کلاسیک جاودانه چارلز دیکنز، «الیور تویست» به عنوان شاهدی همیشگی بر قدرت ادبیات است. «الیور تویست» رمانی نمادین که اولین بار در سال 1837 منتشر شد، تابلویی از جامعه ویکتوریایی را به تصویر میکشد و واقعیتهای فقر، بیعدالتی و روحیه تسلیمناپذیر یک یتیم جوان را نشان میدهد که از شانسها سرپیچی میکند.
داستان این کتاب که در پسزمینهی سخت لندن قرن نوزدهم میگذرد، با تولد الیور تویست در یک کارگاه، جایی که فقر و ناامیدی در آن حاکم است، شروع میشود. سفر الیور که یتیم شده و به دنیایی عاری از شفقت رانده شده است، به جستجوی بیامان برای هویت، تعلق و نوید دستنیافتنی برای زندگی بهتر تبدیل میشود.
دیکنز در ساخت شخصیتهایی که رمانش را پُر میکنند، از الیور دوستداشتنی و معصوم گرفته تا فاگین شوم و طفرهروی حیلهگر، خبره است؛ درعینحال او چشماندازی کلگرایانه از جامعهای را ترسیم میکند که با وجدان اخلاقی خود دست و پنجه نرم میکند. در این کتاب او دوگانگی فاحش بین ثروت و فقر را بررسی میکند و واقعیتهای سختی را که طبقات پایینتر با آن روبهرو هستند و زندگی مرفه افراد معدود و ممتازی که از آن لذت میبرند، روشن میکند.
«الیور تویست» نه تنها به عنوان یک تفسیر اجتماعی تکاندهنده عمل میکند، بلکه خوانندگان را با شخصیتهای پرطرفدار، پیچشهای داستانی پیچیده و شوخطبعی مجذوب خود میکند. این یک کاوش بیزمان از وضعیت بشر است و ما را ترغیب میکند تا در موضوعات جاودانه عدالت، شفقت و تلاش برای آیندهای روشنتر تأمل کنیم.
با الیور در سفرش در خیابانهای غمانگیز لندنِ ویکتوریایی همراه شوید، زیرا روایت دیکنز با ظرافت، شوخطبعانه و رئالیسم تزلزلناپذیر رنگارنگ شده است و اثری جاودانه در ادبیات و قلب خوانندگان بر جای میگذارد.
خوانندهای از نثر دیکنز نوشته است:
«دیکنز با تسلط بر نثری که با هنر یک نقاش کارکُشته رقابت میکند، شخصیتهایی را میسازد که در خیابانهای مملو از مِه لندن، جان میگیرند. الیور، تجسم بیگناهی در دنیایی آلوده به طمع و استثمار، راهنمای ما در لابهلای مشکلات اجتماعی میشود.
روایت مانند یک ملودی غمانگیز است و هر فصل نُتی است که با مضامین انعطافپذیری، شفقت و روح تسلیمناپذیر انسانی طنینانداز میشود.
«الیور تویست» صرفا یک رمان نیست. این رمان یک فرش هزار نقش از دیکنز است که با نخهایی از نقد اجتماعی و بینش انسانی بافته شده است. دیکنز از طریق شخصیتهایش پُرترهای از فقر را ترسیم میکند و رقص بیرحمانهای که بین دارندگان و ندارها را آشکار میکند.
در این شاهکار ادبی، دیکنز خود را نه تنها یک داستاننویس، بلکه یک اخلاقگرا ثابت میکند و «الیور تویست» گواهی بیهمتا بر قدرت ماندگار ادبیات در روشن کردن تاریکترین زوایای روح انسان است.»
خواننده دیگری با اشاره به اینکه با خواندن این کتاب انگار در آن دوران زندگی میکنم، نوشته است:
«چارلز دیکنز، نویسنده برجسته ادبی انگلستان در دوره ویکتوریا است. او در «الیور تویست»، روایتی را نقل میکند که از مرزهای زمانی خود فراتر میرود تا به تفسیری جهانی درباره وضعیت انسان تبدیل شود. از طریق قلم این هنرپیشه ادبی، افتضاح و عظمت لندن قرن نوزدهم در داستانی تلاقی میکند که هم طنینآمیز و هم طنزآمیز است.
نثر نویسنده، سمفونی شوخطبعی و همدلی است که مانند پنجرهای ادبی عمل میکند که خواننده از طریق آن به فرورفتگیهای نابرابری اجتماعی مینگرد. نقد اجتماعی دیکنز تند و تیز و در عین حال ظریف است و مملو از طنزی است که بر پرتگاه تراژدی میرقصد. این رمان بهعنوان شاهدی بر چشمان دقیق و توانای نویسنده است.»
در فصل اول دربارهٔ زادگاه اولیور تویست و حوادث مربوط به تولد او میخوانیم:
«در میان دیگر ساختمانهای عمومی شهری که بهتر است از ذکر نام آن خودداری شود، و برای آن به هیچ وجه اسم مستعاری هم نسازم عمارتی است که نظیر آن در اکثر شهرها اعم از کوچک و یا بزرگ بهچشم میخورد و جایگاه نگهداری مستمندان است؛ و در این نوانخانه در روز و تاریخی که نیاز نیست برای تکرار آن خود را بیزحمت افکنم و تازه برای خواننده هم ذکر آن در اینجا نتیجهٔ چندانی ندارد، موجودی فانی که نام او در عنوان این فصل آمده پا به عرصهٔ هستی نهاد.
پس از اینکه نوزاد به کمک جراح محل به این دنیای رنج و اندوه آمد تا مدتها بعد همگی تردید داشتند که بچه زنده بماند و لزومی داشته باشد که برایش نامی برگزینند و در آن صورت محققاً این یادداشتها نیز هرگز بهنظر کسی نمیرسد و اگر هم قرار میشد آن را تدوین کنند در طی یکی دو صفحه میتوانست بهصورت شرح حال موجز و دقیقی در ادبیات هر عصر و کشوری خودنمایی کند.
با اینکه بهعقیده من تولد در نوانخانه برای انسان واقعه مطلوب و سعادتبخشی نیست باید بگویم که در این مورد خاص برای اولیور تویست همین موضوع بهترین تصادف بود. درواقع بکار انداختن تنفس او کاری بس دشوار بود ــ و این تنفس اصولاً کار پردردسری است ولی عادت، آن را برای وجود ما بصورت امری لازم درآورده است ــ مدتی برروی تشکی افتاده نفس نفس زنان در میان دو علم هستی و فنا دست و پا میزد و باید بگوئیم که در این تقلا و کشمکش مرگ و نیستی نیرومندتر بهنظر میرسد. در این لحظات کوتاه اگر مادربزرگهای تیزبین، خالههای وحشتزده، پرستارهای مجرب و پزشکان حاذقی بهسرش میریختند یقیناً و بدون تردید فوراً جان میسپرد.»
در بخش دیگری از کتاب نیز آمده است:
«یهودی در ضمنی که بهسوی در حرکت میکرد بهعقب برگشت و به کودک نگریست ناگهان ایستاد و او را بهنام صدا کرد.
اولیور سر خود را بالا کرد، یهودی که با انگشتان شمع را نشان میداد بهاشاره گفت که آن را روشن کند. اولیور نیز چنین کرد و در ضمنی که شمع را روی میز میگذاشت متوجه شد که یهودی با نگاهی دقیق و ثابت، با ابروانی درهم و پرچین از انتهای اطاق و از میان تاریکی او را ورانداز میکند.
پیرمرد درحالیکه با وضع تهدیدآمیزی دستهای خود را تکان میداد گفت:
«اولیور مواظب باش، مواظب باش، او مردی بیرحم است و همین که خونش بهجوش آید از خونآشامی باکی ندارد. هرچه دید حرفی نزن و هرچه به تو گفت انجام بده، کاملاً مواظب باش!» روی جمله اخیر تکیه زیادی کرد، آنگاه چینهای صورتش باز شد، لبخند شومی بر لب آورد و سپس در ضمنی که سر خود را تکان میداد از اطاق بیرون رفت.
همین که پیرمرد ناپدید شد اولیور سر خود را بین دستها گرفت و با قلبی لرزان به آنچه که یهودی گفته بود اندیشید. هر چه بیشتر به آنها فکر میکرد کمتر بهمعانی آنها و منظور او پی میبرد، در این که او را بهمنزل سایکس بفرستد هیچ خطر و زشتی خاصی نمیدید و پس از تفکر بسیار چنین نتیجه گرفت که او را به آن خانه میفرستند تا مدتی کارهای معمولی خانه را انجام بدهد و...»
چارلز دیکنز (۱۸۷۰–۱۸۱۲) رماننویس و منتقد اجتماعی انگلیسی بود که از بزرگترین رماننویسان عصر ویکتوریا میباشد. او برخی از شناختهشدهترین شخصیتهای داستانی در جهان را خلق کرد و بهخاطر تصاویر واضحش از مسائل اجتماعی و اقتصادی زمان خود ستایش شده است.
دیکنز در 7 فوریه 1812 در پورتسموث انگلستان به دنیا آمد. سالهای اولیه او با مشکلات مالی همراه بود، زیرا پدرش به دلیل بدهی زندانی شد. این تجربهها عمیقاً دیکنز را تحتتأثیر قرار داد و الهامبخش بسیاری از مضامین موجود در آثار او، بهویژه موضوعات مرتبط با فقر و نابرابری اجتماعی شد.
برخی از مهمترین آثار دیکنز شامل «دیوید کاپرفیلد»، «داستان دو شهر» و «آرزوهای بزرگ» است. آثار دیکنز به خاطر شخصیتهای بهیادماندنی، توطئههای پیچیده و تفسیرهای اجتماعی مورد تحسین قرار میگیرند. او اغلب از طنز و احساسات برای پرداختن به مسائل فقر، کار کودکان و کاستیهای سیستم حقوقی در انگلستان ویکتوریایی استفاده میکرد. تأثیر دیکنز بر ادبیات و اصلاحات اجتماعی عمیق است و آثار او امروزه به طور گسترده خوانده و مطالعه میشوند.
اگر اولین باری است که از بوک لند خرید میکنید میتوانید کتاب اولیور تویست را با 25 درصد تخفیف تهیه کنید. برای آشنایی با شیوۀ خرید آنلاین کتاب میتوانید راهنمای خرید را مطالعه کنید.
اگر به ادبیات داستانی علاقهمندید، به صفحه خرید رمان هم سری بزنید.