نگارنده از زبان دلقک، قدرت خارق‌العاده زنان را این‌گونه بیان کرده است: «یک زن قادر است خیلی چیزها را با دست‌هایش بیان کند، یا این‌که با آن‌ها تظاهر به انجام کاری کند. در حالی که وقتی به دست‌های یک مرد فکر می‌کنم، همچون کنده درخت، بی‌حرکت و خشک به نظرم می‌رسند. دست‌های مردان فقط به درد دست دادن، کتک زدن و یا تیراندازی و چکاندن ماشه تفنگ و امضاء کردن می‌خورند. اما به دستان زنان در مقایسه با دست‌های مردان باید به‌گونه‌ای دیگر نگاه کرد؛ چه موقعی که کره روی نان می‌مالند و چه موقعی که موها را از پیشانی کنار می‌زنند.»

درباره نویسنده کتاب عقاید یک دلقک

هاینریش تئودور بل -نویسنده آلمانی- در سال 1917 در شهر کلن دیده به جهان گشود. او پس از پایان تحصیلات متوسطه و دریافت دیپلم، به سربازی فراخوانده شد و تا سال 1945 در جبهه‌های جنگ جهانی دوم حضور داشت. بُل در ابتدا از نازی‌ها حمایت می‌کرد، اما پس از مدتی چهره کریه جنگ بر او آشکار شد و به عمق این فاجعه پی برد. او پس از پایان جنگ به تحصیل در رشته زبان و ادبیات آلمانی پرداخت و در سال 1947 اولین کتابش را منتشر کرد. هاینریش بل در سال 1972 به عنوان دومین نویسنده آلمانی‌زبان پس از توماس مان، موفق به دریافت جایزه نوبل ادبی شد. او همچنین برای مدتی ریاست انجمن بین‌المللی قلم را نیز بر عهده داشت. «آدم کجا بودی؟»، «الفبای ضربه‌ها» و «زنان در برابر چشم‌انداز رودخانه» از دیگر آثار این نویسنده شهیر هستند. بیشتر آثار بل با محوریت جنگ جهانی دوم و آثار و عوارض آن نگاشته شده‌اند. شریف لنکرانی متولد سال 1310 در تهران، بخش عمده فعالیت خود را به ترجمه آثار فلسفی و نمایشنامه‌های آلمانی اختصاص داد. «آبروى از دست رفته کاترینا بولوم» از هاینریش بل و «آدم آدم است» و «اپراى سه‌پولى و صعود و سقوط شهر ماهاگونى» نوشته برتولت برشت از آثار ترجمه شریف لنکرانی هستند. او در سال 1366 در لندن دیده از جهان فرو بست. به عقیده منتقدان ترجمه شریف لنکرانی از عقاید یک دلقک روان‌ترین و بهترین ترجمه موجود در بازار کتاب است.
برای مشاهده موارد مرتبط می‌توانید به دسته‌بندی خرید رمان مراجعه کنید.