آخرین مصاحبه ادوارد سعید

ادوارد سعید اندیشمند پسااستعماری است که در ایران نیز بسیاری او را می‌شناسند و از کتاب‌های وی استقبال کرده‌اند. در این کتاب ادوارد سعید از زندگی شخصی خود می‌گوید و درباره کتاب‌های مهم و بحث‌برانگیزش صحبت می‌کند.

جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند

کتاب با این پاراگراف آغاز می‌شود:

«نویسنده‌ای که نزدیک به بیست کتاب نوشته است، سعید در موضوعات گوناگونی از انتقاد ادبی تا سیاست خاورمیانه، اپرا، فیلم و سفر نوشته‌هایش دارد. دیدگاه‌های او که با انرژی ارتباطی جذاب مشخص شده‌اند، از طریق نشریات، مقالات و کتاب‌هایش به یک جمعیت گسترده رسیده‌اند، او همچنین موضوع چندین کتاب کامل و مجموعه‌هایی از مقالات انتقادی است؛ به واقع، حداقل در شش نشریه هر سال در مورد کار او منتشر می‌شود و کتاب‌هایی که دیدگاه‌های انتقادی در مورد ادوارد سعید ارائه می‌دهند، خودشان صنعت رشدی شده‌اند. آن قدر اثر توسط او و درباره‌اش نوشته شده‌است که می‌توان از کسی که پرسش می‌کند که کتاب مصاحبه چه نکات جدیدی را ارائه می‌دهد که قبلاً در نوشته‌های سعید یا در کتاب‌های درباره‌اش وجود ندارد، بخشایش خواست. پاسخ ساده است: مصاحبه‌هایی که سعید در سه دهه گذشته انجام داده، بی‌تردید اعلان می‌کنند که نه کتاب‌ها و مقالات خودش و نه کتاب‌های نوشته‌شده درباره‌اش، کلمه آخر را دارند. اولین نکته‌ای که باید توجه کرد، نه تنها تعداد مصاحبه‌هایی است که سعید انجام داده است، هم در رسانه‌های چاپی و هم در رسانه‌های تصویری، بلکه نیز تعداد مکان‌هایی است که این مصاحبه‌ها در آن‌ها انجام شده است که به طوری که هم آسیا و خاورمیانه و هم اروپا و ایالات متحده را در بر می‌گیرد. این مصاحبه‌ها حضور او را در صحنه بین‌المللی به عنوان یکی از بازدارنده‌های مؤثر انتلکتوئل عمومی این دوره اعلام می‌کنند، مردی که به خاطر انسان‌گرایی پرشورش، علاقه‌مندی عمومی را جلب می‌کند، انسانی که با احترام به اختلافات دیدگاهی مواجه می‌شود و از برابر داشتن و برابری‌ها همیشه استفاده می‌کند.»

پاراگرافی دیگر از کتاب را در زیر می‌خوانیم:

«این قسمت توضیح می‌دهد که منتقد، بهترین حالت، باید به‌طور خارج از متنی عمل کند و حق ندارد مثلاً به این اشاره کند که ادبیات زبان است و نقد هم زبان است با اشکالات و محدودیت‌های خودش البته، اما هر چند زبان است. نیازی به طرح جزئیات زیاد نیست چرا که انتقاد و حقیقت بارت در همه تکنیک‌های بحث در دو طرف حاشیه نقدی تسلط دارد و او همچنین درجه خشونتی را که یک نوع خاص از نقد جدید در سخنوری دشمنان (معمولاً خودپنداره‌شده) ایجاد می‌کند نشان می‌دهد. برای منتقدان پیشروی از نوعی که درباره‌اش صحبت می‌کنم، به نظر می‌آیند نسبت به حریفان خود نسبتاً ملایم هستند.»

درباره نویسنده کتاب آخرین مصاحبه ادوارد سعید

ادوارد سعید (۲۰۰۳-۱۹۳۵) اندیشمند و نویسنده فلسطینی-آمریکایی بود که به‌ویژه در زمینه‌های ادبیات مقایسه‌ای، نقد ادبی و مطالعات خاورمیانه شناخته می‌شود. او در جریان زندگی خود به تحلیل و بررسی روابط میان ادبیات، فرهنگ و قدرت در سراسر جهان پرداخت. ادوارد سعید از دیدگاه‌های منحصربه‌فردی درباره مسائلی مانند امپریالیسم فرهنگی، سیاست‌های جهانی، نقد ادبی و تحلیل ادبیات خاورمیانه برخوردار بود. اثر مهم ادوارد سعید، کتاب «شرق‌شناسی» است که در آن به تجزیه و تحلیل روابط غربی‌ها با شرق و تصویرسازی‌های آن‌ها دربارهٔ شرق پرداخت.

ادوارد سعید علاوه بر اثرهای ادبی و تحلیلی، برای حمایت از حقوق مردم فلسطین نیز شناخته می‌شد و به‌عنوان نمایندهٔ مطالبات فلسطینی در مقامی بین‌المللی فعالیت داشت. او تا وفات خود در سال 2003، بر توسعه تحقیقات مطالعات خاورمیانه، فرهنگی و ادبی تأثیر چشمگیری داشت و افکار او همچنان در میان دانشمندان و فعالان این حوزه‌ها تأثیرگذار است. این تاثیرات در کشور ما، ایران نیز در میان اهالی اندیشه و علوم انسانی چشمگیر بوده و هست.

چارلز گلاس (Charles Glass) نویسنده، روزنامه‌نگار و ناشر متخصص در امور خاورمیانه است.