از حال بد به حال خوب

کتاب «از حال بد به حال خوب» با عنوان اصلی «The Feeling Good Handbook» نوشته‌ی دیوید برنز، اولین بار در سال 1989 منتشر شد. این کتاب یکی از محبوب‌ترین کتاب‌ها با موضوع رشد و توسعه‌ی فردی است که تاکنون بیش از سه میلیون نسخه از آن به فروش رفته است. این اثر توسط مترجمان مختلفی به فارسی برگردانده‌ شده که یکی از بهترین ترجمه‌های آن، ترجمه‌ی مهدی قراچه‌داغی است. نشر آسیم ترجمه‌ی وی را در 630 صفحه به چاپ رسانده است. این کتاب بیش از 50 بار تجدید چاپ شده است. در یک نظرسنجی در مورد کارشناسان سلامت روان، کتاب «از حال بد به حال خوب» توانست از یک لیست هزارتایی، رتبه‌ی اول را به عنوان بهترین کتاب توصیه‌شده برای کمک به خود در زمینه روانشناسی کسب کند. درمانگران شناختی- رفتاری (cbt) یک عقیده‌ی مهم دارند: «تفکر تحریف‌شده یا ناکارآمد که روی خلق و رفتار بیمار تأثیر می‌گذارد، وجه مشترک تمامی آشفتگی‌های روان‌شناختی است. ارز‌یابی واقع‌گرایانه‌ی تفکر منجر به بهبود بیمار می‌شود.» دیوید برنز، با پیروی از اصول رویکرد شناختی-رفتاری، به ارائه‌ی راهکارهایی عملی برای درمان افسردگی و اضطراب می‌پردازد. او به تناسب هر بخش، تمرین‌هایی مفید را ارائه می‌کند. این آموزش‌ها و تمرین‌ها گام به گام به انسان کمک می‌کنند تا حال بهتری پیدا کند. افسردگی، عزت نفس، ترس، اضطراب، فوبیا، اهمال‌کاری و ضعف‌ در مهارت‌های ارتباطی از جمله مسائلی است که دیوید برنز در این کتاب به بررسی آن‌ها پرداخته است.

افراد معروف و انتشاراتی‌ها چه نظری درباره کتاب «از حال بد به حال خوب» دارند؟

آنتونی بیتس، روان‌شناس بالینی، آن را «دستاوردی شگفت‌انگیز و بهترین در دسته‌ی خود» توصیف کرده و آلبرت الیس، روان‌شناس معروف، این اثر را «واضح، نظام‌مند و موثر» می‌نامد. ژاکلین پرسنز (Jacqueline Persons) -مدیر مرکز درمان cbt و استاد بالینی در گروه روانشناسی دانشگاه کالیفرنیا- درباره‌ی این اثر می‌گوید: «این کتاب برای هرکسی که دچار پریشانی عاطفی شده، بسیار ارزشمند است. دکتر برنز در این کتاب صد‌ها تمرین مفید را به شیوه‌ی تکرارنشدنی خود ارائه می‌‌کند.» همچنین روزنامه‌ی usa today این کتاب را «راهنمایی بی‌بدیل برای مقابله با ترس، اضطراب، حملات پانیک، تنبلی و مشکلات ارتباطی» معرفی کرده و مجله‌ی The Observer آن را «انجیلِ رویکرد cbt» خوانده است. ماروین گلدفرید (نویسنده، روان‌شناس و روان‌پزشک) این کتاب را «ارزشمند» می‌داند. او در ادامه می‌گوید: «دکتر برنز برای اضطراب، مشکلات ارتباطی و... رهنمودهای عملی و واضحی را برای ما فراهم کرده است.»

نظر خوانندگان در سراسر دنیا درباره کتاب «از حال بد به حال خوب» چیست؟

از نظرات افراد در سراسر دنیا برمی‌آید که این کتاب به‌شدت مورد استقبال قرار گرفته است. بعضی از این نظرات را در ادامه می‌خوانیم. مهدی، از خوانندگان ایرانی کتاب، در توصیف این اثر می‌گوید: «کتابی پرمحتوا، آموزنده و راهبردی که اگر به تکنیک‌ها و تمرین‌های آن عمل کنید، زندگی‌تان زیر‌و‌رو می‌شود.» آذر در یکی از سایت‌های ارزیابی کتاب نوشته است: «این کتاب را به تمام افراد برای بهبود سطح زندگی، خودشناسی و ساختن ارتباطات بهتر پیشنهاد می‌کنم. همچنین توصیه می‌کنم هنگام خواندن کتاب، خودکار و‌ کاغذ همراه داشته باشید و حتماً تمرینات کتاب را انجام دهید. من کتاب را با ترجمه‌ی آقای قراچه‌داغی خواندم که بسیار شیوا و سلیس بود.» ریچل، که دانشجوی روان‌شناسی است، نظرش را این‌طور بیان کرده است: «این کتاب را خریداری کنید. مطمئن باشید از خواندن آن پشیمان نمی‌شوید. نیازی نیست حتماً افسرده یا مضطرب باشید تا این کتاب به کارتان بیاید. این اثر اطلاعاتی را در اختیار شما می‌گذارد که در هیچ کتاب دیگری آن‌ها را پیدا نخواهید کرد.» سیسیلیا در سایت گودریدز نوشته است: «من این کتاب را به توصیه‌ی درمانگرم مطالعه کردم. خواندن آن به من کمک کرد تا بتوانم بر افسردگی و اضطرابم غلبه کنم و روابط کامیاب‌کننده‌ای بسازم.» یکی دیگر از مخاطبان این سایت، کتاب را این‌گونه توصیف کرده است: «از آن دسته کتاب‌های خودیاری است که همه باید بخوانند. من عاشق تکنیک‌های کاربردی نویسنده شدم. بخش‌های مربوط به اضطراب اجتماعی و ارتباط موثر برایم بسیار آموزنده بود.»

جملاتی از کتاب که شاید انگیزه خواندن باشند

به عقیده‌‌ی دکتر برنز، افکار منفی همچون خشم، گناه، ناامیدی و... که به‌خاطر افسردگی ایجاد می‌شوند، هرچند به ظاهر درست به نظر می‌رسند، اغلب مخدوش و غیرواقع‌بینانه هستند. او تاکید می‌کند اگر احساسات خود را بیشتر بشناسیم، می‌توانیم افکار واقع‌بینانه‌تری داشته باشیم. او تمرین‌هایی را برای کم کردن خطاهای شناختی ارائه می‌دهد: «احساسات منفی خود را بنویسید و از یک تا صد برای آن‌ها امتیازی در نظر بگیرید. از کلماتی مانند غمگین، دلسرد، مأیوس، خشمگین، آزرده، نگران، خجالتی، ناراحت یا گناه‌کار استفاده کنید. امتیاز ۱ مربوط به هر احساسی است که شدت ناخوشایندی آن بسیار کم است و حال آنکه امتیاز ۱۰۰ مربوط به احساسی است که آن را به‌شدت لمس می‌کنید و وجود شما را قبضه کرده است. توجه داشته باشید که اغلب با بیش از یک احساس منفی روبه‌رو هستید. برای برخی امتیاز دادن به احساسات منفی دشوار است زیرا این کار را مصنوعی و به‌شدت اضطرارآمیز احساس می‌کنند. بااین‌حال شیوه مؤثری است زیرا وقتی به خود امتیاز می‌دهید، می‌توانید بعدا از میزان بهبود خود مطلع شوید. درعین‌حال به شما کمک می‌کند تا تفکر «هیچ یا همه چیز» را رها کنید. تخفیف شدت اضطراب از ۱۰۰ به ۵۰ با آنکه بهبود قطعی نیست، نشانه احساس بهتر شماست. وقتی از خود به خاطر این اندازه پیشرفت تعریف می‌کنید روحیه بهتری پیدا می‌کنید و سرانجام به حل مشکل احساسی خود نائل می‌شوید.» نویسنده درباره‌ی یکی دیگر از این خطاهای شناختی به نام «برچسب زدن» چنین می‌گوید: «برچسب زدن شکل حاد تفکر هیچ یا همه چیز است. به جای اینکه بگویید «اشتباه کردم.» به خود برچسب منفی می‌زنید: «من بازنده هستم.» گاه هم اشخاص به خود برچسب «احمق» یا شکست‌خورده و غیره می‌زنند. برچسب زدن غیرمنطقی است؛ زیرا شما با کاری که می‌کنید تفاوت دارید. انسان وجود خارجی دارد اما «بازنده» و «احمق» به این شکل وجود ندارند. این برچسب‌ها تجربه‌های بی‌فایده‌ای هستند که منجر به خشم اضطراب، دلسردی و کاهش عزت نفس می‌شوند. گاه برچسب متوجه دیگران است. وقتی کسی در مخالفت با نظر شما حرفی می‌زند ممکن است او را یک متکبر بنامید. بعد احساس می‌کنید مشکل به جای رفتار با اندیشه بر سر شخصیت یا جوهر و ذات اوست. در نتیجه او را به‌کلی بد قلمداد می‌کنید و در این شرایط فضای مناسبی برای ارتباط سازنده ایجاد نمی‌شود. خود را بی‌جهت مسئول حادثه‌ای قلمداد می‌کنید که به هیچ وجه امکان کنترل آن را نداشته‌اید.» در بخش دیگری از کتاب می‌خوانیم: «اگر خواهان تغییرات مثبت در زندگی خود هستید، از کاغذ و قلم غفلت نکنید. می‌توانید هنگامی که ناراحت شدید -در اداره، در منزل، در هواپیما یا در اتوبوس- احساسات منفی خود را بنویسید. وقتی به این کار عادت کردید، به‌روشنی به غیرواقع‌بینانه بودن آن پی می‌برید. وقتی افکار منفی خود را روی کاغذی یادداشت می‌کنید، چشم‌انداز عینی‌تری به وجود می‌آورید.»

درباره نویسنده

دیوید برنز (متولد ۱۹ سپتامبر ۱۹۴۲) روانشناس، شناخت‌درمانگر، استاد دانشگاه و نویسنده کتاب‌های روان‌شناسی است. آثار او جزو پرفروش‌ترین کتاب‌های روان‌شناسی و خودیاری هستند. او در طول دهه ۱۹۸۰ به بهترین نویسنده پرفروش تبدیل شد. از دیگر آثار ترجمه‌شده‌ی او به زبان فارسی می‌توان به «حال خوب با هم»، «ده قدم تا نشاط» و «حال عالی» اشاره کرد.