فراتر از داستان کودکانه: نقد کتاب آلیس در سرزمین عجایب

در این مطلب می‌خوانید:

وقتی صحبت از آثار ادبی محبوب می‌شود، تعداد کمی می‌توانند با ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب اثر لوئیس کارول مقایسه شوند. این داستان دلربا، که یک داستان کلاسیک جاودانه در نظر گرفته می‌شود، نسل‌ها به دلایل بسیار خوبی خوانندگان را مجذوب و خوشحال کرده است.

درباره نویسنده

لوئیس کارول نام مستعار چارلز لوتویج داجسون است. لوئیس کارول (چارلز داجسون) ریاضیدان و منطق‌دانی بود که در دانشگاه آکسفورد تحصیل و سخنرانی می‌کرد. او هر دو شخصیت خود را با نوشتن داستان آلیس در سرزمین عجایب متعادل کرد، زیرا از مطالعه خود در علوم برای خلق کتاب‌های بسیار عجیب خود استفاده کرد. ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب کتابی جذاب و سبک است که طرفداران بسیاری از جمله ملکه ویکتوریا داشته است.

چارلز لوتویج داجسون (با نام مستعار کارول لوئیس) در 27 ژانویه 1832 در جماعت در دارزبری در چشایر انگلستان به دنیا آمد. او سومین فرزند از یازده فرزند بود و از خانواده‌ای برجسته از آنگلیکان‌های کلیسا بود. پدرش یک روحانی محافظه‌کار انگلیسی بود که بعدها به مقام اعظم ریچموند رسید، دیدگاه‌های محافظه‌کارانه‌ای داشت که به کاتولیک-انگلیسی گرایش داشت و سعی کرد عقاید خود را به فرزندانش بیاموزد. با این حال، چارلز در نهایت رابطه‌ای دوگانه با آموزه‌های پدرش و کل کلیسای انگلستان ایجاد کرد.

خلاصه داستان

کتاب آلیس در سرزمین عجایب اولین بار در نوامبر 1865 توسط مک میلان منتشر شد و 196 صفحه است.

ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب، داستانی پر از شگفتی و هوس است که حول محور دختر جوانی به نام آلیس است که آرزوی چیزی فراتر از دنیای معمولی خود را دارد. هنگامی که او به طور غیرمنتظره‌ای از سوراخ خرگوش به دنیای کاملاً جدیدی به نام سرزمین عجایب سقوط می‌کند، خوانندگان به یک سفر جادویی فراتر از تصورات خود وارد می‌‌شوند.

آلیس در یک بعدازظهر خسته از بیکاری در باغ مشغول به تماشای یک خرگوش است که به سمت چند بوته دیگر می‌دود. رفتارهای انسان‌نمای او توجه الیس را جلب می‌کند و او پیش از خرگوش می‌رود. خرگوش به سرعت به داخل سوراخ خرگوش می‌پرد و الیس به وی پیوسته و وارد دنیای عجایب می‌شود. در دنیای عجایب، او با بسیاری از شخصیت‌های جالب آشنا می‌شود. پس از سقوط در عمق زمین، خود را در یک کریدور پر از درها می‌بیند. در انتهای کریدور، یک در کوچک با یک کلید کوچک وجود دارد که آلیس می‌تواند یک باغ زیبا که ورود به آن برایش غیر ممکن است را ببیند. او سپس یک شیشه با متن "بنوش مرا" می‌بیند و شروع به کوچک شدن می‌کند تا دقیقاً برای ورود به در کوچک مناسب شود.

متاسفانه، او کلیدی که قفل را باز می‌کند را بر روی یک میز گذاشته است که اکنون خیلی بالاتر از دسترسش است. او سپس یک کیک با متن "بخور مرا" پیدا می‌کند و به اندازه طبیعی خود بازمی‌گردد. آلیس ناراحت از این دنباله آزاردهنده رویدادها، شروع به گریه می‌کند، و همانطور که این کار می‌کند، کوچک می‌شود و توسط اشک‌های خود شسته می‌شود.

این شروع عجیب و غریب به یک سری رویدادهای پی‌د‌رپی "عجیب و غریب‌تر " منجر می‌شود، که آلیس را در مراقبت از یک خوک قرار می‌دهد، در یک مهمانی چای شرکت می‌کند که توسط زمان در گروگان گرفته شده است (پس هیچ وقت پایان نمی‌یابد)، و در یک بازی کروکت شرکت می‌کند که در آن فلامینگوها به عنوان پتک و جوجه‌تیغی‌ها به عنوان توپ استفاده می‌شوند. او با برخی از شخصیت‌های بسیار عجیب و حیرت‌انگیز ملاقات می‌کند، از گربه چشایر تا کاترپیلاری که قلیان می‌کشد و همه‌چیز کاملا متناقض است. او همچنین، با ملکه قلب‌ها ملاقات می‌کند که مشتاق اعدام است.

کتاب در محاکمه Knave of Hearts که متهم به سرقت تارت‌های ملکه است، به اوج خود می‌رسد. مدارک عجیب و غریبی علیه مرد بیچاره ارائه شده است، و یک نامه ارائه شده که تنها به رویدادها با ضمایر اشاره دارد. آلیس، که اکنون به اندازه بزرگی رسیده است، از Knave دفاع می‌کند و ملکه، خواستار اعدام او می‌شود. در حالی که او در حال مبارزه با سربازان کارت ملکه است، آلیس از خواب بیدار می‌شود و متوجه می شود که تمام مدت خواب دیده است.

نقد و بررسی آلیس در سرزمین عجایب

من بسیار خوشحالم که بگویم این یک اثر کلاسیک بود که من را کاملاً مجذوب خود کرد و با تمام وجود به دنیای آلیس جوان منتقل کرد. در حین مطالعه، متوجه شدم که شوخی و گفتگو بین شخصیت‌های شوخ، عجیب و گاهی کاملاً بی‌ادب و آلیس واقعاً بر عجیب بودن و اصالت داستان افزوده است. آلیس یک شخصیت دوست داشتنی بود که هوش و ذکاوت بیشتری نسبت به افراد معمولی هم سن خود داشت. ضربات طنز و کامبک‌های او حال و هوای داستان را که همیشه با طراوت است حفظ کرد. (مخصوصاً وقتی از سوراخی به زمینی کاملاً ناشناخته سقوط می‌کند.)

وقتی آلیس به سرزمین عجایب می‌رسد، ترسیده و گیج است. سپس، شروع به عبور از درها می‌کند تا به باغی می‌رسد. اندازه‌اش به طور مداوم تغییر می‌کند زیرا سعی می‌کند کیک را بخورد تا به اندازه درست برسد. این نشان دهنده سردرگمی و نگرانی آلیس از بزرگ شدن است. ما در کودکی انتظار داریم که با بزرگ شدن جهان متفاوت باشد، اما اینطور نیست که آن را تصور می‌کنیم. آلیس در طول داستان کوچک می‌شود و رشد می‌کند و سعی می‌کند اندازه مناسب برای موقعیت خود را پیدا کند. این استعاره‌ای است از ایده بزرگ شدن و اینکه چقدر می‌تواند گیج کننده باشد. آلیس آنچه را که خانواده و معلمانش در مورد مهربانی، محبت و خوبی به او آموخته‌اند، دنبال می‌کند. وقتی در سرزمین عجایب با شخصیت‌هایی برخورد می‌کند که بی‌ادب هستند یا اظهارات شخصی می‌کنند، او را آزار می‌دهد.

این کتاب کلاسیک کودکان است که در بین بزرگسالان نیز محبوب است. من شخصاً در 16 سالگی، این کتاب را عجیب و غیر جالب یافتم. با این حال، اگر 8 تا 14 ساله بودم، عاشق دنیای فانتزی خارق‌العاده‌ای که کارول می‌سازد، بودم. من هرگز انتظار اتفاقات رخ داده را نداشتم زیرا آن‌ها عجیب و غیرقابل پیش‌بینی بودند. من عاشق شوخ طبعی و هوش گربه چشایر بودم. من همچنین عاشق کلاهبردار هستم زیرا شخصیت عجیب و غریب او مرا به یاد افراد عجیب و غریبی می‌اندازد که در زندگی می‌شناسم.  با این حال، من فکر می‌کردم که رویدادها گاهی اوقات تصادفی هستند و همیشه به هم متصل نمی‌شوند.

در ادامه طرح داستان آلیس در سرزمین عجایب و شخصیت‌ها و دیگر جزئیات آن را برایتان خواهم گفت.

درباره کتاب آلیس در سرزمین عجایب

·طرح

داستان سفر دختر جوانی به نام آلیس را دنبال می‌کند که از سوراخ خرگوش سقوط می‌کند و خود را در دنیای عجیب و غریب پر از حیوانات سخنگو و شخصیت‌های عجیب و غریب می‌بیند.

·شخصیت‌ها

1.آلیس

آلیس دختر جوانی است که در حالی که در کنار رودخانه نشسته است، خرگوش سفیدی را می‌بیند که ساعت جیبی دارد در حال دویدن است و در مورد اینکه چقدر دیر کرده است صحبت می‌کند. آلیس از این موضوع شگفت زده می‌شود و به دنبال او در سوراخ خرگوش خود را در دنیایی عجیب و غریب و ناآشنا می‌بیند که پر از موجودات کنجکاو و مناظر ناشناخته است.

آلیس در طول سفر خود با چالش‌ها و موانع متعددی روبرو می‌شود. او بزرگ می‌شود و اندازه‌اش کوچک می‌شود، با دسته‌ای از کارت‌های بازی مبارزه می‌کند، و حتی در یک مهمانی چای آشفته شرکت می‌کند.

او کنجکاو، شجاع و مهربان به تصویر کشیده می‌شود، در حالی که گاهی اوقات ساده‌لوح و تا حدودی حواس‌پرت است.

کنجکاوی و اراده آلیس داستان را به جلو می‌برد و برخورد او با موجودات مختلف در سرزمین عجایب باعث ایجاد حس سوررئالیسم و پوچی می‌شود.

برای خرید کتاب آلیس در سرزمین عجایب و دیگر کتاب‌ها، به سایت خرید آنلاین کتاب بوک‌لند مراجعه کنید.

2.خرگوش سفید

خرگوش سفید را آلیس وقتی در حال استراحت است می‌بینید که جلیقه و دستکش پوشیده و ساعت جیبی خود را چک می‌کند. آلیس او را می‌بیند و به دنبال او از سوراخ خرگوش و به سرزمین عجایب می‌رود. او شخصیتی جذاب است که  مضطرب و به شدت تنومند، وسواس به وقت‌شناسی و با وحشت از دیر رسیدن به تصویر کشیده می‌شود.

می‌توان استدلال کرد که خرگوش سفید یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های کتاب است زیرا او اولین شخصیت سرزمین عجایب است که ما با آن آشنا شده‌ایم. به علاوه، این اوست که کاتالیزور ماجراجویی آلیس است. بدون ورود عجولانه او به داستان، آلیس مجبور نمی‌شد که او را در سوراخ خرگوش دنبال کند و دنیای سرزمین عجایب را کشف کند.

اگر به نقد و بررسی داستان‌های کودکانه علاقه دارید، مطلب بررسی کتاب شازده کوچولو: داستان کودکانه اما عمیق را مطالعه کنید.

3.خرگوش مارس

خرگوش مارس میزبان یک مهمانی چای است که در آن کلاه‌‌بردار و موش مهمان هستند. آلیس که خودش را دعوت کرده بود، وقتی خرگوش مارس و کلاه‌بردار سعی می‌کنند او را متقاعد کنند که احمق است، آرزو می‌کند که کاش این کار را نکرده بود. آنها همچنین سعی می کنند Dormouse را در قوری غرق کنند.

4.کلاه‌بردار

کلاه‌بر‌دار (همچنین به عنوان کلاهک‌دار دیوانه شناخته می‌شود) شاید نمادین‌ترین شخصیت کتاب باشد. عجیب و غریب بودن و رفتار جنون آمیز او مترادف با دنیای عجیب سرزمین عجایب شده است. او با رفتارهای عجیب و غریب و جملات ساختاری عجیب مشخص می‌شود.

کلاه‌دار و خرگوش مارس دوست دارند طوری رفتار کنند که انگار همیشه وقت چای است، زیرا کلاهبر‌دار متهم به «قتل زمان» در حین آواز خواندن برای ملکه قلب‌ها بود که او را به دلیل جنایت به اعدام محکوم کرد، اگرچه او از بریدن سرش فرار کرد. زمان، در تلافی، خود را در اطراف کلاهبر‌دار متوقف می‌کند و او را برای همیشه در ساعت شش بعد از ظهر نگه می‌دارد.

وقتی آلیس به مهمانی چای می‌پیوندد، کلاه‌بردار مدام جای خود را عوض می‌کند، از او معماهایی می‌پرسد که پاسخی ندارند و شعرهای مزخرف می‌خواند، و باعث می‌شود آلیس آن‌ها را ترک کند.

5.ملکه قلب‌ها

ملکه قلب‌ها شخصیتی با ابهت است که مدام درخواست می‌کند که سر یک شخصیت از بین برود، هرچند معلوم می‌شود که هیچ کس واقعاً هرگز اعدام نمی‌شود. پادشاه قلب‌ها وقتی او نگاه نمی‌کند بی سر و صدا آن‌ها را می‌بخشد. او کاملاً خلقی و موودی است و همیشه از سوژه‌هایش اطاعت و احترام می‌خواهد.

6.گربه چشایر

گربه چشایر گربه‌ای بزرگ و مرموز با پوزخندی عظیم است که می‌تواند ظاهر شود و به میل خود ناپدید شود. او توصیه‌های مرموزانه‌ای را به آلیس می‌کند که باعث حرکت آلیس در سرزمین عجایب می‌شود. گربه چشایر با پاسخ‌های طفره‌آمیزش به سوالات آلیس، کنجکاوی را برمی‌انگیزد و لایه‌ای از دسیسه را به داستان اضافه می‌کند.

سبک نوشتار نویسنده

سبک نوشتن کارول به طرز شگفت‌انگیزی جذاب است، با توصیف‌های واضحی که شما احساس می‌کنید در کنار آلیس در سرزمین عجایب کشیده می‌شوید.

یکی دیگر از جنبه‌های قابل توجه کتاب استفاده استادانه کارول از زبان و بازی با کلمات است. استفاده هوشمندانه نویسنده از جناس، قافیه‌های هوشمندانه و کنایه‌های شوخ، حسی از هوس و بازیگوشی ایجاد می‌کند که در ادبیات کودک بی‌نظیر است.

سفر آلیس در سرزمین عجایب پر از اتفاقات و مکالمات کنجکاوانه‌ای است که تخیل و عقل خواننده را به چالش می‌کشد. توصیفات تخیلی نویسنده از شخصیت‌ها و تم داستان، فوق‌العاده خلاقانه و سرگرم‌کننده است و یک فرار عالی به دنیای جادویی را فراهم می‌کند.

همه شخصیت‌ها فوق‌العاده به یاد ماندنی هستند و بینشی از دیدگاه نویسنده در مورد جامعه ویکتوریایی ارائه می‌دهند. از کلاه‌بردار گرفته تا ملکه قلب‌ها، هر یک از شخصیت‌ها جنبه متفاوتی از شرایط انسانی را نشان می‌دهد و تفسیر جالبی درباره پوچ بودن دنیای اطراف ما ارائه می‌دهد.

در صورتی که به داستان‌های کودکانه علاقه دارید، به دسته بندی خرید کتاب کودک سر بزنید.

این کتاب طیفی از شخصیت‌های عجیب و غریب را ارائه می‌دهد که هر کدام دارای ویژگی‌ها متمایز هستند. به نظر می‌رسد که هر یک ممکن است جنبه متفاوتی از ذهن و روان آلیس یا قراردادها و مقررات اجتماعی را که او از آن‌ها فراتر می‌رود، نشان دهد. ویژگی‌های منحصر به فرد آن‌ها به داستان عمق و غنا می‌بخشد و آن را به یک داستان کلاسیک جاودانه تبدیل می‌کند.

اقتباس سینمایی از آلیس در سرزمین عجایب

نسخه سینمایی دیزنی از این کتاب کمی برای کودکان ترسناک است. برخی از فیلم‌سازان مدرن با ساختن نسخه‌های فانتزی تاریک از کتاب به عنوان فیلم، بهترین استفاده را از این موضوع کرده‌اند. اما این نمایش‌ها و فیلم‌ها به طور کامل سبک و طنز کتاب را از دست می‌دهند.

ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب در سال 1865 توسط لوئیس کارول که استاد دانشگاه آکسفورد بود نوشته شد. علاقه او به پازل و بازی با کلمات در نسخه‌های مکتوب کتاب‌ها بسیار مشهود است و ترجمه خوب آن در نمایشنامه یا فیلم بسیار دشوار است. این کتاب‌ها مجموعه‌ای از جوک‌ها هستند که بر اساس معانی دوگانه، برداشت‌های تحت اللفظی اصطلاحات، مغالطه‌های منطقی و بازی کودکانه ساخته شده‌اند. یک مثال از این حالت زمانی است که همه شخصیت‌ها خیس هستند، به جای خشک شدن با حوله، یکی از شخصیت‌ها بلند می‌شود و یک سخنرانی "خشک" ارائه می‌دهد. قرار است به این حماقت بخندیم اگر در فیلم به خوبی این استعاره به نمایش درآمده باشد.

داستان آلیس با دراز کشیدن او در باغی با خواهرش شروع می‌شود. سرنخ‌های زیادی به ما داده می‌شود که او در حال خوابیدن است. او متوجه این موضوع نمی‌شود اما در خواب می‌بیند که خرگوش سفیدی را می‌بیند که ساعت جیبی دارد و او به دنبال آن سوراخی را دنبال می‌کند. سپس وارد دنیایی می‌شود که مدام تغییر اندازه می‌دهد، با شخصیت‌های عجیب و غریب زیادی صحبت می‌کند، وارد یک باغ سلطنتی با یک دسته کارت می‌شود و در پایان توسط خواهرش از خواب بیدار می‌شود. ماجراها توسط او که خرگوش سفید را تا باغ ملکه قلب دنبال می‌کند، به هم گره زده می‌شوند. هر کنش متقابل بازی کلمات، اصطلاحات و بخش‌هایی از مغالطه‌های منطقی مختلف را برجسته می‌کند.

کلام پایانی

این کتاب برای کودکان بسیار عالی است، اما با طنز کافی برای زندگی بزرگسالان آنان را نیز خشنود و راضی می‌کند. ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب کتاب دوست‌داشتنی است که با ورود آن می‌توان از دنیای بیش از حد منطقی و گاه دلهره‌آور خود استراحت کوتاهی کرد. ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب داستان بسیار دلربایی است. من در طول این سال‌ها بارها آن را خوانده‌ام.

هر وقت در بزرگسالی آن را دوباره می‌خوانم، دقیقاً به احساسی که در کودکی داشتم بازمی‌گردم، و این خاطره‌ای است که اکنون برایم عزیز است.

این کتاب برای بچه‌های ۸ تا ۱۲سال به بالا بسیار جذاب است. اما من فکر می‌کنم بزرگسالان نیز در بازی‌های طنز و کلمات در کتاب لذت می‌برند. پیشنهاد می‌کنم مطالعه دوباره کتاب آلیس در سرزمین عجایب را در برنامه مطالعاتی خود بگذارید و کمی در آن دقیق‌تر شوید. حتما لذت خواهید برد.

مطلب لیست کتاب های مخصوص کودکان براساس رده سنی را از ما بخوانید.

سوالات متداول

１.آلیس در سرزمین عجایب توسط چه کسی نوشته شده است؟

این کتاب توسط لوئیس کارول نوشته شده است.

２.آلیس چگونه وارد سرزمین عجایب شد؟

آلیس به دنبال خرگوش سفید از سوراخ او وارد سرزمین عجایب شد.

３.آلیس در آخرین صحنه کتاب چه کاری انجام می‌دهد؟

در آخرین صحنه کتاب، آلیس متوجه می‌شود که این همه ماجراجویی‌ها رویا بوده و در خواب بوده که ماجراهای جالب متنوع را تجربه کرده است.