لیلی گلستان: خاطرات و زندگی‌نامه‌ای از یک زندگی پرفراز و نشیب

در این مطلب می‌خوانید:

لیلی گلستان، نویسنده، مترجم، مدیر گالری گلستان و برنده‌ی جایزه‌ی شوالیه‌ی هنر و ادبیات فرانسه است. او در عرصه‌ی ادبیات، به‌خاطر ترجمه‌ی کتاب‌هایی از مشهورترین نویسندگان جهان مانند آلبر کامو، رومن گاری، گابریل گارسیا مارکز، اوریانا فالاچی و ایتالو کالوینو شهرت بسیار دارد. لیلی گلستان کتاب‌هایی مانند «زندگی در پیش رو»، «زندگی، جنگ و دیگر هیچ»، «بیگانه» و کتاب گزارش یک مرگ را به فارسی برگردانده و با بیش از شش دهه سابقه‌ی ادبی، یکی از اعضای کانون نویسندگان ایران نیز هست. 

زندگی‌نامه لیلی گلستان

لیلی گلستان در 23 تیرماه 1323 در تهران متولد شد و از خانواده‌ای فرهیخته، روشنفکر و ثروتمند بود. او دختر ابراهیم گلستان، نویسنده، فیلم‌ساز و اندیشمند بزرگ معاصر و فخری گلستان، معلم و مترجم ادبی بود. تنها برادر لیلی، کاوه گلستان که عکاس برجسته‌ای بود، در سال 1382 در کرکوک عراق بر روی مین رفت و جان خود را از دست داد. لیلی گلستان در محیطی ایده‌آل از نظر فرهنگی بزرگ شد و به دلیل شهرت و اعتبار پدرش، از کودکی و نوجوانی با نویسندگان و هنرمندان بزرگی از جمله مهدی اخوان ثالث، صادق چوبک، سیمین دانشور، فرخ غفاری، بهمن محصص و سهراب سپهری آشنا بود.

لیلی گلستان در ایران به تحصیل در مدرسه پرداخت و پس از پایان دوره‌ی اول دبیرستان، به فرانسه مهاجرت کرد. او در ابتدا در یک دبیرستان شبانه‌روزی تحصیل کرد و سپس به شهر پاریس رفت و در کالج هنرهای تزئینی به تحصیل پرداخت. او به تحصیل در رشته‌ی طراحی پارچه مشغول بود و هم‌زمان در کلاس‌های آزاد دانشگاه سوربن در رشته‌های ادبیات فرانسه و تاریخ هنر جهان شرکت می‌کرد.

پس از چهار سال تحصیل در فرانسه، لیلی گلستان به ایران بازگشت و در کارخانه‌ی نساجی مقدم به عنوان طراح پارچه شروع به کار کرد. او هم‌زمان در سازمان تلویزیون ملی نیز به عنوان طراح لباس فعالیت داشت و بعدها مدیر قسمت کودک و نوجوان شد. در سال 1347، او با نعمت حقیقی، فیلم‌بردار مشهور سینما ازدواج کردند. این زوج پس از شش سال زندگی مشترک و سه فرزند به نام‌های مانی، صنم و محمود، از هم جدا شدند. مانی حقیقی، یکی از فرزندان این زوج، سال‌هاست که در صنعت سینمای ایران به عنوان نویسنده، کارگردان و بازیگر فعالیت می‌کند.

سیر نویسندگی لیلی گلستان

پس از یک دوره طولانی در تلویزیون ملی، لیلی گلستان تصمیم گرفت از این سازمان استعفا دهد و به عنوان شغل اصلی خود به نوشتن و ترجمه ادبیات بپردازد. او اولین ترجمه‌ی خود را در سال 1348 منتشر کرد که شامل کتاب زندگی، جنگ و دیگر هیچ اثر اوریانا فالاچی بود. این کتاب توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شد و شهرت خوبی برای لیلی گلستان به ارمغان آورد. او سپس کتاب تیستوی سبز انگشتی اثر موریس دروئون و بعد از آن "میرا" اثر کریستوفر فرانک را به فارسی ترجمه کرد.

لیلی گلستان سپس به ترجمه آثار رومن گاری، نویسنده معروف فرانسوی، این نویسنده مشهور و برنده جوایز ادبی گنکور پرداخت. او به ترجمه کتاب "زندگی در پیش رو" و "مردی با کبوتر" از کتاب‌های معروف او پرداخت. در ادامه مسیر ترجمه، لیلی گلستان ترجمه "بیگانه" اثر آلبار کامو، برنده جایزه نوبل ادبیات، و همچنین کتاب اگر شبی از شب‌های زمستان مسافری اثر ایتالو کالوینو را به فارسی آغاز کرد. او همچنین در سال‌های بعد کار خود، به ترجمه کتاب‌های "قصه‌ها و افسانه‌ها" اثر لئوناردو داوینچی، "گزارش یک مرگ" اثر گابریل گارسیا مارکز و "یونانیت و آخرین قرن قبل از بشر" اثر یانیس ریتسوس پرداخت.

کتابفروشی و نگارخانه لیلی گلستان

لیلی گلستان همچنین به عنوان یک گالریست فعال در حوزه‌ی هنرهای تجسمی شناخته می‌شود. او در سال 1360، فروشگاه کتاب‌های خود را در پارکینگ خانه‌اش در منطقه‌ی دروس تهران راه اندازی کرد. این پارکینگ، خانه‌ی مشتاقان ادبیات شد و نویسندگانی مشهور همچون احمد شاملو، احمد محمود و عبدالحسین نوایی در آنجا ملاقات می‌کردند. در سال 1368، او تصمیم گرفت فروشگاه کتاب‌های خود را به یک نگارخانه هنری تبدیل کند و گالری گلستان را راه‌اندازی کرد. از آن زمان تا به امروز، او به عنوان بنیان‌گذار و مدیر این گالری فعالیت می‌کند. گالری گلستان به عنوان یکی از مهم‌ترین گالری‌های هنری ایرانی شناخته می‌شود و آثار معتبری از هنرمندان معروف را به نمایش گذاشته است.

بنیاد کاوه گلستان

لیلی گلستان، در پی فوت برادرش، به همراه دوستان او، بنیاد کاوه گلستان را تأسیس کرد و دبیری این جشنواره‌ی هنری را نیز بر عهده گرفت. لیلی گلستان در این بنیاد، هر سال به عکس‌های خبری برگزیده جایزه کاوه گلستان را اهدا می‌کند.

سبک نویسندگی لیلی گلستان

لیلی گلستان از سن بیست‌ودوسالگی به ترجمه علاقه‌مند شد و در تمام سال‌های فعالیت خود، به عنوان یک مترجم گزیده‌کار، دقیق و وفادار به متن اصلی شناخته می‌شود. او علاوه بر ترجمه‌ی برخی از معروفترین آثار ادبیات فرانسه و آمریکای لاتین، برخی نویسنده‌های کمترشناخته‌شده‌ای مانند ایتالو کالوینو و کریستوفر فرانک را نیز به مخاطبان فارسی‌زبان معرفی کرده است. فعالیت‌های اصلی او در زمینه‌ی ترجمه، مرتبط با ادبیات داستانی بوده است؛ اگرچه برخی از آثار فلسفی مانند "درباره‌ی رنگ‌ها" اثر لودویگ ویتگنشتاین و "محاکمه‌ی سقراط" اثر افلاطون را نیز به فارسی ترجمه کرده است.

مطلب معروف ترین نویسندگان زن ایرانی {+معرفی آثار} را از ما بخوانید.

زندگی‌نامه نویسی از نظر لیلی گلستان

لیلی گلستان بیان کرده است که: من یکی از افرادی هستم که علاقه زیادی به خواندن زندگی‌نامه دارم. اطلاعات زندگی‌نامه ممکن است به من کمک کند تا آثار آن‌ها را بهتر بفهمم و کشف کنم. این عبارات شامل خواندن زندگی‌نامه‌ها، مصاحبه‌ها و یا کتاب‌های دیگر نویسندگان دربارهٔ این شخصیت‌ها می‌شود. مطالعه زندگی‌نامه‌ها باعث می‌شود زوایای ناشناخته شخصیت‌ها را بشناسم و بینشی جدید به کارهایشان داشته باشم. به عنوان مثال، خواندن زندگی پیکاسو می‌تواند من را وارد دست‌نوشته‌های او بکند و کارهایش را با یک نگاه جدید مشاهده کنم.

لیلی گلستان همچنین می‌‌گوید: به نظرم زندگی‌نامه نویسی خوب است، اما باید از احتیاط و محافظه کاری پرهیز کرد. باید به صداقت، صمیمیت، و رهایی توجه کرد تا بتواند خواننده را به خود جذب کند و او را بهتر بشناساند. متاسفانه در ایران، زندگی‌نامه‌ها اغلب به صورت اظهارنظری یا با احتیاط در مواضع سیاسی و اجتماعی یا حتی در ابراز احساسات شخصی نوشته می‌شوند. در صورتی که زندگی‌نامه به طور صادقانه و صمیمی نوشته شود، بیشتر به دل خواننده می‌نشیند و خواننده ارتباط بهتری با آن برقرار می‌کند. در واقع، زندگی‌نامه باید صمیمیت و وسعت دید شخصیت آن فرد را به خوبی نشان دهد.

بهترین کتاب‌های لیلی گلستان

 لیلی گلستان تجربه‌ی نوشتن در رسانه‌ها را نیز داشت و مطالبی در مجلات و روزنامه‌های مختلفی چون تماشا، رودکی، شرق، ایران، همشهری و نشاط منتشر کرده است. علاوه بر ترجمه‌ی آثار مختلف، خودش نیز تألیفات زیادی دارد.

در این بخش به معرفی آثار ترجمه‌ شده و تالیفی لیلی گلستان می‌پردازیم.

1.کتاب زندگی، جنگ و دیگر هیچ

کتاب زندگی، جنگ و دیگر هیچ، نوشته‌ی اوریانا فالاچی است و اولین و معروف‌ترین کتاب ترجمه شده از او توسط لیلی گلستان است. این کتاب در اواخر دهه‌ی چهل میلادی منتشر شد و باعث آشنایی بیشتر خوانندگان فارسی‌زبان با این نویسنده معروف ایتالیایی شد. "زندگی، جنگ و دیگر هیچ"، یک گزارش شکوهمند از جنگ ویتنام است که ترس‌ها، رنج‌ها و تاریکی‌های جنگ را به شیوه‌ی برجسته‌ای بیان می‌کند و آن‌ها را پیش روی خواننده می‌گذارد.

2.کتاب زندگی در پیش رو

کتاب زندگی در پیش رو یکی از مهم‌ترین آثار رومن گاری است که توسط لیلی گلستان در سال 1380 به زبان فارسی ترجمه شد. این رمان اجتماعی تاریک و تلخ، داستانی از زندگی طبقه‌ی محروم و رنج از فقر را به تصویر می‌کشد. ترجمه‌ی زبان فارسی توسط لیلی گلستان به دقت توانسته است جزئیات، لحن و سبک روایت اصلی کتاب را منتقل کند.

3.کتاب قصه‌ها و افسانه‌ها

کتاب قصه‌ها و افسانه‌ها، یک اثر ارزشمند از لئوناردو داوینچی است که در سال 1972 منتشر شده است. این کتاب شامل داستان‌ها و افسانه‌های جذابی است که نیاز به مهارت خاصی برای تعریف آن‌ها دارد و قصه‌گویی یک هنر است که داوینچی در آن بسیار ماهر بوده است. لیلی گلستان نیز به خوبی توانسته است این کتاب را ترجمه کند و هنر داوینچی را به ما منتقل کند. کتاب توسط نشر ثالث منتشر شده و داستان‌های کوتاهی در آن جای گرفته‌اند که با خواندن آن‌ها مخاطبان به عرصه‌ی دنیای افسانه‌ای و پندآموز کشیده می‌شوند. این داستان‌ها تا حدودی به سادگی نوشته شده‌اند اما پر از نکات اخلاقی و پند و اندرز هستند.

4.کتاب اوندین

کتاب اوندین یک نمایشنامه است که در سه پرده نوشته شده است. نویسنده فرانسوی ژان ژیرودو با تأثیر از اثر آلمانی دولاموت فوکه، این اثر را در سال 1938 منتشر کرده است. داستان این کتاب درباره یک شوالیه به نام هانس است که به درخواست نامزدش به یک مأموریت می‌رود و در این مسیر با روحی به نام اوندین آشنا می‌شود. بعد از مدتی، هانس و اوندین علاقه‌مند به هم می‌شوند و با هم ازدواج می‌کنند. اصلی‌ترین موضوع این کتاب بررسی روابط انسانی از جمله عشق، خیانت، تعهد، وفاداری و... است. این کتاب کوتاه که شامل 150 صفحه است، توسط نشر نیلا منتشر شده است.

5.کتاب مردی با کبوتر

کتاب مردی با کبوتر اثر رومن گاری است. او مدتی عضو هیات نمایندگان سازمان ملل بود. برای نوشتن این کتاب، او ساختمان سازمان ملل را به عنوان مکان اصلی داستان انتخاب کرد و ترجیح داد کتاب را با نام مستعار جدیدی منتشر کند. او نام فوسکو سینی بالدی را انتخاب کرد.

داستان درباره‌ی یک مرد به نام جانی است. او اهل تگزاس است. جانی به خاطر تحصیلات و مطالعاتش، عقاید و ارزش‌های سازمان ملل را بسیار محترم می‌داند و باور دارد که رسیدن به آرمان‌های جهانی سازمان، تنها راهی است برای رسیدن به بهشت زمینی. با تلاش‌های فراوان، جانی موفق می‌شود با کبوترش در یکی از سوله‌های سازمان ملل متحد مخفی شود و از نزدیک شاهد تمام اتفاقات و رویدادها باشد. پس از گذشت مدتی، او متوجه می‌شود که آرمان‌های سازمان ملل فقط یک شعار است و ناگهان باورهای قبلی‌اش را از دست می‌دهد. اکنون، او تصمیم به آگاه‌سازی مردم، برجسته کردن حقایق و نشان دادن چهره‌ی واقعی این سازمان به دنیا می‌دهد و این اتفاقات، محور اصلی داستان است.

مردی با کبوتر رمانی سیاسی و انتقادی نوشته است. این کتاب با زبانی ساده و روان نوشته شده و با طنز جذابی برای خواننده روایت می‌شود. تصمیمات و اقدامات اعضای مختلف سازمان ملل، بر زندگی تمام مردم جهان تأثیر می‌گذارد و گاهی یک تصمیم می‌تواند سرنوشت جهان را تغییر دهد. نویسنده به دلیل تجربه‌اش در این سازمان، این مسئله را خوب درک کرده است. او در این کتاب، سعی دارد از سیاست‌های موجود در سازمان ملل انتقاد کند. او نظرات خود را به صورت نمادین و استعاری ارائه می‌دهد. این کتاب توسط لیلی گلستان در سال ۱۳۶۳ به فارسی ترجمه شده و ابتدا توسط نشر آبی و سپس توسط نشر ثالث منتشر شد.

6.کتاب یونانیت و آخرین قرن قبل از بشر

لیلی گلستان در ترجمه کتاب یونانیت و آخرین قرن قبل از بشر، استعداد خود را در زمینه ترجمه به همه اثبات کرد، زیرا برای ترجمه شعر دیگران و انتقال احساسات شاعر، تخصص ویژه‌ای لازم است. این مجموعه شعر، آثار یانیس ریتسوس، شاعر یونانی قرن بیستم، است.

شعرهای این کتاب از سه دفتر نگاتیوهای سکوت، اپیتافیوس و دیگ دود زده جمع‌آوری شده‌اند. سادگی این شعرها به دل مخاطب می‌نشیند. در این اثر، ریتسوس به اصل عینیت‌گرایی نگاه دارد و از مفاهیم اسطوره‌ای استفاده می‌کند. وی در اشعار خود در مورد مسائلی از قبیل مبارزه، جنگ، توجه به مردم، میهن دوستی و... سخن می‌گوید.

7.کتاب مردی که همه‌چیز همه‌چیز همه‌چیز داشت

آخرین اثر میگل آنخل آستوریاس، داستان زندگی یک مرد است که قدرت غیرعادی دارد. او قادر به جذب تمامی فلزات است و در شرایطی سخت زندگی می‌کند. در شب‌ها او در نمک سفید می‌خوابد تا از دفن شدن زیر وسایل فلزی اطرافش جلوگیری کند. مردم اطراف به او با ترس و شک می‌نگرند و فکر می‌کنند که او شیطانی است. این نگرانی‌ها باعث می‌شود که زندگی او دشوارتر شود و در نهایت او تصمیمی عجیب می‌گیرد که تمامی مسیر زندگی‌اش را تغییر دهد.

میگل آنخل آستوریاس این کتاب را به شیوه‌ی سوررئال خلق می‌کند و فضایی فانتزی می‌آفریند. او به دنیای خیال سفر کرده و از عناصر سحر و جادو، اعتقادات خاص مردم بومی، خرافه‌پرستی و... کمک می‌گیرد. کتاب مردی که همه‌چیز همه‌چیز همه‌چیز داشت در 6 فصل نوشته شده و دانای کل آن را روایت می‌کند. لیلی گلستان این کتاب را به خوبی ترجمه کرده است و پیشنهاد می‌کنم خواندن آن را از دست ندهید.

8.کتاب سهراب سپهری: شاعر - نقاش

کتاب "سهراب سپهری: شاعر - نقاش"، نوشته‌ی لیلی گلستان، داستان جامعی است درباره‌ی زندگی و هنر این هنرمند بزرگ. نوشته حاوی توصیفات دقیق از زندگی شخصی و هنری سهراب سپهری است و همراه با تصاویر و شعرهای او، و خواننده را به دنیای زندگی و آثار او می‌برد.

9.کتاب حکایت حال

لیلی گلستان علاوه بر ترجمه‌ی آثار، چند کتاب نیز نوشته و گردآوری کرده است، که یکی از مهم‌ترین آن‌ها کتاب حکایت حال است. این کتاب از گفت‌وگوهای گردآوری شده توسط لیلی گلستان با احمد محمود، درباره‌ی زندگی، آثار، دیدگاه‌ها و خاطرات این نویسنده است و از جمله اولین آثار تاریخ شفاهی در دوران معاصر است.

کلام پایانی

لیلی گلستان از مترجمان خوب ادبیات فارسی است. او کت عالی را برای ترجمه انتخاب می‌کند. لیلی گلستان دارای نثری روان است و ترجمه‌های او بسیار جذاب هستند. اگر می‌خواهید با ترجمه‌ای دل‌پذیر مواجه شوید، در هنگام خرید آنلاین کتاب، آثار ترجمه‌شده توسط لیلی گلستان را حتما به یاد داشته باشید.

سوالات متداول

·لیلی گلستان اولین کار جدی خود ترجمه را با چه کتابی شروع کرد؟

اولین کار جدی او در ترجمه، کتاب زندگی، جنگ و دیگر هیچ اثر اوریانا فالاچی است.

·بهترین آثار ترجمه شده توسط لیلی گلستان کدام کتاب‌ها هستند؟

قصه‌ها و افسانه‌ها، اوندین، مردی با کبوتر، یونانیت و آخرین قرن قبل از بشر، کتاب بوی درخت گویاو، گزارش یک مرگ، زندگی در پیش رو، میرا و... از جمله آثار موفق لیلی گلستان در ترجمه به‌شمار می‌آیند.