خیام صادق

کتاب «خیام صادق» نوشته صادق هدایت است و نشر چشمه آن را منتشر کرده است. در کتاب «خیام صادق» مجموعه نوشته‌های صادق هدایت درباره خیام توسط جهانگیر هدایت گردآوری و منتشر شده است. این کتاب یکی از تصحیح‌های خوب رباعیات خیام است. صادق هدایت در سال 1313 ترانه‌های خیام را منتشر کرده بود که اثری تحقیقی و ادبی به شمار می‌رفت اما در این کتاب تمامی آن‌چه درباره خیام نوشته گردآوری شده است. هدایت در این اثر تعریفی شبیه به تعریف‌هایی که قبل‌تر از خالق مسخ کرده بود، درباره خیام نیز اظهار می‌دارد: «فریادهای او انعکاس دردها، اضطراب‌ها، ترس‌ها، امیدها و یأس‌های میلیون‌ها نسل بشر است که پی‌درپی فکر آن‌ها را عذاب داده است.»
جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند
«طبیعت بی‌اعتنا و سخت کار خود را انجام می‌دهد. یک دایه‌ی خونخوار و دیوانه است که اطفال خود را می‌پروراند و بعد با خونسردی خوشه‌های رسیده و نارس را درو می‌کند. کاش هرگز به دنیا نمی‌آمدیم، حالا که آمدیم، هر چه زودتر برویم خوشبخت‌تر خواهیم‌ بود: 
نا آمدگان اگر بدانند که ما
 از دهر چه می‌کشیم، نایند دگر»
درباره نویسنده
صادق هدایت (متولد 1281) یکی از بزرگ¬ترین نویسندگان ایران است و از او به عنوان یکی از نخستین داستان‌نویسان مدرن ایران یاد می‌شود. هدایت هم در مدرسه سن‌لوئی درس خوانده بود و هم جزو نخستین محصلین اعزامی به خارج از ایران بود. در خارج از ایران با مجله ایرانشهر همکاری داشت و مقاله فواید گیاه‎خواری را در همان نشریه انتشار داد. هدایت در سال ۱۳۰۹، بی‌آنکه تحصیلاتش را به پایان رسانده باشد، به تهران بازگشت و در بانک ملی مشغول به کار شد اما از کارش راضی نبود. او در همان سال با مسعود فرزاد، بزرگ علوی و مجتبی مینوی آشنا شد که حلقه دوستی آنان را گروه ربعه می‌نامیدند. از آثار مهم او می‌توان به بوف کور، علویه خانوم، اصفهان نصف جهان، زنده به گور، حاجی آقا، سگ ولگرد و... اشاره کرد. او در 48 سالگی در پاریس خودکشی کرد و در پرلاشز به خاک سپرده شد.