همزاد

کتاب همزاد رمانی است از ژوزه ساراماگو نویسنده پرتغالی با عنوان انگلیسی The double. در ایران مهرداد وثوقی این کتاب را از نسخه انگلیسی به فارسی ترجمه کرده و نشر مروارید در سال 1395 آن را به چاپ رسانده است. نام همزاد در لیست کتاب‌هایی قرار دارد که باید قبل از مرگ بخوانیم. داستان همزاد در مورد مردی به نام ترتولیانو ماکسیمو آفونسو است که به معلمی اشتغال دارد. او که یک بار در ازدواج شکست خورده و به افسردگی نیز مبتلاست، به تازگی با دختری به نام ماریا آشنا شده است. او در فیلمی که همکارش به او داده، مردی را می‌بیند که شباهت زیادی به خودش دارد و در مورد او کنجکاو می‌شود. ترتولیانو با چالش‌هایی درگیر می‌شود که در ادامه داستان می‌خوانید.

نظر خوانندگان در سراسر دنیا، درباره کتاب همزاد چیست؟

موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات در سایت خود مطلبی با عنوان «جدال بی‌هویتی در جهان امروز» در نقد کتاب همزاد منتشر کرده است: «شخصیت داستان اسم عجیبی دارد: ترترلیانو ماکسیمو آفونسو. او همیشه قصد دارد کتاب تمدن‌های بین‌النهرین را مطالعه کند، اما هرگز موفق به این کار نمی‌شود و در نهایت به طور تصادفی به کسی برمی‌خورد که به تمامی شبیه خودش است؛ حتا صدا و اثر انگشت آن‌ها. این فراتر از شباهت‌های میان دو موجود دوقلو و همزاد است؛ چنان که می‌توان گفت که آن‌ها آدم‌های تکثیر شده هستند. ساراماگو با طرح این داستان، قهرمانش را در جدال درونی قرار می‌دهد تا در آن دچار بی‌هویتی شود و این بی‌هویتی باید زمانی از بین برود که یکی از دو شخصیتی که از هم تکثیر شده‌اند، بمیرند. شخصیت اصلی این رمان چنان دچار دوگانگی می‌شود که دیگر نمی‌داند که وقتی جلوی آیینه قرار می‌گیرد، شخص درون آیینه خودش است یا اوست. ساراماگو یک بار دیگر با طرح رمانی جذاب موضوع مورد علاقه‌اش یعنی همان بحران بی‌هویتی انسان امروزی را به بحث می‌گذارد و خواننده را تشویق می‌کند تا با خودکاوی مانع از گرفتاری خود در چرخه مسلسل بی‌هویتی شود.»

جملاتی از کتاب همزاد که شاید انگیزه خواندن باشند

در بخشی از کتاب، تشویش درونی شخصیت اصلی داستان به خوبی به تصویر کشیده شده است: «دو دقیقه بی‌حرکت در رختخواب ماند، گویی کاملا مطمئن نبود که بیدار شده یا هنوز خواب است. در مورد حقیقی یا رویایی بودن آنچه در اطرافش بود، تردید داشت. شاید آنچه می‌دید ادامه رویاهای درهم و مغشوش وی بود. به هرحال خیلی زود حواس و درک عادی روزانه خویش را بازیافت. دیوارهای سبز کثیف دودزده و غبارگرفته اتاق کوچک، قفسه‌ها و صندلی‌های چوبی، میز قرمزرنگ و کاناپه چرمی قرمز با گل‌های سبز ریز بر روی آن و لباس‌هایی که شب گذشته با شتاب روی آن کپه کرده بود، با نگاهی آشنا به او می‌نگریستند.» در قسمت دیگری از رمان می‌خوانیم: «آن گاه روز مه‌آلود پاییزی، کثیف و تیره از پنجره تیره و تار به درون اتاق سرک کشید و شکلکی زشت و خصمانه درآورد. حالا دیگر آقای گولیادکین کمترین تردیدی نداشت که دیگر در سرزمین رویاها نیست، بلکه در شهر پترزبورگ و در آپارتمان خود در طبقه چهارم ساختمان بزرگ در شستیلا و چنی به سر می‌برد. پس از این کشف مهم چشمانش را با حالتی عصبی بست، انگار افسوس می‌خورد که از سرزمین رویاهایش بیرون آمده است.»

درباره نویسنده کتاب همزاد

ژوزه ساراماگو در سال 1922 در آزینهاگا در پرتغال متولد شد. او یک کمونیست بود که هرگز از ادبیات به منظور ابزاری برای تبلیغ باورهای کمونیستی استفاده نکرد. ساراماگو در سال 1998 جایزه نوبل ادبیات را از آن خود کرد. از دیگر آثار او که در ایران مورد استقبال خوانندگان قرار گرفته، می‌توان «کوری» و «بینایی» را عنوان کرد. ساراماگو در آثار خود از علائم نگارشی به صورت متداول استفاده نمی‌کند. در کتاب‌های او جملات بسیار طولانی هستند و گاهی زمان افعال نیز تغییر می‌کند. او تنها از نقطه و ویرگول استفاده نموده و سایر علائم نگارشی مانند علامت سوال یا گیومه در نوشته‌هایش جایی ندارند. به علاوه گفتگوی شخصیت‌های داستان پشت سر هم نوشته شده و مشخص نیست کدام جمله از قول چه کسی روایت شده است. از مهرداد وثوقی مترجم جوان کتاب همزاد آثار دیگری نیز منتشر شده است که «کتاب سرنوشت» نوشته کارلوس باریوس، «ارباب زمان» اثر میچ آلبوم، «دوزخ» نوشته دن براون و «راسته‌ کنسروسازی» جان‌ اشتابن‌بک از جمله آنها هستند.
برای مشاهده موارد مرتبط می‌توانید به دسته‌بندی خرید رمان مراجعه کنید.