رمان فلسفی دنیای سوفی (Sophie's World) توسط یوستین گردر -نویسندهی نروژی- در سال 1991 منتشر شد و بلافاصله به فروش بالایی در نروژ دست پیدا کرد و در سال 1994 برنده Deutscher Jugendliteraturpreis شد. کتاب دنیای سوفی رمانی تاثیرگذار و کاوشی جریانساز در مفاهیم عظیم فلسفی است که تاریخ فلسفه را به زبان ساده برای نوجوانان تشریح میکند و مورد توجه بزرگسالان نیز قرار گرفته است. ترجمهی انگلیسی کتاب دنیای سوفی در سال 1995 انتشار یافت و گزارش شد که این کتاب پرفروشترین کتاب جهان شناخته شده است. تا سال 2011 ، این رمان با فروش بیش از چهل میلیون نسخه چاپی به پنجاهونه زبان ترجمه شده بود. دنیای سوفی سه سال عنوان پرفروشترین کتاب در نروژ را دارا بود و از این کتاب یک فیلم و یک بازی رایانهای نیز ساخته شده است. مترجم فارسی این کتاب حسن کامشاد بوده و نشر نیلوفر آن را منتشر کرده است.
داستان از آنجا شروع میشود که سوفی آموندسن چهارده ساله از مدرسه به خانه بازگشته و در صندوق پستی دو یادداشت با سوالهایی روی آنها را پیدا میکند: «تو که هستی؟» و «جهان از کجا می آید؟». همین آغاز وسوسهکننده، سوفی را درگیر مسائل و سوالات بیشتری میکند. نویسنده با خلاقیتی شگفتانگیز نکات مهمی که هر شخص باید در مورد علم فلسفه بداند و مجموعهای از سخنان باارزش بزرگان و فیلسوفان مشهور جهان در سه هزار سال گذشته را با زبانی ساده و در قالب رمان شرح میدهد.
به نقل از نشریهی دِیلی تلگراف: «کتابی قوی و در عین سادگی شگفتانگیز. تلاقی بین تاریخ فلسفه غرب برتراند راسل و آلیس در سرزمین عجایب» نشریهی تایم: «اول به یک راهنمای مبتدی برای یادگیری فلسفه فکر کنید، سپس یک رمان فانتزی را تصور کنید. اینها را با هم ترکیب کنید، به چه چیزی میرسید؟ خب، آنچه دریافت میکنید احتمالا یک کتاب پرفروش بینالمللی است.» Madeleine L'Engle نویسندهی آمریکایی اذعان داشت: «دنیای سوفی بسیار لذتبخش است. ای کاش آن را در سال اول دانشکده در رشته فلسفه میدیدم.»
آسو نظر خود را دربارهی کتاب دنیای سوفی در صفحه اینستاگرامش عنوان کرده: «هرچقدر از بینظیر بودن این کتاب بگویم کم گفتهام. استاد فلسفهای تصمیم میگیرد به شاگردانش فلسفه را طوری آموزش دهد که برایشان جذاب باشد و آن را از یاد نبرند، تصمیم میگیرد این کتاب را بنویسد. کتاب در قالب یک داستان جذاب و گیرا تاریخ فلسفه را از ابتدا تا انتها بررسی میکند. واقعا کتاب عالی، جذاب، مفید و قشنگی است.»
دیوید که در کالج فلسفه مقدماتی خوانده، از کتاب فوقالعاده لذت برده است. او نظر جالبی دارد: «خود را یک جوان 14، 15 یا 16 سالهی کنجکاو، متفکر و حساس تصور کنید که با افکار و احساسات معمول، خشم، هورمونها و تنهایی دستوپنجه نرم میکند و با سوالاتی شبیه به سوالهای سوفی روبهرو هستید و ناگهان شما تنها نیستید که به این افکار فکر میکنید. کل مکتبهای فکری درباره این افکار و احساسات نوشته شدهاند. این کتاب برای آن نوجوان نوشته شده است.»
در اوایل کتاب سوفی با خود فکر میکند: «عجیب نبود که نمیدانست کیست؟ و بیانصافی نیست که انسان در قیافهی خود دستی ندارد؟ این قیافه را به او قالب کرده بودند. آدم میتواند دوستانش را خودش انتخاب کند، اما انتخاب خودش دست خودش نیست. حتی بشر بودنش هم دست خودش نیست.» و در جایی دیگر میخوانیم: «مهمترین چیز در زندگی چیست؟ اگر این سوال را از کسی بپرسیم که سخت گرسنه است خواهد گفت غذا، اگر از کسی بپرسیم که از سرما دارد میمیرد خواهد گفت گرما، اگر از آدمی تک و تنها همین سوال را بکنیم لابد خواهد گفت مصاحبت با آدمها.»
یوستین گردر (Jostein Gaarder) در سال 1952 در نروژ متولد شد. او کودکیاش را در خانوادهای فرهیخته گذراند. از همان دوران نوجوانی به نوشتن علاقه داشت، به همین دلیل نویسندگی را به طور جدی دنبال کرد. گردر به دانشگاه اسلو رفت و در آنجا در رشتههای زبان و الهیات اسکاندیناوی تحصیل کرد. اولین فعالیت ادبی او بعد از ازدواجش و با همکاری در نوشتن چندین کتاب درسی در مورد الهیات و فلسفه بوده است. پس از آن او به مدت دهسال به تدریس «تاریخ عقاید» در دبیرستانها پرداخت. گردر پیوسته در فکر متن فلسفی سادهای بود که به درد شاگردان جوانش بخورد و نتوانست متن مناسبی پیدا کند. به همین دلیل دست به کار نوشتن دنیای سوفی زد. او انتشار کتابهایش را از سال ۱۹۸۶ آغاز کرد و در سال ۱۹۹۰ برای کتاب «راز فال ورق»، جایزه منتقدان ادبیات نروژ و جایزه ادبی وزارت امور علمی و فرهنگی را از آن خود کرد. از ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵ او پیوسته برندهی چندین جایزه معتبر در نروژ و اروپا شده است. گردر یکی از مشهورترین نویسندگان معاصر اسکاندیناوی است. یوستین گردر اکنون تماموقت مینویسد و به همراه همسرش سیری و دو پسرش در اسلو زندگی می کند. او به همراه همسرش فعالیتهای اجتماعی و حقوق بشری نیز انجام میدهند. آنها در سال 1997 «جایزه سوفی» را پایهگذاری کردند که سالانه (100000 دلار = 77،000 €) به حامیان محیطزیست اهدا میشود. نام این جایزه از رمان دنیای سوفی گرفته شده است. کتابهای دیگر یوستین گردر عبارتاند از: «زندگی کوتاه است»، «قصر قورباغهها» و «سلام کسی اینجا نیست».
حسن کامشاد مترجم توانای کتاب دنیای سوفی (زاده چهارم تیر ۱۳۰۴ در اصفهان) مترجم و پژوهشگر ادبیات فارسی است. او استاد زبان فارسی در دانشگاه کمبریج و استاد مدعو در دانشگاه کالیفرنیا و از مسئولان شرکت ملی نفت ایران بود. مهمترین ترجمهی کامشاد، «تاریخ چیست» اثر «ه. ا. کار» و مهمترین اثر تألیفی او «پایهگذاران نثر جدید فارسی» است. کامشاد زندگینامه خودنوشتی را با عنوان «حدیث نفس» در دو جلد منتشر کرده است. اهمیت کتاب به سبب مجموعهای از خاطراتی است که او از برترین چهرههای ادبیات و فرهنگ و سیاست نقل کرده است.
برای مطالعه بیشتر می توانید مطلب ۷ کتاب فلسفی که باید خواند را در بلاگ بوک لند مطالعه کنید.