اگر حافظه یاری کند

کتاب «اگر حافظه یاری کند» نوشته‌ی جوزف بردوسکی را طهورا آیتی به فارسی برگردانده‌ و نشر اطراف آن را منتشر کرده است. جوزف بردوسکی در کتاب «اگر حافظه یاری کند» چهار جستار درباره‌ی سال‌های تبعید را پیش روی ما می‌گذارد. بردوسکی که خودش از زجرکشیدگان و تبعیدی‌های دوران اتحاد جماهیر شوروی است، در این کتاب روایاتی خواندنی ارائه کرده که بسیار تأمل‌برانگیز هستند. این کتاب برای کسانی که به مطالعه‌ی ادبیات روسیه و دوران سلطه شوروی علاقه دارند مناسب است.
بردوسکی در این اثر جلوه‌ای از ادبیات مهاجرت را در شکل جستار پیش روی ما می‌گذارد که یکی از بهترین نمونه‌های جستارنویسی مدرن محسوب می‌شود. او وقتی که از کشورش رانده شد، در سال ۱۹۷۲ دو سال در اروپا سرگردان بود و در نهایت در سال ۱۹۷۴ به آمریکا رفت. بردوسکی سپس در دانشگاه میشیگان به تدریس ادبیات پرداخت و در سال ۱۹۷۷ تابعیت آمریکا را پذیرفت. در همان سال نیز از دانشگاه ییل مدرک دکترای ادبیات و زبان‌شناسی را دریافت کرد. او اشعارش را به زبان روسی می‌سرود و سپس خود آن‌ها را ترجمه می‌کرد. برودسکی خودش را شاعری روس و جستارنویسی انگلیسی می‌نامد. تبعید،‌ فقدان، خاطره، وطن، و معنای مرگ و زندگی از جمله دغدغه‌های اصلی او در آثارش است که در تمامی آثارش نمایان است. 
نظر خوانندگان سراسر دنیا، درباره‌ی کتاب «اگر حافظه یاری کند» چیست؟
برودسکی یکی از نویسندگانی است که توانست پس از مهاجرت استعدادهای خود را بازیابد. او همواره مورد تحسین منتقدان بوده است. او که در سال ۱۹۸۷ به‌ خاطر کتاب «از یک کمتر» جایزه نوبل ادبی را دریافت کرد، همواره از نویسندگانی بوده که مورد توجه مردم و منتقدان بوده است.
جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند
«در چند دهه‌ی گذشته، طبق پیش‌بینی جورج لوکاچ در آستانه‌ی قرن بیستم، جستار فرهنگی-فلسفی کم‌کم به فرم ادبیِ معرفِ دوره‌های انتقالی تبدیل شد؛ دوره‌هایی که در آن‌ها تردید به گستره‌ی بدیهیات و قطعیات پیشین راه پیدا کرد (جان و صورت). اهمیت جستار در زمانه‌ی انتقالی برودسکی از یک سو، و سبک کم‌نظیر نثرش که با معیارهای خود او خوبی‌اش را مرهون دقت، سرعت، و چگالی و ایجاز بیانِ شاعرانه است (دو جستار)، از سوی دیگر، مجموعه‌جستارهای برودسکی را درخور تأمل و تأثیرگذار کرده‌اند. جستارهای او هم ما را با فضای یکی از دوران‌های انتقالی از نگاه متفکری که همراه خاطرات سنگینش از یک دنیای فرهنگی به دیگری کوچ کرد، آشنا می‌کنند و هم با هویت جست‌وجوگری که آن‌ها را روی کاغذ آورده است. همان‌طور که خودش باور داشت، «آدم‌‌ همان است که از او در یادها مانده. آنچه زندگی‌ می‌نامیم نهایتاً چهل‌تکه‌ای از خاطرات دیگران است که با مرگ‌مان از هم شکافته می‌شود و به دست هر کس فقط بخشی از تکه‌های اتفاقی و از هم‌گسیخته‌‌اش می‌رسد.» («به یاد استفان اسپندر») در این کتاب از مجموعه‌ی جستار روایی شما را به تجربه‌ی تکه‌هایی از کیستیِ یکی از تأثیرگذارترین جستارنویسان معاصر دعوت می‌کنیم.»
درباره نویسنده
برودسکی متولد لنینگراد است. او در سال ۱۹۵۵ مدرسه را ترک و مشغول به کار شد. از همان موقع هم به خاطر روحیه‌ی ادبی‌ای که داشت، سرودن شعر را در پیش گرفت و به خاطر اشعارش از جانب مقامات شوروی انگل جامعه نامیده شد و در سال ۱۹۶۴ به اردوگاه کار اجباری در سیبری تبعید شد. او دورانی تلخ را گذراند و در سال ۱۹۶۵ اولین دسته از اشعارش به زبان انگلیسی و در آمریکا انتشار یافت. اولین اشعار او تحت تأثیر شاعر روسی، آنا آخماتووا بود. برودسکی پس از آزادی از زندان به ترجمه‎‌ی اشعاری از شاعران انگلیسی و لهستانی زبان پرداخت که تجربه‌ی جالبی در زندگی او محسوب می‌شد.