یک سال در میان ایرانیان

کتاب یک سال در میان ایرانیان همانطور که از نام کتاب پیداست، ثمره حضور یک سال نویسنده در ایران و همراهی با ایرانیان است. شاید به‌نوعی بتوان این کتاب را یک سفرنامه درنظر گرفت. نویسنده برداشت‌های خود از ایرانیان و فرهنگ آن‌ها در دوران قاجار را در این کتاب به رشته تحریر در آورده است. به گفته بسیاری نویسنده دقتی کم‌نظیر در توصیفات خود دارد و همین موضوع او را از سایر شرق‌شناسان جدا می‌کند. در مجموع، این کتاب برای کسانی که به سِیروسفر در گذشته علاقه‌مندند، اثر تحقیقی درخورتوجه‌ای است.

نظر خوانندگان در سراسر دنیا درباره کتاب یک سال در میان ایرانیان چیست؟

در ادامه نظر بعضی از خوانندگان که در گودریدز دیدگاه خود را ثبت کرده بودند، با هم می­خوانیم. خواننده‌ای شرق‌شناسی را از نگاه مولف مشهور، ادوارد سعید بیان می‌کند و از این دریچه هم به کتاب نگاه می‌کند: «ادوارد سعید در اثر مهم خود با عنوان «شرق‌شناسی» اشاره کرده است که آنچه که شرق‌شناسان مانند مسافران، سربازان و دیپلمات‌ها نوشته‌اند، در واقع نقش بسیار مهمی در کنترل و اداره بخش‌های اشغال شده داشته است. سعید همه این کارها را تلاشی طولانی و عظیم برای کنترل کشورها را به‌عنوان مبنایی بسیار مهم برای استعمار می‌داند و محکوم می‌کند.»

امیر آزاد به اطلاعات کتاب به‌عنوان منبعی مهمی که ارزش تاریخی دارد، نگاه می‌کند و می‌نویسد: «اطلاعاتی که براون در این سفرنامه یک‌ساله‌اش از عادات، رسومات و شیوه زندگی ایرانیان می‌دهد، قابل توجه است. همچنین اطلاعاتی که به‌ویژه از زندگی زردشتیان و مباحث خودش با بابی‌ها و بهایی‌ها ارائه کرده، ارزش تاریخی زیادی دارند؛ گرچه نویسنده شیفته ایران بوده و شاید قضاوت‌هایش چندان منصفانه نباشد. از سوی دیگر همچنان هم این سوال به ذهن خواننده می‌رسد که او واقعا چرا این سفر را انجام داده است؟ آیا فقط بحث علاقه شخصی بوده است یا مسائل دیگری مثل جاسوسی و... نیز در میان است؟»

رویا نیز درباره اطلاعات ارزشمند کتاب درباره فضای مذهب و ادیان آن دوران ‌می‌نویسد: «کتاب اطلاعات مفیدی در مورد فرقه‌های بابیه، بهایی و دین زرتشتی به دست می‌دهد و زندگی مردم را تا حدودی توصیف می‌کند. روی‌هم‌رفته خواندن این کتاب را توصیه می‌کنم.»

جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند

در ابتدای کتاب با اظهار تاسف برای کم‌لطفی به این کتاب ارزشمند می‌خوانیم: «اینکه یکی از جالب‌ترین و آموزنده‌ترین سفرنامه‌های دنیا، سالیان سال تجدید چاپ نشود و نایاب بماند باور کردنی نیست، اما سرنوشت کتاب یک سال در میان ایرانیان ادوارد براون این چنین بوده است. این کتاب که نخستین‌بار در سال ۱۸۹۳ منتشر شد، به هر دلیل، نتوانست نظرها را آنچنان که سزاوارش بود به خود جلب کند. ولی ما امیدواریم چاپ جدید کتاب که به منزله‌ی جانی تازه در کالبد آن است، سرانجام بتواند مقام شایسته‌ی خود را در میان سفرنامه‌های کلاسیک جهان بیابد، گرچه محتوای این کتاب بسیار غنی‌تر از خاطرات معمولی یک سفر است و از محدوده‌ی سفرنامه‌های عادی بسیار فراتر می‌رود.

این کتاب علاوه‌بر معرفی دقیق و ارائه‌ی تصویری زنده از سرزمین و مردم ایران، درواقع راهنمای مطمئن و مرجع موثق ادبیات و تفکر جدید ایران است و به همین دلیل شایسته است که در کتابخانه‌ی اهل تحقیق، در کنار دیگر اثر ماندگار مولف یعنی تاریخ ادبیات ایران، جای گیرد. وظیفه‌ی دشوار اما دلپذیر نوشتن زندگی‌نامه‌ی مختصری برای مقدمه‌ی چاپ جدید، بنا بر آشنایی چهل‌ساله‌ام با مولف، به من محول شده است. زندگی ادوارد گرانویل براون، گذشته از اقامت یک ساله‌اش در ایران، از ماجرا و هیاهو به دور بوده است و درباره‌ی رویدادها و حوادث این یک سال نیز، زندگی‌نامه‌نویس نمی‌تواند بر آنچه که مولف به آن روشنی در کتاب بیان کرده است، چیزی اضافه کند. بنابراین هدف من فقط ارائه‌ی تصویری خواهد بود که نشان‌دهنده‌ی منش، شخصیت، جاذبه، استعدادها و اهداف و مقاصد اوست.»

درباره نویسنده کتاب یک سال در میان ایرانیان

ادوارد براون ( (Edward Browne شرق‌شناس و ایران‌شناس مشهور انگلیسی است. او در سال ۱۸۶۲ در جنوب انگلستان به دنیا آمد. سال‌های زندگی او با دوران قاجار در ایران مصادف بود. به واسطه جنگ عثمانی و روسیه به خاورمیانه علاقه‌مند و به زبان عربی و فارسی مسلط شد. او به‌خوبی زبان فارسی را صحبت می‌کرد. حتی از او سروده‌هایی به فارسی موجود است. از کتاب‌های دیگر او می‌توان به «نامه ‏هائی‏ از تبریز»، «انقلاب مشروطیت ایران» و «تاریخ ادبیات ایران» اشاره کرد. همچنین خیابانی در تهران به نام وی نام‌گذاری شده است.